چرایی توسعه نیافتگی استان کرمان

مقایسه نسبی استان هایی که ازمزیت های توسعه ای بهره مند هستند، نشان می دهد که توسعه استان کرمان و نظیر آن که با فاصله از دریاها، در پشت خشکی قرار دارند، کار بسیار سختی است و به طور نسبی در مقایسه با استان هایی که دسترسی به مرزآبی دارند، شرایط ما سخت تر است.

باید پذیرفت که مرز آبی، موقعیت جغرافیایی و وجود زیرساخت های تولید و منابع پایدار، از جمله زمینه های رشد اقتصادی هستند و استان هایی که مرز آبی دارند و از نظر جغرافیایی در همسایگی کشورهای دیگر واقع شده اند، در مسیر توسعه آسان تری قرار دارند. نقش این عناصر را در توسعه اقتصادی کشوری مثل ایران که به نفت و صنایع جانبی وابسته است، نمی توان نادیده گرفت.

با این وضع، باید بپذیریم که توسعه کشور و استان در شرایط موجود، مرهون زحمات افراد با همتی است که مسئولیت می پذیرند، مخصوصا کسانی که به توسعه استان خویش علاقه  وافر دارند و وظایف بزرگ اجرایی را به عهده می گیرند.

 استان کرمان به لحاظ حجم تولید اقتصادی، در رتبه نهم کشور قرار دارد و در بخش کشاورزی، صیفی جات و سبزیجات، جیرفت حرف اول را می زند، اما با توسعه گلخانه ها در کشور، این رتبه با تهدید مواجه شده است.

بنابراین برای حفظ سهم استان از بازار کشاورزی کشور، حفظ بازار صیفی جات و سبزیجات کرمان اهمیتی حیاتی دارد و باید برای توسعه گلخانه ها در کرمان توجه و حساسیت داشته باشیم تا سهم مان را در بازار کشور حفظ کنیم.

از سویی توجه به تامین زیرساخت های توسعه بخش کشاورزی، یک ضرورت است. بخصوص آن که بخش فعال کشاورزی منطقه کاملا خصوصی است و نهادهای غیر دولتی متولی تولید و توسعه هستند و کشاورزی استان متکی به فعالیت سخت کشاورزانی است که این سامان را ایجاد کرده اند و با همت و تلاش تاریخی آنها توانسته ایم جایگاه خوبی را رقم بزنیم، به طوری که هم اکنون سطح زیر کشت در استان کرمان در حدود ۷۰۰ هزار هکتار است که ۶۰ در صد آن را باغات تشکیل می دهند. جالب است که یادآور شویم در یک دوره ای در زمینه تولید و صادرات پسته، ایران رتبه اول را در جهان داشت که هم اکنون به رتبه دوم تنزل یافته  است!

وجود معادن از دیگر زیرساخت های مهم اقتصادی استان کرمان است. معادن هم نقش مهمی را در اقتصاد استان ایفا می کنند. در گذشته فعالیت معدنی خوبی داشتیم و نقش کرمان در تولید مس کشور بی رقیب بود.

در صنعت هم سهم استان کرمان همیشه قابل توجه بوده و به عنوان نمونه، سهم کرمان در صنایع لاستیک کشور ۳۰ درصد است. اگر کارخانه لاستیک سازی جیرفت عملیاتی نشود یا لاستیک بارز تقویت نشود، ممکن است سهم ۳۰ درصدی ما از این بازار کم شود.

تقویت صنعت خودرو سازی در استان نیز حائز اهمیت فوق العاده است. تقریبا ۸ در صد از تولید خودروی کشور در صنایع خودرو سازی کرمان در بم صورت می گیرد که در صورت عبور کشور از تحریم ها، بر اساس انعقاد قراردهای صورت گرفته، پیش بینی می کنیم به ۳۰ درصد سهم تولید خودرو برسیم.

عدم توسعه متوازن استان، از دیگر چالش های پیش روی است. همیشه این دغدغه وجود داشته که استان کرمان باید به صورت متوازن توسعه پیدا کند تا از مهاجرت جلوگیری شده و آرایش جمعیتی آن حفظ شود. در برنامه ریزی توسعه کرمان باید نگاه پر رنگی به جنوب شرق داشته باشیم.  اگر از آنچه بیان شد غفلت کنیم بافت جمعیتی دستخوش تغییرات ناخوشایندی می شود.

البته برای توسعه و اثر بخشی تمامی این فعالیت ها، لازم است سرمایه گذاری شود و لازمه هرگونه سرمایه گذاری، خلق مزیت است. یعنی در برخی از موارد که جاذبه لازم برای سرمایه گذاری ندارد، باید مزیت خلق کنیم که نمونه خاص آن، توسعه ارگ جدید و صنایع خودروسازی کرمان در قلب کویر و شهرستان بم است که این مجموعه بزرگ اقتصادی - صنعتی، می تواند الگوی مناسبی برای دیگر مناطق کشور باشد. در واقع تا زمانی که افراد صاحب فکر و اندایشه وارد عمل نشوند، هیچ کاری عملیاتی نخواهد شد.

البته تنگ نظری هایی که در برخورد با سرمایه گذاران مولد و تاثیر گذار در ایجاد اشتغال صورت می گیرد، مایه تاسف است. توسعه کشور و استان، نیازمند بلند نظری مسئولان عالی کشور و قانون گذاران و مقامات محلی است و با تنگ نظری نمی توان کار کرد و این واقعیت، می طلبد که با وسعت نظر با طرح ها و ایده ها برخورد شود. اگر قرار باشد با هر برنامه ای که برای توسعه استان در نظر گرفته می شود، با برخوردهای تنگ نظرانه، به ویژه از جنس تخریب و مزاحمت همراه باشد، نمی توانیم شاهد رونق اقتصادی باشیم و امروز متاسفانه تنگ نظری‌ها و تخریب ها و ممانعت از پیشرفت کارها و نا امید کردن صاحبان فکر و سرمایه، به یک فرهنگ غلط ملی تبدیل شده است.

جالب است اشاره کنم که کمتر از دو درصد اقتصاد استان را موسسه خیریه مولی الموحدین کرمان ایجاد کرده است، ما خجالت می کشیم که چرا ۱۰ تا پروژه مشابه ارگ جدید در جیرفت، بافت، کوهبنان و راور نداریم؛ آن وقت عده ای که کوچکترین قدمی برای توسعه استان بر نداشته اند، به دنبال تخریب و قدرت نمایی سیاسی - گروهی برای پوشاندن ضعف ها و ناکارآمدی های خود و همفکرانشان  هستند و به جای تقدیر و تشویق خادمین شناخته شده در بین مردم قدردان، دنبال آن هستند که بگویند همه اقتصاد استان دست افراد خاص است! در چنین شرایطی که به مسائل با تنگ نظری نگاه می شود، کاری پیش نمی رود. نیروی انسانی علاقه مند به سرنوشت کشور و کار و فعالیت اقتصادی، فقط در امنیت می تواند کار کند. قضاوت های ناعادلانه نسبت به فعالیت برخی افراد خدوم و موسسات پیشتاز توسعه، فقط کار دشمنان این سرزمین می تواند باشد، نه دوستداران انقلاب و توسعه و جهش اقتصادی مد نظر رهبری انقلاب و رئیس پر کار قوه قضائیه.  متاسفانه امروزه تهمت و حرف بیجا زدن توسط عناصر خاص و به تبع آنها در دیگر سطوح جامعه، خیلی باب شده و به همه ی امور تسری پیدا کرده است! کما این که گفته می شود ۶۰ در صد اقتصاد کشور در دست آستان قدس و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء است که طبیعی است نمی تواند این ادعاها منطقی باشد و از نوع حرف های بیهوده ای است که تاریخ مصرف آن تمام خواهد شد، گرچه برای بعضی ها، این حرفها همیشه تازگی و حلاوت دارد!

برخورد با مسائل جامعه باید با بزرگ منشی، تحقیق و مثبت نگری همراه باشد و باید از هر کس و هر ارگانی که برای توسعه کشور اعلام آمادگی می کند، استقبال و با آنها همفکری و همراهی شود تا کارها به سرانجام برسد و مردم و نظام هر دو منتفع شوند. اگر همه بحث اصولگرایی و اصلاح طلبی را کنار بگذارند و در فعالیت های اقتصادی همگام و همراه بشوند، کسی در دنیا حریف قدرت اقتصادی و بزرگی این کشور و حتی استان کرمان نخواهد شد. اما معلوم نیست چرا و با چه نیتی در حالی که کشور قانون و مجراهای رسیدگی به جرایم افراد و موسسات انتفاعی و غیر انتفاعی را دارد، عده ای خودسرانه با پشتوانه نهادهای خاص، تجربه ها و نیروهای جهادی خودی را تحمل نمی کنند و دائم در پی تخریب و جلوگیری از فعالیت های مثمر ثمر آنها هستند؟!

کلام آخر این که: توسعه شتابان در شرایط بحران و تحریم های ناجوانمردانه، باید متکی به ایجاد یک فضای امن برای رونق اقتصادی در داخل و حفظ سهم بازار موجود برای ورود کارآفرینان باشد. ما هم به نوبه خود، با خلق مزیت و نگاه متوازن به توسعه جنوب شرق می توانیم به آینده امیدوار باشیم.