گزارشی از توسعه دیپلماسی اقتصادی و همگرایی منطقه ای کشور با مناطق آزاد جدید

 

 

 

 

 

طی هفته اخیر دفاتر اجرایی مناطق آزاد جدید سیستان و اینچه برون افتتاح و مدیران اجرایی این دو منطقه با حضور سعید محمد معرفی شدند.

 

مشاور رئیس جمهور ، منطقه آزاد انزلی را به عنوان معین منطقه آزاد اینچه برون و منطقه آزاد چابهار را معین منطقه آزاد سیستان معرفی کرد.

 

باید اذعان داشتطی ابلاغیه ای که از سوی دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به مدیران عامل ســازمان های مناطق آزاد کشــور اعلام شده اســت، هر منطقه آزاد با توجه به نزدیکی و همچنین شباهت های منطقه از لحاظ اقدامات و ظرفیت های تعریف شده به عنوان معین آن منطقه معرفی شدند.

 

لازم به یادآوری است که با رای اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام ایجاد هفت منطقــه آزاد تجاری-صنعتی مهران در اســتان ایلام، سیســتان در اســتان سیستان و بلوچســتان، بانه-مریوان در استان کردســتان، بوشهر در استان بوشهر، قصرشیرین در اســتان کرمانشاه، اردبیل در استان اردبیل و اینچه برون در اســتان گلستان به تصویب رسیدند.

 

اکنون با شــروع عملیاتــی مناطــق آزاد اینچه برون و سیســتان، دیگر اســتان ها انتظار دارند تا هرچه سریع تر فاز اجرایی و عملیاتی مناطــق آزاد جدید کلید بخورد تا در شرایط فعلی کشور این استان ها بتوانند بخشی از مشکلات اقتصادی را به واسطه ایجاد اشــتغال، رونق تولید و صادرات مرتفع نمایند.

 

هرچند هنوز انتقادها نسبت به ایجاد مناطق آزاد جدید وجود دارد، به ویژه که مشاور رئیس جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی در آخرین اظهار نظرش ایجاد ۷ منطقه آزاد جدید را اشــتباه بزرگ خواند؛ چرا کــه ظرفیت مناطــق آزاد فعلی هنوز به بهره برداری نرســیده و ایجاد مناطق آزاد جدید می تواند به کشور آسیب بزند.

 

اما با این وجود، نمایندگان اســتان هایی که مناطق آزاد جدید در آن تصویب شده است، دغدغه اجرایی و عملیاتی شــدن مصوبه مجمع تشــخیص مصلحت نظام را دارند و مطالبه اصلی شان از مشاور رئیس جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، اقدام فوری برای نهایی شــدن طرح جامع و شروع فعالیت اجرایی در این مناطق می باشد.

 

 

بهزاد رحیمی، نماینده مردم سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی: بی مهری مسئولان نسبت به منطقه آزاد بانه-مریوان

بهزاد رحیمی نماینده مردم شهرستان های سقز و بانه در مجلس شــورای اسلامی از پتانســیل های ویژه منطقه آزاد تجاری-صنعتی بانه-مریوان سخن گفت؛ از اینکه این منطقه به نقطه صفر مرزی و بازارچه های مرزی متصل است.

 

اما این نماینده مجلس در عین حال از بی مهری مسئولان نسبت به منطقه آزاد بانه-مریوان خبر داد و گفت: اقدامی در راستای شــروع عملیات اجرایی این موضوع مهم در سطح استان صورت نگرفته است.

 

رحیمی تاکیــد کرد که بایــد درخصــوص راه اندازی عملیاتی منطقه آزاد بانه-مریوان هرچه ســریع تر اقدامات لازم صورت گیرد تا از این ظرفیت در راستای کمک به رفع بخشی از مشکلات استان کردستان ازجمله شهرستان های بانه و مریوان بهره برداری شود.

 

وی در پاســخ به این ســوال که چه زیرساخت هایی در منطقه آزاد حوزه انتخابیه شــما وجود دارد، اظهار کرد: در حال حاضر هیچ اتفاقی در منطقه آزاد بانه-مریوان نیفتاده و زیرساخت ها نیز آماده نیست؛ چراکه اساسنامه این هفت منطقه آزاد جدید باید تبیین شود و بر اساس آن اساسنامه کار آغاز گردد؛ لذا تاکنون کار و اقدام لازمی برای منطقه ما انجام نشده است.

 

نماینده مردم ســقز و بانه در مجلس شــورای اسلامی در خصوص پتانســیل ها و طرح توجیهی منطقه آزاد بانه

مریوان گفت: این منطقــه در نقطه صفر مرزی قرار گرفته و مستقیما به مرز مشــترک ایران و عراق در اقلیم کردستان متصل اســت و در این بین به صورت بالقوه بازرگانان زیادی هســتند که اقدام به صادرات کالا می کنند.

 

ضمن اینکه در خود شهرستان بانه که شهرستان اصلی این منطقه است؛ تولیدکننده های زیادی در حوزه لوازم خانگی و کولرگازی فعالیت می کنند که می توانند در همین منطقه آزاد نیز اقدام به تولید و مجددا هم از این مناطــق اقدام به صدور کالاهای خود نمایند؛ چراکه تجربه بسیار خوبی در حوزه لوازم خانگی، کولرگازی ، لامپ های کم مصرف دارند .

 

رحیمی تصریح کرد: اینها ظرفیت های بســیار خوبی هســتند که مناطق آزاد می توانند محرکــی برای چنین صنایعی باشد تا بتواند از این شرایط و پتانسیل برای صادرات نیز استفاده کنند.

 

وی در پاسخ به این ســوال که چه راهکار یا طرحی برای تامین زیرساخت های مناطق آزاد جدید دارید تا با مشکلات مناطق آزاد نسل قبلی مواجه نشــویم، عنوان کرد: مشکل بحث تامین زیرساخت ها نیســت؛ زیرا مناطق آزاد جدید باید محدود و محصور باشــند.

 

اکنون به دلیل اینکه منطقه مشــخص و محصور نیســت، اتفاق خاصی با این شرایط نمی افتد؛ وگرنه زیرســاخت و امتیاز آب، بــرق و گاز و.... در مناطق وجود دارد، ولی چون منطقه محصور نشــده است، براساس نقشه نمی توانند کار کنند.

 

این نماینــده مجلس درخصوص میــزان فعالیت های واحدهای تولیدی-صنعتی در ایــن منطقه گفت: در حال حاضر هیچ واحد تولیدی در منطقه نیست.

 

 

جعفر قادری، عضو کمیســیون بودجه مجلس شورای اسلامی: دلایل توجیهی مناطق آزاد جدید، کمک به توسعه اقتصادی است و اما، جعفر قادری عضو کمیسیون بودجه مجلس شورای اسلامی نیز از طرح توجیهی مناطق آزاد جدید کشور سخن گفت و بر حفظ چارچوب های قانونی برای آنکه این مناطق تبدیل به محلی برای ورود کالا نباشند، تاکید کرد.

 

وی اظهار داشت: با وجود آنکه دوره قبل به عنوان نماینده در مجلس نبودم، اما پیگیر مناطق آزاد جدید از جمله بوشهر و سیستان بودم.

 

اگر در چارچوب قانون مناطق آزاد جدید از ظرفیت نقاط جغرافیایی استفاده شود و در نقش درست و منطقی خودشان کارکرد داشته باشند و به دروازه ای برای ورود کالا تبدیل نشوند و به عنوان ســکوی صادراتی مورد توجه قرار گیرند، می توانند در پروسه منطقه ای و اقتصاد ملی نقشی اثرگذار داشته باشند.

 

شاید ایراد اصلی این باشد که ما کمک نمی کنیم که مناطق آزاد با اســتفاده از ظرفیت های ملی و جذب ســرمایه گذار، زیرســاخت فراهم کنند؛ بلکه می خواهیم هزینه زیرســاخت را از درآمد حاصل از واردات کالاهای مســافری تامین نماییم.

 

این روش غلط است؛ اگر مدل تامین مالی را اصلاح و سرمایه گذاران را وارد کار کنیم، می تواند خیلی منطقی تر و موثرتر باشد.

 

قادری در پاسخ به این ســوال که طرح توجیهی مناطق آزاد جدید چیست، گفت:

• یکی از دلایل توجیهی می تواند کمک به توسعه منطقه ای باشــد.

مناطق مرزی ما، مناطق متروکه و خالی از ســکنه هســتند که شکل گیری منطقه آزاد در نقاط مرزی به پذیــرش و ماندگاری جمعیت کمک کند.

• دوم اینکه می تواند امنیت و توســعه را به همراه داشته باشد.

وقتی در منطقه متروکه و دورافتاده فعالیت اقتصادی شــکل می گیرد، کم کم این مناطق متروک و غیرفعال به مناطق فعال تبدیل می شوند.

• سوم اینکه به صورت شعاعی می توانند بخشی از اقتصاد ملی را تحت تاثیر قرار دهند.
• مورد دیگر اینکه امکان جذب سرمایه از خارج وجود دارد؛ چرا که سرمایه گذاران خارجی مقداری نسبت به مناطق آزاد اقبال بیشتری نشــان می دهند و راحت تر اســتقبال می کنند.

 

شاید هم نیاز باشــد در برخورد با مناطق آزاد از آن جهت که با سرمایه گذاران خارجی در ارتباط هستیم، تغییر قوانین مربوط به مناطق آزاد را سخت تر لحاظ کنیم؛ همچون تغییر آیین نامه داخلی مجلس که نیاز به دو ســوم آرای حاضرین دارد.

 

شــاید قوانین مربوط به مناطق آزاد نیاز داشته باشد به این شکل عمل شــود تا یک ثباتی را در قوانین مرتبط با مناطق آزاد داشته باشــیم تا باعث اعتماد سرمایه گذاران خارجی شود.

 

اینگونه نباشد که دانه بپاشیم و سال بعد اینها را منتفی کنیم و عملا سرمایه گذار خارجی را فراری دهیم ؛ شاید نیاز باشد اصلاح قوانین مربوط به قوانین مناطق آزاد سختگیرانه تر باشد تا اطمینان و اعتماد بیشتری به اجرای آن داشته باشیم.

 

عضو کمیسیون بودجه مجلس شورای اسلامی در پایان به اقدامــات اخیر مجلس در بحث تامین زیرســاخت های مناطق آزاد اشاره کرد و خاطرنشان نمود: ما در کمیسیون جهش اقتصادی، طرح تامین مالی و تولید زیرساخت ها را داریم که این موضوع می تواند درخصوص کل کشور به ویژه منطقه آزاد کاربرد داشته باشــد.

 

سرعت تصمیم گیری در مناطق آزاد بیشتر است و انتظار می رود سازمان های مناطق آزاد نیز در این رابطه کمک های لازم را داشته باشد .