یکی از بزرگترین چالش های کنونی اقتصاد ایران، تورم ساختاری و انباشته شدن مشکلاتی است که سیاستگذار نتوانسته راه حلی برای آن پیدا کند؛ چنین وضعیتی باعث شده کالاها و اقلام اساسی مورد نیاز مردم به صورت روزانه گران شود و طبقه متوسط تقریبا رو به اضمحلال رفته است.

 

 

 

 

 

بر همین اساس کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند دولت جدید باید سریعا چاره ای برای تحریم ها در نظر بگیرد و در کنار آن تلاش کند تاثیر منفی شیوع کرونا بر کسب و کارها را به حداقل برساند.

 

 

چالش های اقتصاد ایران

یک کارشناس حوزه کسب و کار گفت: دو چالش کرونا و تحریم های اقتصادی اثرات نامطلوبی بر بدنه اقتصاد ایران تحمیل کرده است.

 

وی با بیان اینکه، بررسی اقتصاد ایران نشان می دهد که کشور شرایط اقتصادی و اجتماعی خاصی را طی دهه های گذشته تجربه می کند، گفت: شرایطی که دو عامل تحریم و کرونا در شکل گیری آن تأثیر بسزایی داشته است.

 

بحران های اقتصادی ایران از ماه مه 2018، یعنی زمانی که دونالد ترامپ، توافق هسته ای ایران (JCPOA)را نقض کرد و سپس از آن خارج شد، به اوج خود رسید.

 

وقتی ایران با شوک اقتصادی دست و پنجه نرم می کرد، همه گیری «کووید 19» از اوایل سال 2020، شرایط بحرانی کشور را به سطح بالاتری رساند.

 

به گفته کارشناس، چالش های مختلف اقتصادی و اجتماعی باعث کُندشدن حرکت چرخ های اقتصادی کشور و کاهش تولید ناخالص داخلی شده اند.

 

با بازگشت تحریم ها از سال 1396، تولید ناخالص داخلی روند کاهشی به خود گرفت و این روند با شروع بحران کرونا و مسائل ناشی از آن مانند بسته شدن مرزها، سرعت بیشتری گرفته است.

 

در سال 1398، تولید ناخالص در بخش نفتی رشد منفی 35 درصدی را تجربه کرد و در این دوره تحت تأثیر این رشد منفی، تولید ناخالص داخلی 6.8 درصد کوچک شده است.

 

روند کوچک شدن اقتصاد ایران با شروع همه گیری کرونا و در بهار 1399، با کاهش 3.5 درصدی ادامه یافت.

 

در سند چشم انداز 1404، برای تبدیل ایران به قدرت اول اقتصادی منطقه هدف گذاری شد؛ برای تحقق این هدف، متوسط رشد اقتصادی سالانه 8 درصد نیاز بود، اما با شروع مجدد تحریم ها در سال 1396، رشد واقعی اقتصادی ایران از هدف تعیین شده فاصله گرفت.

 

این فاصله در سال 1398 به بالاترین انحراف خود رسید.

 

وقتی شرایط اقتصادی از توازن خارج می شود، افزایش بیکاری نمود دیگری پیدا می کند.

 

طبق گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری در جمعیت بالای 15 سال روند کاهشی دارد.

 

نرخ بیکاری سال 1399 در حدود 9.6 درصد برآورد شده است.

 

این در حالی ا ست که طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس، نرخ واقعی بیکاری در تابستان 99 در حدود 18.5 درصد بوده است؛ بدین ترتیب، نرخ واقعی بیکاری در این دوره بیش از 2 برابر برآورد مرکز آمار تخمین زده می شود.

 

وی افزود، نرخ تورم 12 ماهه منتهی به تیر 1400، طبق گزارش مرکز آمار به 44.2  درصد رسید.

 

این نرخ تورم در بالاترین میزان خود در دوره های متوالی گذشته بوده است. ناپایداری و افزایش نرخ تورم که به افزایش قیمت هزینه های زندگی شامل خوراک و مسکن و... منجر شده است، با فشار بیشتری برگروه های کم درآمد تأثیر گذاشته است.

 

افزایش نرخ تورم باعث افزایش چند برابری قیمت کالاهای اساسی زندگی شده است.

 

با بررسی هزینه های زندگی در شهر تهران، مجموع هزینه های زندگی در خانوار چهارنفره در تیر 1399 حدود 8,8 میلیون تومان برآورد شده است. از این هزینه، 25 درصد به سبد غذایی مطلوب، طبق تعریف وزارت بهداشت، اختصاص دارد.

 

این در حالی ا ست که هزینە زندگی یک خانوار چهارنفره در مرز فقر، حدود نصف این رقم تخمین زده می شود که 31.8 درصد آن به سبد غذایی(حداقل خوراک لازم) اختصاص داده می شود.

 

افزایش شدید هزینه های زندگی به خصوص در کلان شهر تهران، به تغییر ساختار طبقات اجتماعی و اقتصادی جمعیت منجر شده است.

 

در این تغییر، جا به جایی در طبقات مختلف به گونه ای است که طبقات متوسط بزرگ تر شده و حدود 45 درصد از خانوارها در تهران در طبقە متوسط پایینی جای گرفته اند.

 

 

بیکاری، بزرگترین آسیب کرونا بر اقتصاد

استاد اقتصاد در رابطه با آسیب های ویروس کرونا بر اقتصاد می گوید: تاکنون حداقل حدود 3 میلیون شغل در کشور تعطیل رسمی و 5 میلیون شغل در بخش های دیگر با مشکلات تعدیل روبرو شدند و در وضعیت بلاتکلیف قرار دارند و نمی دانند کارشان چه زمان آغاز می شود و این شرایط بیکاری، بزرگ ترین آسیب ویروس کرونا برای اقتصاد یک کشور است.

 

وی می افزاید: در استان پرجمعیتی مانند اصفهان که دارای مشاغل خرد و بزرگ بسیاری است قطعا وضعیت برای فعالان اقتصادی دشوارتر شده است؛ زیرا بسیاری از بخش های خدماتی به حالت تعطیلی یا نیمه تعطیلی درآمده اند و اکثر کارگاه ها با مشکل مواجه شده اند و قادر به فعالیت نیستند.

 

این استاد دانشگاه ادامه می دهد: تبعات شیوع این ویروس بر رستوران ها، تالارها، هتل ها، استخرها، آرایشگاه ها، باشگاه های ورزشی، مراکز تفریحی و فست فودها لطمه زده است؛ به نحوی که اکثر فعالان در این مشاغل بیکار شده و کارگرانشان را تعدیل یا اخراج کرده اند؛ ضمن آنکه کارگران روزمزد، کارگران ساختمانی، کارگران واحدهای زیر پله ای، برخی مشاغل آزاد و دستفروشان از دیگر کسب وکارهای آسیب دیده از شیوع کرونا هستند و جزء مشاغل غیررسمی به شمار می روند که به شکل قانونی حمایت نمی شوند و از پوشش بیمه ای برخوردار نیستند؛ ازاین رو آن ها نیز نیازمند حمایت و ساماندهی هستند.

 

وی تصریح می کند: چنین آسیبی شاید در بخش اقتصاد کلان جامعه قابل سنجش نباشد ولی در اقتصاد خرد کاملا واضح و ملموس است چون مردم و کسب و کارهای کوچک درگیر آن هستند که شغل و درآمد خود را از دست داده اند و از سوی دیگر با مشکلات گرانی و تورم روبرو هستند.

 

 وی خاطرنشان می کند: امیدوارم دولت هرچه سریع تر در راستای رفع این مشکلات اقداماتی حمایتی وسیع تری بکند چون ممکن است شیوع این ویروس تا مدت ها پابرجا باشد و عوارضش در صورت نبود حمایت، غیرقابل جبران شود.

 

«روزنامه اسکناس - 12 مرداد 1400»

   تاریخ ثبت: 1400/05/12     |     [sect id=[file]] | [/sect id=[file]] |