در ســال های گذشــته بــا وجود محدودیت هایی که در مسیر واردات کالا به ایران وجود داشتT تراز تجاری سالانه منفی باقی مانده بود اما آمارها در ســال جدید نشان از مثبت شدن این آمار دارد.
پس از مدت هــا تراز تجاری کشــور مثبت شده است.
ســال ها بود که تراز تجاری ایران در بخش منفــی بود و آمار واردات از صادرات بیشــتر بود.
حالا اما به نظر می رســد با اجرایی شدن سیاست های تجاری دولت ســیزدهم به مرور شاهد بهبود وضعیت کارنامه تجارت خارجی کشور هستیم.
پس از چند سال ثبت تراز تجاری منفی برای اقتصاد ایران آمارها نشان می دهد که این عدد در ســال جــاری بار دیگر مثبت شده اســت.
تراز تجاری بر اساس بررســی میزان صادرات و واردات کشور به دســت می آید در صورتی که میزان صادرات بالاتر از واردات باشــد این تراز مثبت و در غیر این صورت منفی خواهد بود.
میزان صادرات ایران کــه در زمان آغاز شیوع کرونا کاهش قابل توجهی را تجربه کرده بود از سال گذشــته بار دیگر مثبت شــد و ایــن روند در ســال جاری نیز ادامه داشــته اســت.
براساس آمارهای تجارت خارجی، ارزش واردات ۲۵ درصد و ارزش صادرات کشــور در ۲ ماه نخست ســال حدود ۳۷ درصد رشد داشته است.
نگاهی به آمارهای گمرک ایران نشــان می دهد، صادرات کالاهای غیرنفتی کشور در دو ماه نخست امسال هشت میلیارد و ۵۱۶میلیون دلار بوده و واردات نیز هشت میلیارد و ۱۱۵میلیون دلار کــه با پیشــی گرفتن صــادرات از واردات تــراز تجاری کشــور مثبت ۴۰۱میلیون دلار شده است.
هــدف گذاری صــادرات ۵۵ میلیارد دلاری
سازمان توســعه تجارت ایران بر اساس برنامه رئیس جمهور، نقشــه راه توسعه تجــارت را تدوین کــرده و هدفگذاری توســعه صادرات را در سال ۱۴۰۱ ,۵۵ میلیارد دلار در نظر گرفته است.
بر این اساس ســهم هر کشــور از این افزایش صادرات مشخص اســت و اولویت های حمایتی و پشتیبانی دولت را نیز تعیین کرده ایم که بر مبنای آن، گروه کالایی و الزامات آن در حوزه لجستیک، تعرفه ها، گمرکات، پولی و مالی مشــخص شده و بخش هایی که مربوط به توســعه بازار است، برعهده ســازمان توسعه تجارت ایران اســت.
از طرف دیگر برنامه ریزی بــرای افزایش تعداد رایزنــان بازرگانی کشــور نیز صورت گرفته است.
بررسی ها نشــان می دهد که تا ســال گذشته ۷ رایزن بازرگانی فعــال در عرصه های تجــاری کشــور حضــور داشــتند و در حال حاضر این تعــداد بــه ۱۲ رایزن رسیده اســت که تا پایان ســال به ۲۰ رایزن تجاری با اولویت کشــورهای همسایه خواهیم رســید و بعد از آن جنوب شــرق آسیا، شــرق آســیا و آفریقا در اولویــت قرار گرفته اند.
گســترش فعالیت های مراکز تجاری در کشــورهای هــدف نیز یکی دیگــر از برنامه دولت ســیزدهم برای توســعه تجارت خارجی اســت.
مراکز تجاری در برخی کشورها فعال هستند، اما نظارت و راهبرد آن مشــخص نبوده اســت، در حال حاضــر ۷۰ هدف برای این مراکز در نظر گرفته شــده و نظارت می شوند.
رمز مثبت شدن تجاری
در همین حال آنطور که رئیس سازمان توســعه تجارت اعلام کرده اســت؛ این روند مثبت در آینده نیــز ادامه خواهد داشت و برنامه نقشه راه توسعه تجارت ایــران در ۱۴۰۱ نیز تدوین می شــود.
براســاس این گــزارش، علیرضا پیمان پــاک، معــاون وزیر صنعــت، معدن و تجارت و رییس سازمان توسعه تجارت گفته است که از اسفندماه سال گذشته شاهد مثبت شدن تراز تجاری و افزایش صــادرات بودیــم و توانســتیم واردات را کنتــرل کنیم این موضــوع منجر به افزایــش ذخایــر ارزی کشــور و ایجاد پتانســیلهای سرمایه گــذاری فراتر از نیازهــای روزمره ایران می شــود.
به گفته این مقام مســئول در شرایطی که بحران هایــی همچون جنگ روســیه و اوکرایــن، قرنطینه شــدن چین، رکود تجارت جهانــی و قفل شــدن بازارها وجود داشته رشــد تجاری و بهبود تراز تجاری ایران یک اتفاق مهم به حســاب می آید.
رییس ســازمان توسعه تجارت همچنین با بررســی دلایل سهم پایین بخش خصوصی در صادرات ایران بیان کرد: آمارها نشــان می دهد ما بیشــتر محصــولات منبــع پایه و نســبتا خام صادر کرده ایم این در حالی اســت که نقش بخش خصوصی در صنایع پایین دستی فعالتر اســت و این بخش توان، ســرمایه وم منابع ارزی مورد نیاز برای ورود به صادرات در صنایع بالادســتی را ندارد.
از طرف دیگر ما ســالهای سال نســبت به ارزش افزوده و زنجیره ارزش در صادرات بی توجه بوده ایــم و از این رو بنگاه هــای کوچک و متوســط برای صادرات حمایت نشــده است.
به گفته پیمان پاک با تدوین نقشــه راه توسعه تجارت د ر ۱۴۰۱ می توان انتظار داشت که صادرات کشور در پایان سال جاری از مرز ۵۵ میلیارد دلار عبور کند.
کارنامه تجارت خارجی
طی دو ماه ابتدایی ســال جــاری، ۲۲ میلیون و ۱۹۶ هزار تــن کالا به ارزش ۱۶ میلیارد و ۶۳۱ میلیون دلار تجارت کشــورمان در حوزه غیرنفتی بوده که ۳۱ درصدافزایش نســبت بــه دو ماهه سال ۱۴۰۰ داشته است.
سهم صادرات ۱۷ میلیــون و ۱۴ هزار تــن به ارزش ۸ میلیارد و ۵۱۶ میلیــون دلار بود که ۳۷ درصد از لحــاظ ارزش افزایش پیدا کرده و از لحــاظ وزن تغییر حدود یک و ۶ دهم درصدی داشته، واردات ما هم ۵ میلیون و ۱۸۲ هزار تن کالا به ارزش ۸ میلیــارد و ۱۱۵ میلیون دلار بوده که ۲۴ درصد از لحــاظ ارزش افزایش پیدا کرده و حدود ۳ و نیم درصد هم از لحاظ وزن کاهش داشــته اســت.
این تفاوت همانطور که گفته شد ما به التفاوت بین صادرات و واردات، صادرات جلوتر بوده بنابراین ۴۰۱ میلیون دلار تراز تجاری کشورمان مثبت شده اســت.
در حوزه واردات با وجود کاهش ۳,۳ درصدی به لحاظ وزنی، شاهد رشــد ۲۴ درصدی ارزش کالاهای وارداتی در ۲ ماه نخست ســال بوده ایم.
با توجه به اینکه ۵ قلم کالای اساســی، ارز برتریــن کالاهای کشور هســتند و در ماههای اخیر این اقلام نیز با افزایش نرخ مواجه شــده اند، به نظر میرســد بحث افزایــش ارزش دلاری واردات در ۲ ماه نخست سال نیز از محل افزایش نرخهــای جهانی قابل تفسیر باشد.
مقاصد اصلی کالاهای ایرانی
در این میان کشور:
- چین با دو میلیارد و ۷۲۰ میلیــون دلار مقصد اول کالا های صادراتــی ایران بــوده
- امــارات با یک میلیارد و ۵۲۰ میلیون دلار دوم و
- عراق با یک میلیارد و ۳۱۲ میلیون دلار کشور سوم و
- ترکیه با ۷۶۶ میلیون دلار چهارم و
- هند بــا ۲۹۰ میلیــون دلار پنجمین
مقصد صادراتی کالاهــای ایرانی بوده است، بر اساس اعلام گمرک ایران، عراق از رتبه دوم به ســوم تنزل یافته و هند از جایگاه ششــم و هفتم بــه در جایگاه پنجم قــرار گرفته اســت و امارات هم جایگاه دوم را به جای عراق کسب کرده اســت.
در حوزه خرید کالا ها و واردات:
- امارات بــا دو میلیــارد و ۲۴۷ میلیون دلار در رتبه نخســت قرار گرفته است،
- چین با دو میلیارد و ۱۱۷ میلیون دلار،
- ترکیه با ۸۷۵ میلیون دلار،
- هند با ۳۴۰ میلیون دلار و
- روســیه با ۳۱۹ میلیون دلار
در رتبه های بعدی قرار گرفتند در دو ماهه امسال کشورهای هند و روسیه جایگزین آلمان و ســوئیس در ۵کشور نخســت خرید ایران قرار گرفتند. را در این تغییرات گرفته اند.
مبدا کالاهای وارداتی ایران
همچنین براســاس آمارهــای تجارت خارجــی، طی ۲ ماه نخســت ســال، ارزش واردات ۲۵ درصــد و ارزش صادرات کشــور حدود ۳۷ درصد رشد داشــته اســت.
در حوزه صادرات غیر نفتی شــاهد رشــد قابل توجه قیمت کامودیتیهــا از جمله محصولات فلزی، مواد پتروشــیمی، فرآوردهای نفتی و... بودیم.
بر این اســاس با توجه به افزایش نــرخ بســیاری از کالاهــای پایه مثل محصولات نفتی و پتروشــیمی، ارزش صادرات کشــور در ۲ ماه نخست سال نیز با وجود اینکه بــه لحاظ وزنی تغییر چشم گیری نداشــته، به لحاظ ارزی با رشــد ۳۷ درصدی مواجه شــده است.
در حوزه صادرات ۱۰ رقم اول صادراتی کشــور:
- پروپان مایع بــا ۶۳۷ میلیون دلار،
- روغن سبک با ۶۴۶ میلیون دلار،
- اوره ۵۸۹ میلیــون دلار،
- متانول با ۴۷۱ میلیون دلار،
- پلی اتیلــن ۳۷۱ میلیون دلار،
- گاز طبیعی مایع شده ۳۶۹ میلیون دلار،
- بوتــان مایع ۳۱۶ میلیــون دلار،
- قیر ۲۶۰ میلیــون دلار،
- کاتد مس ۲۵۲ میلیون دلار و
- شــمش فولادی و آهنی ۲۴۴ میلیون دلار
بوده است که این ۱۰ رقم با ۴ میلیارد و ۱۹۰ میلیون دلار ۴۹ درصد کل صادرات دو ماهه کشور را به خود اختصاص داده اند.
«روزنامه اقتصاد ملی - 16 خرداد 1401»
[/sect id=[file]] |