اعلام آمارهای اقتصادی از ســوی مرکز آمار و حتی بانک مرکزی سالهاست که در بین اقتصاددان ها محل مناقشه بوده است.
آمارهایی که به اذعان خیلی ها با شک و شبهه زیادی به همراه است و عده ای معتقدند که آمارهای واقعی منتشر نمی شود و آنهایی هم که منتشر می شوند با تاخیر و اما و اماگرهای زیادی همراه است.
در همیــن رابطــه طی روزهای گذشــته رئیس کل بانک مرکــزی به عنوان بالاترین ســمت در یکی از مهم ترین مراجع آماری، با انتقاد از وضعیت انتشار آمارهای اقتصادی، اعلام کرد که آمارهای تورم مربوط به ۲ سال قبل هستند.
موضوع انتشار آمارهای اقتصادی از سوی مراجع مربوطه همواره با مشکلات اساسی همراه بوده است.
چرا که این آمارها اگر سرکوب نشده و افشا شوند هم یا با تأخیر منتشر می شــوند یا تنها نســخه دستچین شده آنها به دست مردم و کارشناســان اقتصادی می رســد.
این تأخیر و نقص در انتشــار آمارها هم ســبب شــده که بســیاری از آمارهای اقتصــادی؛ عملا فایده ای برای پیش بینی آینده نداشــته باشند و اعتبار آنها را با شک و شبهه مواجه کند.
حال رئیس کل بانک مرکزی، به عنوان یکی از اصلی ترین مراجع آمارهای اقتصادی کشور نیز از این وضعیت شکایت کرده اســت.
با این وجود، مشــخص نیست که اگر رئیس بانک مرکزی نیز اختیاری در انتشار آمارها ندارد، چه نهاد یا شخصی مسئول بهبود این شرایط است.
آمارها به سیاست گذاری کمک نمی کنند
در نخســتین روز از همایش سالانه بانکداری الکترونیک که روز دوشــنبه برگزار شد، محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، یکی از آسیب های نظام بانکداری مرکزی در ایران را در حوزه آمار دانست و افزود: نهادهای مختلفی آمارهای اقتصادی را در حوزه های مختلف منتشر می کنند.
مشــخصا بانک مرکــزی و مرکز آمــار، آمارهای کلان اقتصادی را منتشــر می کنند.
ما باید بتوانیم سیاست های کلان را رصد و با آمارها، سیاســت گذاری کنیم، اما الان آمار و اطلاعات موجود به طور نســبی به سیاســتگذاری اقتصادی ما کمک نمی کند.
آمارهای تورم مربوط به دو سال قبل است!
فرزین همچنین افزود: یکی از مهم ترین مشکلات ما در حوزه آمار این است که اصلا به روز نیست و مبتنی بر آمار گذشته است؛ مثال دیتای تورم که مربوط به دو سال گذشته است، به ما در سیاست گذاری چه کمکی می کند؟
وی در ادامه با تاکید بر اینکه آمارهای اقتصادی دستاویزی برای منافع سیاسی شده و کمکی به سیاست گذار نمی کند، تصریــح کرد: آمــار اقتصادی را تولید نمی کنیم که یکی بگوید من خوب بودم دیگری بد؛ باید آماری تولید شود که به ما کمک کند تا بدانیم سیاست بعدی ما باید چه شود».
فرزین از چه کسی شکایت دارد؟
اگر چه بانک مرکزی مدعی است که در برخی آمارها مثل داده های تورم، مرجع اصلی ارائه گزارش ها مرکز آمار ایران اســت، اما بررســی ها نشــان می دهند که عملکرد بانک مرکزی در انتشــار آمارهایی که به طور اختصاصی منتشر می کند نیز قابل دفاع نیست.
بــرای مثــال، در زمینه آمارهــای متغیرهای پولی و اعتباری، گزارش های ماهانه بانک مرکزی با تاخیرهای چند ماهه منتشر می شوند.
همچنین ارائه ماهانه برخی گزارش ها مثل آمارهای وام ازدواج متوقف شده و تنها اظهاراتی پراکنده درباره این موضوع مطرح می شــود.
به علاوه، در مورد انتشار آمارهای دیگر مثل تسهیلات و تعهدات کلان بانک ها، وام به اشــخاص وابســته و ... نیــز بانک مرکزی داده های مربوطه را با اختلاف قابل توجه نســبت به آنچه در قانون بودجه مشــخص شده منتشر می کند.
در همین حین فرزین در حالی از وضعیت انتشــار آمارها انتقــاد می کنــد کــه وی به عنوان رئیــس کل یکی از اصلی ترین نهادهای آماری کشــور، به احتمال قریب به یقیــن در تصمیم گیری هــا در مورد انتشــار داده های اقتصادی تاثیرگذار اســت.
با این وجود مشخص نیست که چرا اقدامی عملی در جهت بهبود وضعیت آمار صورت نمی گیرد.
باید دید رئیس کل بانک مرکزی که هم اینک منتقد این گونه نحوه اطلاع رسانی و آماردهی است و خود به عنوان سیاســتگذار اصلی شــبکه بانکی کشور است چه تدبیری برای سروسامان دادن به اوضاع فعلی خواهد اندیشید.
«روزنامه نقش اقتصاد - اول آذر 1402»
[/sect id=[file]] |