نابودی 40 درصد اقتصاد به دلیل تحریم ها

 

 

 

 

 

 

 

از سوی دیگر به دلیل تورم بالا جامعه متوسط ایرانی هم کوچک و کوچک تر شــده اســت، بــه طوری که حتی دهک 6 و 7 هــم در تامین نیازهای اولیه خود با مشــکل مواجه هستند.

 

حال اینکه در چنین جامعه و اقتصادی که شرکت های بزرگ نیمه فعال و نیمه تعطیل شــده اند و مردم فقیر شــده اند، دولت از چه چیزی و چه کســی می خواهد مالیات بگیرد؟

 

وحید شقاقی شــهری در گفت وگویی در باره افزایش سهم مالیات در لایحه بودجه 1403 اظهار داشــت: تقریبا اکثر اقتصاددان ها در باره این موضوع که سهم مالیات در تولید ناخالص ملی پایین است، اجماع دارند.

 

در دنیا این نســبت بیش از 15 درصد اما در ایران حدود 5 تا 6 درصد اســت.

 

همچنیــن در دنیا بیش از 80 درصد بودجه دولت ها از مالیات بوده اما در کشورمان این نسبت حدود 40 درصد اســت و بر روی این موضوع هــم اجماع وجود دارد که این سهم در بودجه عمومی دولت باید افزایش پیدا کند.

 

 

مالیات جاده دو طرفه است

 

این کارشناس اقتصادی گفت: از سوی دیگر در باره اینکه دولت باید با مالیات اداره شــود اجماع وجود دارد و در این ســه گزاره اختلاف نظری نیســت.

 

همه اعتقاد دارند باید ســهم مالیات از تولید و بودجه عمومی دولت بایــد افزایش پیدا کند اما در بخش دوم مرتبط با مالیات مســاله و اختلاف نظر وجود دارد، مالیات جاده دو طرفه است و نه یک جاده یکطرفه.

 

وی تاکید کرد: وقتی خانوار اعم از مردم و شرکت های اقتصادی کشــور به دولت مالیــات می پردازند، مســیر یکطرفــه را طی می کنند اما در طرف دیگر این جاده دولت نسبت به درآمدهای مالیاتی باید هم پاسخگو باشد و هم شفاف عمل کند و خدماتی را متناسب این مالیات به مردم و شرکت ها ارایه دهد.

 

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در همه جای دنیا مالیات جاده دو طرفه اســت به این معنا که مردم مالیات می دهند و متناسب و مبتنی به مالیاتی که می پردازند انتظــار دارند دولت هم خدمات باکیفیتی به مــردم ارایه دهند.

 

یــا خدمات رایگانــی را در حوزه کلیدی مانند آموزش، ســلامت، محیط زیســت، حمــل و نقل و نگهداشت شــهرها به مردم ارایه دهد.

 

شقاقی شهری با بیان اینکه مردم انتظار دارند که هزینه کرد مالیات شــفاف باشــد و دولت ها نسبت به مصرف هزینه کرد مالیات پاســخگو و همچنین بهره ور، شایسته سالار و با کارآمدی بالا باشد، گفت: در اینجا اولین مناقشه رخ می دهد و مساله ای در کشورمان ایجاد می شود این است که با یک اقتصاد سیاسی دستوری نمی توانیم این نسبت ها را بالا ببریم و این موضوع فی ما بین و دو طرفه بین مردم و شــرکت ها و دولت اســت.

 

وی افزود: دولت باید به طور شفاف نشــان دهد که دولت بهره ور و شایسته سالار و با کمترین میزان فســاد و به دنبال ارایه خدمات ویژه به ازای دریافت مالیات اســت.

 

این کارشــناس اقتصادی ادامه داد: در کشورهای اسکاندیناوی نســبت های مالیات به تولید بسیار بالا اســت، به طوری که 40 درصد درآمد حاصــل از آن هم به دولت مالیات داده می شــود اما در این کشــورها دولت خدمات رایــگان و با کیفیت به مردم ارایه می دهد و از ســوی دیگر یک دولت کاملا شفاف با کمترین میزان فساد بر این کشورها حاکم اســت و مردم اطمینان دارند که مالیاتی که به دولت می پردازد، حیف و میل نخواهد شد.

 

شقاقی شــهری با تاکید بر اینکه اقتصاددان هــا درباره افزایش شاخص های نسبت های مالیاتی مشــکلی ندارند، اظهار داشت: قابل پذیرش است که امکان افزایش شاخص های مالیاتی مانند مالیات بــر تولید، مالیات بــر بودجه عمومی دولــت و پایه های مالیاتی وجود دارد و به نفع کشور اســت که دولت با مالیات اداره شــود اما در طرف مقابل هم دولت باید تعهداتی را از جمله حذف فســاد، افزایش شــفافیت، ارایه خدمات با کیفیــت و ... در برابر درآمدهای مالیاتی داشــته باشــد.

 

اگر این جاده دو طرفه نباشد به طور قطع باعث ایجــاد نارضایتی خواهد شــد و صرفا به یک موضوع دستوری تبدیل می شود که مناسب یک سیاست گذاری اقتصادی نیست که رفتار اقتصاد سیاسی دستوری به اجرا برسد.

 

 

ثروت در اقتصاد ایران شفاف نشد

 

وی ادامه داد: موضوع دیگر در مالیات، جامعه هدفی اســت که باید مالیات بر آن اصابت کند.

 

اینجا مناقشه دوم مطرح می شود و مساله این اســت که مهمترین پایه مالیاتی در دنیا مالیات بر ثروت است و ثروت یک تعریف مشخص دارد و اگر از یک عددی بالاتر برود، معنای ثروت را می دهد و یــک کفی برای ثروت در نظر گرفته شــده که بالاتر از آن عدد مشــمول مالیات بر ثروت می شود.

 

شقاقی شــهری افزود: این موضوع در کشــورمان سالیان سال است که متوقف شده و مفهومی برای مالیات بر ثروت نداریم و از آنجایی که مالیات بر ثروت نداریم بنابراین ثروت در اقتصاد ایران شفاف نشد.

 

به همین دلیل اســت که جامعه هدف مورد اصابت قرار نمی گیرد.

 

تا زمانی که مالیــات بر ثروت را نتوانیم در اقتصاد ایران تعریف کنیم، جامعه بسیار برخوردار و بسیار مرفه و ثروتمند می تواند از تورهای مالیاتی رد شود.

 

وی تاکید کرد: در دنیا مالیات بــر ثروت وظیفه باز توزیع ثروت و سهم عمده را در درآمدهای مالیات را دارد اما این شاخص و این پایه مالیاتی را در ایران نداریم.

 

 

با این روند، طبقه متوسط جامعه حذف خواهد شد

 

این کارشناس اقتصادی با اشــاره به تضعیف طبقه متوسط در سال های گذشته گفت: موضوع دیگر این است که در دهه اخیر جامعه ایرانی بسیار فقیر شــده به طوری که حتی کارکنان دولت در طبقات متوســط قرار می گرفتند به سمت دهک های پایین درآمدی ســوق پیدا کردند و جامعه فقیر شده و دهک متوسط در حال از بین رفتن است.

 

اگر دو الی ســه سال دیگر تورم بالای 40 درصد ادامه پیــدا کند، تقریبا جامعه متوســط ایران حذف خواهد شد.

 

شقاقی شهری ادامه داد: از ســال 97 تورم شدت گرفته و امسال ششمین سال تورم بالا در ایران است و ســال آینده هم احتمالا تورم بالای 40 درصد خواهد بود و هفتم ســال تــورم بالا را در پیش رو داریم و اگر این روند سه ســال ادامه پیدا کند، یک دهه تورم بالای 40 درصد را پشت سر گذاشــته ایم و جامعه و دهک متوسط ایرانی حذف خواهد شد و به یک جامعه دو قطبی فقیر و غنی با سهم فقیر زیاد تبدیل می شویم.

 

وی اظهارداشــت: در 12 ســال گذشــته در آن تولید به شدت کوچک شده به طوری که در سال 1390 تولید ایران حدود 600 میلیارد دلار بود اما امروز تولید ایران 370 میلیارد دلار اســت و این اقتصاد بسیار کوچک شــده و حدود 40 درصد از این اقتصاد به دلیل تحریم های شدید در طول سال های گذشته از بین رفته است.

 

از ســوی دیگر به دلیل تورم بالا جامعه متوسط ایرانی هم کوچک و کوچک تر شده است، به طوریکه حتی دهک 6 و 7 هم در تامین نیازهای اولیه خود با مشکل مواجه هستند.

 

حال اینکه در چنین جامعه و اقتصادی که شــرکت های بزرگ نیمه فعال و نیمه تعطیل شــده اند و مردم فقیر شده اند، دولت از چه چیزی و چه کسی می خواهد مالیات بگیرد؟

 

این کارشناس اقتصادی با اشاره به لزوم افزایش کف مالیاتی در حقوق و دســتمزدها گفت: با توجه به تورم های یکه در اقتصاد ایران اتفاق افتــاده باید کف مالیــات گیری را به اعــداد بالاتر برسانیم و در کلانشــهرها مالیات باید برای حقوق و درآمدهای بالاتر از 25 میلیون تومان در ماه باشد اما در حال حاضر درآمد و حقوق های بالای 10 میلیون تومان مشمول مالیات می شوند.

 

 

«روزنامه اقتصاد مردم - 8 آذر 1402»