آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی

 

ریشــه موضوع ناترازی گاز در کشور که در سال های اخیر شدت گرفته است، ناشی از عدم اجرای طرح های بهینه سازی، عدم سرمایه گذاری لازم در پروژه های مربوط به افزایش و ازدیاد تولید گاز، بی توجهی و تعطیلی پروژ ه های ذخیره سازی گاز، وجود پروژه های ناتمام متعدد و عدم توجه لازم به مشکل افت فشار در میادین گازی مختلف در سال های گذشته است و بدون تردید در سال های آینده نیز ادامه خواهد یافت.

 

 

 

 

 

چرا که علاوه بر هزینه سنگین ســرمایه گذاری مورد نیاز، زمان قابل توجهی از آغاز توسعه میادین تا بهره برداری از آنها صرف خواهد شد و انباشت این بی عملی یا کندی در اجرای این طرح ها، دامنه ناترازی گاز را بیشتر کرده است.

 

تا پیش از آغاز دولت سیزدهم، عملا هیچ پروژه ای برای افزایش ظرفیت تولید گاز تعریف نشده بود و دولت سیزدهم مجبور شد زمان زیادی را برای وارد کردن ظرفیت های جدید تولید گاز به مدار، صرف کند.

 

اما با این وجود وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران در دولت سیزدهم با فعال کردن دیپلماسی انرژی، سوآپ گاز را احیا کرد، فروش میعانات گازی و به تبع آن تولید گاز از پارس جنوبی را به حداکثر رساند، تعرفه گاز پرمصرف ها را بعد از ۷ سال اصلاح کرد، به صنایع و نیروگاه هایی که با محدودیت گاز مواجه بودند (مطابق قرارداد منعقده در پیک مصرف) سوخت مایع کافی تحویل داد و ذخیره سازی گاز در دو مخزن سراجه و شوریجه را نسبت به سال های گذشته افزایش داد.

 

با انجام اقداماتی از این دست و در واقع با بهره گیری از همه ظرفیت ها و تلاش شبانه روزی کارکنان، خوشبختانه زمستان ۱۴۰۱ با وجود سرمای پیشرس، طولانی، گسترده و بی سابقه طی ۱۰سال گذشته بر خلاف زمستان سال های قبل از آن بدون خاموشی و قطعی گاز سپری شد و امسال نیز برنامه ریزی وســیعی برای تامین سوخت مورد نیاز کشــور و عبور از زمستان در دســت اجراست.

 

برای حل مشکل ناترازی گاز می توان از روش های مختلفی برای حل این مشــکل استفاده کرد که واردات گاز یکی از راه حل هاست.

 

البته اگر صرفا بخواهیم از گاز وارداتی برای رفع ناترازی داخلی مان استفاده کنیم، این فرصت در بلندمدت تبدیل به یک تهدید خواهد شد و به همین دلیل باید علاوه بر رفع ناترازی داخلی، به سمت بازصادرات این گاز حرکت و تلاش کنیم از گاز وارداتی ترکمنستان به نحو احسنت در راستای تقویت جایگاه خود در تجارت گازی منطقه بهره ببریم و در درازمدت به روش های اصولی برای رفع ناترازی گاز کشورمان فکر کنیم از طرف دیگر احیای پروژه های ذخیره سازی که با بی تدبیری دولت قبل تعطیل شده بود به عنوان یکی از راهکارهای مناسب برای جبران ناترازی گاز با هدف افزایش انعطاف و پایداری شبکه انتقال گاز در دستورکار دولت سیزدهم قرار گرفته است؛ هرچند اتمام و به نتیجه رسیدن این پروژه ها نیز خود نیازمند تامین اعتبارات کلان و همچنین زمانبر است.

 

همچنین شرکت ملی گاز ایران طی دو سال اخیر با طراحی، احداث و بهره برداری از طرح های زیرساختی مهم نظیر ایستگاه های تقویت فشار و خطوط انتقال گاز آن هم در شرایط تحریمی، زمینه افزایش پایداری، انعطاف پذیری و تاب آوری شبکه انتقال گاز و همچنین حجم ذخایر خطوط انتقال گاز را به میزان قابل توجهی افزایش داد.

 

به نظر می رسد دولت برنامه هایی برای رفع معضل ناترازی گاز در برهه های مختلف سال در دست اجرای دارد.

 

احیای روابط گاز ترکمنســتان در همین زمینه قابل تحلیل است و می تواند به حل معضل کمک کند.

 

همچنین سوآپ گازی در دستور کار دولت قرار گرفته و به مسئله نقش آفرینی فعال در حوزه تجارت گاز نیز ورود کرده اند، بنابراین مجموع اقدامات در دست اجرا می تواند چشم انداز روشنی از حل معضل ناترازی گاز نمایان کند، اما آنچه مهم اســت، اجرای دقیق برنامه ها بدون در نظر گرفتن «تعارض منافع» احتمالی برخی افراد و مسئولان است و از طرفی استمرار اجرای یک برنامه مهم تر از شروع خوب آن است.

 

در مجموع می توان به گشودن گره ناترازی گازی امیدوار بود و همانطور که جواد اوجی وزیر نفت در مصاحبه تفصیلی اخیر با «جوان» گفت اقدامات متنوعی در حوزه نفت و گاز در اجراست.

 

 

«روزنامه اقتصادی امروز - 18 آذر 1402»

   تاریخ ثبت: 1402/09/18     |     [sect id=[file]] | [/sect id=[file]] |