مزیت های اقتصادی مکران

به گزارشی به گفته کارشناسان ایجاد بندر بزرگ مکران می‌تواند تحول اقتصادی و صنعتی بزرگی در سواحل مکران ایجاد کند.

از جمله امکان فعالیت مجموعه‌های پتروپالایشی و نفتی در این منطقه که از نظر حمل‌ونقل و صادرات، ایجاد این بندر کمک شایانی به اقتصاد کشور خواهد کرد و در عین حال می‌تواند منطقه بسیار مناسبی برای ورود مواد خام و تولید در داخل کشور باشد.

در عین حال بندر بزرگ مکران به‌عنوان یک پایگاه لجستیکی و قطب حمل‌ونقل در کنار بنادر شهید رجایی و چابهار به توسعه حمل‌ونقل دریایی کشور کمک خواهد کرد.

اما دولت سیزدهم در چارچوب ظرفیت ماده 68 قانون احکام دائمی برنامه‌‌‌های توسعه کشور، که آن هم در فضای اقتصاد برجامی و انتظارات ناشی از آن تدوین شده بود، موضوع احیای تشکیل «سازمان توسعه سواحل مکران» با شخصیت شرکتی و با در اختیارگیری تمامی دارایی‌‌‌ها و اختیارات کلیه دستگاه‌‌‌های اجرایی و اعمال مدیریت واحد برای توسعه این منطقه را در دستورکار قرار داده و در واقع گرانیگاه توسعه مکران را در حل مساله «تفویض اختیار و مدیریت واحد» مفروض می‌‌‌داشت.

در حالی که از این واقعیت بسیار مهم غفلت کرده که گرانیگاه اصلی توسعه مکران بی‌‌‌شک جذب سرمایه و تسهیل و تنظیم روابط درونی و بیرونی اقتصاد کشور (گشایش روابط سیاسی- اقتصادی کشور با دنیا) است و تا این دو گره باز نشود، رفتن به سراغ باز کردن سایر گره‌‌‌ها اساسا امکان‌‌‌پذیر نیست.

با وجود این به نظر می‌رسد برای توسعه مکران باید به دنبال ایده‌‌‌ها و راهکارهای جدید و غیردولت‌‌‌محور حرکت کرد.

به گفته کارشناسان سواحل مکران دارای چند مزیت اقتصادی برای ایران است که مزیت اول امکان دسترسی به آب‌های عمیق را برای کشور فراهم می‌کند و دولت سیزدهم گام‌هایی برای توسعه سواحل مکران برداشته است که بخشی از آن در حوزه نفتی و پتروشیمی و بخش مهم دیگر آن در حوزه دریایی و بندر در منطقه بنجی و کوه مبارک در حال انجام است.

در حوزه صنایع نفتی و پتروشیمی اقدامات زیربنایی بسیار مطلوبی در این منطقه صورت گرفته که هم افزایی بین سازمان‌ها و استقرار دستگاه‌های حاکمیتی مثل سازمان بنادر در منطقه کوه مبارک می‌تواند ضمن پشتیبانی از حیث خدمات دریایی ایمنی و استاندارد لازم در منطقه را تضمین کند.

سواحل مکران گنج عظیم است که تعامل و هم افزایی بین دستگاه‌ها می‌تواند در ابعاد مختلف برای مردم منطقه و ارتقا جایگاه ایران هم راستا با سیاست‌های مبتنی بر فعالیت‌های دریا محور گام برداریم.

سواحل مکران دارای مزیت‌های ژئوپلیتیکی اقتصادی و امنیتی ایران است, توسعه پایدار سواحل مکران و استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی, ارتباط حمل و نقل دریایی, جاده‌ای, ریلی, هوایی و شبکه انتقال نفت و گاز؛ نقش مهمی را در ارتقای اقتدار و قدرت کشورمان خواهد داشت.

توسعه مکران نیازمند توسعه و تکمیل خطوط جاده‌‌‌ای شمالی- جنوبی و شرقی- غربی متعدد برای شکستن انزوای جغرافیایی منطقه و هم‌‌‌پیوندی ساحل و مناطق جمعیتی اصلی به خطوط مواصلاتی مرکز کشور، توسعه خطوط ریلی و اتصال آن به بنادر استان، ساخت و تکمیل حداقل دو بندر بزرگ برای تخلیه و بارگیری کشتی‌‌‌های 200 هزارتن به بالا، فراهم‌‌‌سازی آب موردنیاز برای صنایع و اسکان جمعیت به میزان سالانه حداقل 250 میلیون مترمکعب، فراهم‌‌‌سازی زیرساخت‌‌‌های انرژی (برق و گاز) موردنیاز صنایع و ... است که به نظر می‌رسد با یک برآورد سرانگشتی در مقیاس کشوری چون ایران (نه مقیاس سرمایه‌‌‌های هنگفت مصروف شده در کشورهای عربی یا اروپایی) به سرمایه‌گذاری سالانه حداقل 100 هزارمیلیاردتومانی (2 میلیارد دلاری) نیاز است و تامین این میزان سرمایه تنها در گرو جذب سرمایه‌گذاری خارجی یا جذب سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی است؛ چرا که تمام توان دولت برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌‌‌های منطقه هیچ‌گاه به بیش از 5 تا 10 هزارمیلیارد تومان (یعنی 5 تا 10 درصد سرمایه موردنیاز) نخواهد رسید.

جزییات مصوبه دولت برای مکران

با مصوبه هیئت دولت وزارت راه و شهرسازی ملکف به تامین زیرساخت‌های مواصلاتی توسعه سواحل مکران از جمله تسریع در احداث بندر کوه مبارک، مطالعات راه‌آهن کوه مبارک - بندر عباس و فرودگاه کوه مبارک شده است.

با توجه به لزوم تکمیل و اجرای طرح پروژه های زیر ساختی منطقه مکران، تصویبنامه 13 بندی در این خصوص ابلاغ و در تاریخ 1402/9/12 به تایید رئیس جمهور رسید. بر اساس این مصوبه وزارت راه و شهرسازی، وزارت اقتصاد، دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران، صندوق توسعه ملی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت مکلف به انجام اقداماتی در زمینه سرمایه گذاری، تسریع در اجرای طرح های زیرساختی و مواصلاتی، تامین منابع، تامین گاز پروژه ها و شناسایی میادین نفت و گاز شدند.

اخذ مجوزهای قانونی جهت برداشت مبلغ 5 میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی به منظور حمایت از سرمایه گذاران و تسریع در تامین اعتبارات، اختصاص معادل ریالی مبلغ یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی در قالب اعتبار به متقاضیان، ساخت فرودگاه و توسعه چند بندر از مهمترین بندهای این مصوبه است.

حمایت از سرمایه گذاران و تسریع در تامین اعتبارات طرح ها

وزیران عضو شورای توسعه سواحل مکران مصوبه ای با محوریت توسعه منطقه مکران تصویب کردند.

طبق این مصوبه، وزارت امور اقتصادی و دارایی، دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران و صندوق توسعه ملی موظفند جهت حمایت از سرمایه گذاران و تسریع در تامین اعتبارات طرح پروژه های منطقه نسبت به انجام موارد زیر اقدام کنند:

الف - دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران مکلف است اقدامات لازم برای اخذ مجوزهای قانونی جهت برداشت مبلغ پنج میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط را ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه انجام دهد.

ب - صندوق توسعه ملی پس از تصویب ارکان ذی ربط قانونی و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط معادل ریالی مبلغ یک میلیارد یورو در قالب اعتبار با معرفی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران را از طریق بانک عامل در اختیار متقاضیان قرار دهد.

پ - وزارت امور اقتصادی و دارایی تمهیدات لازم برای اختصاص معادل (10 درصد) تسهیلات موضوع تبصره (18) ماده واحده قانون بودجه سال 1402 کل کشور را در قالب مصارف موضوع تبصره مذکور با رعایت قوانین و مقررات مربوط و با معرفی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران فراهم کند.

«روزنامه تجارت - 18 آذر 1402»