یونس اکبری کارشناس ارشد اقتصاد
تورم یکی از مهمترین چالشهای دولتها برای کنترل قیمت در بازارها و مانع پیشبرد برنامه های اقتصادی است.
تورم بالا نه تنها برای مردم مشکل آفرین است بلکه عملکرد کل اقتصاد را تحت تاثیرقرارمی‌دهد.
در واقع در شرایط تورمی و افزایش قیمت کالاها و خدمات، فشار بیشتری به نیروی کار وارد شده و عدم هماهنگی دستمزدها با میانگین هزینه ها باعث میشود تا نیروی کار درخواست افزایش دستمزد داشته باشند و این افزایش دستمزد قدرت خرید آنها را بالا برده و تقاضای آنها را برای خرید کالا بالا می‌برد و صاحبان کسب و کارها نیز با افزایش قیمت‌ها به این تقاضا پاسخ می‌دهند، در واقع عامل این چرخه معیوب تورم است لذا کنترل تورم و مدیریت آن یکی از اهداف مهم دولتها برای جلب رضایت مردم و اخذ مجدد رای اعتماد آنها برای تمدید دوره حکمرانی آنها بر سیاست و اقتصاد می باشد.
اما آیا اندازه گیری و کنترل تورم به تنهایی راه حل پایداری برای تثبیت قیمت‌ها و جلوگیری از جهش آن می باشد؟
پاسخ به این سوال مستلزم بررسی واژه ی دیگری بنام انتظارات تورمی است که باعث چسبندگی طولانی مدت تورم به اقتصاد شده و نقش مهمی در اجرای موثر سیاست های پولی بانک مرکزی ایفا می‌کند و البته بلای جان دولت ها است.
در کشورهایی همچون ایران که پس انداز، آمیخته با فرهنگ مردم است، انتظارات تورمی رفتار اقتصادی مردم را تحت تاثیر قرارداده ومردم جهت حفظ ارزش پول پس انداز شده خود به سمت خرید کالاهای سرمایه ای سوق پیدا می‌کنند و باعث افزایش تورم در این بخش و سرایت آن به سایر قسمت ها می گردند.
آن بخش از پس انداز مردم که به دلیل انتظارات تورمی و حفظ ارزش پول از بانکها خارج شده و منتهی به خرید کالا نگردیده، باعث افزایش نقدینگی سرگردان در جامعه شده و در کنار سایر عوامل ایجاد کننده سفته بازی باعث تشدید آن می شود.
علاوه بر مردم شرکت ها نیز تصمیمات قیمت گذاری را بر اساس انتظارات خود از تورم انجام می دهند.
تحقیقات تجربی اخیر نشان داده است انتظارات تورمی باعث میشود شرکتها قیمتهای خود را مداوم افزایش دهند لذا جهت کنترل تورم پیش از سایر اقدامات علمی و عملی که در علم اقتصاد به صراحت بیان شده باید به شناسایی، بررسی، کنترل و کاهش عوامل بوجود آورنده انتظارات تورمی پرداخته و جهت از میان برداشتن این عوامل تلاش کرد.
اگر چه انتظارات تورمی مصرف کنندگان با توجه به عوامل جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی و افق زمانی متفاوت بوده و به طور مستقیم قابل مشاهده نیستند، اما بواسطه پاره ای از اقدامات همچون نظرسنجی از مصرف کنندگان در حوزه های خاص، کسب و کارها و پیش بینی کنندگان حرفه ای و ... می‌توان بخشی از عوامل را شناسایی و برای حل آنها برنامه ریزی کرد.
در این میان نظرسنجی از مصرف کنندگان و پیش بینی کنندگان حرفه ای نقش برجسته ای در شناسایی عوامل تشدید کننده انتظارات تورمی دارد.
به طور مثال نتایج نظر سنجی از مصرف کنندگان طی یک دهه اخیر نشان داده است انتظار افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی برای دهک های بالای درآمدی جامعه، تاثیری چندانی بر رفتار اقتصادی آنها نداشته اما در مقابل حتی شایعه افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی در دهک های پایین درآمدی نگرانی های عمیقی در آنها پدید آورده و به شدت رفتار اقتصادی آنها را متلاطم می نماید.
البته در کنار شناسایی و بررسی عوامل تاثیر گذار در انتظارات تورمی، باید نیم نگاهی نیز به میزان شوک ناشی از این انتظارات به بدنه جامعه داشته و حتی الامکان از این شوک ها جلوگیری کرده تا باعث تورم پایدار در جامعه نشود.
«روزنامه تجارت - 5 دی 1402»
[/sect id=[file]] |