انسداد کانال سوئز؛ فرصتی برای تقویت کریدور شمال- جنوب با محوریت ایران
کریدور شمال- جنوب با برخورداری از کاهش مدت زمان سفر تا ۲۰ روز و صرفه‌جویی در هزینه‌ها تا ۳۰ درصد یکی از بهترین گزینه‌ها برای جایگزینی کانال سوئز است که نقش‌آفرینی ایران در آن راهبردی است. 
انسداد اخیر کانال سوئز و عبور سالانه بیش از یک میلیارد تُن کالا از مسیر این کانال، یافتن مسیر جایگزین و کم‌ریسک‌تری را برای حمل‌ونقل کالا و بار ضروری می‌کند و در این میان، کریدور شمال - جنوب با برخورداری از کاهش مدت زمان سفر تا ۲۰ روز و صرفه‌جویی در هزینه‌ها تا ۳۰ درصد یکی از بهترین گزینه‌ها است که موقعیت جغرافیایی و نقش‌آفرینی ایران در آن راهبردی ارزیابی می‌شود.
ایران به عنوان یک قدرت بالقوه اقتصادی در نقطه اتصال دو قاره آسیا و اروپا و در نزدیکی قاره آفریقا قرار گرفته است. این کشور در مسیر اصلی کریدورهای شمال - جنوب و شرق - غرب نیز واقع است و بهترین راه اتصال جنوب غربی آسیا، شبه‌قاره و حوزه خلیج فارس به آسیای مرکزی، قفقاز، شمال اروپا و اسکاندیناوی از طریق کریدور شمال - جنوب است.
این موقعیت ویژه جغرافیایی، بهره‌برداری از منافع ترانزیت منطقه‌ای و جهانی را با توجه به کریدورهای بین‌المللی ضروری می‌کند.
از جمله مزایای تقویت ترانزیت برای ایران، افزایش درآمدهای تجاری، ارتقای زیرساخت‌های اقتصادی کشور، کاهش اثرات تحریمی و افزایش نقش و نفوذ جمهوری اسلامی ایران در معادلات استراتژیک بین‌المللی است.
کریدورهای عبوری از ایران
اصولاً کریدور به راهرو یا دالانی گفته می‌شود که برای حمل‌ونقل مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، در هر کریدوری می‌توان از شیوه‌های مختلف حمل‌ونقل(ریلی، جاده‌ای و دریایی) آبراه‌ها و خطوط انتقال انرژی، نفت و گاز استفاده کرد.
به طور کلی کریدورهای عبوری از ایران را می‌توان به دو دسته کریدورهای ترانزیتی شمال - جنوب و کریدورهای شرق - غرب تقسیم کرد:
۱) کریدور شمال - جنوب در شهریورماه ۱۳۷۹ توسط سه کشور ایران، روسیه و هند به منظور بهبود مناسبات تجاری و گسترش همکاری‌های حمل‌ونقلی بین اعضای تشکیل شد و با پذیرش ۱۱ عضو جدید از جمله: آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان به کار خود ادامه داد.
از این رو، این کریدور به منظور افزایش دسترسی طرف‌های متعهد به بازارهای جهانی، از طریق تسهیلات حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای، دریایی، رودخانه‌ای و هوایی اقیانوس هند و خلیج فارس را از طریق ایران به دریای خزر و سپس، از طریق روسیه به سن‌پترزبورگ و اروپا متصل می‌کند.
۲) کریدور شرق - غرب که همان جاده باستانی ابریشم است می‌تواند در مبادلات کالایی کشورهای چین و آسیای مرکزی در شرق و شمال شرقی از طریق ایران به کشورهای حوزه قفقاز، آسیای غربی و حوزه دریای مدیترانه نقش‌آفرینی کند.
وجود کریدورهای متعدد شرقی - غربی سبب شده است تا ایران برای جذب سهم کالای ترانزیتی از این کریدورها با سایر کشورها رقابت داشته باشد.
این در حالی است که مزیت اصلی ایران در کریدور شمال- جنوب نسبت به سایر کریدورهای عبوری از خاک ایران بیشتر است؛ چراکه برای شاخه شرقی این کریدور مسیر رقیبی وجود ندارد و در شاخه غربی نیز زمان و هزینه عبور کالا از خاک ایران نسبت به مسیرهای موازی(مسیر دریایی کانال سوئز) ۳۰ تا ۴۰ درصد ارزان‌تر است.
به واسطه فعال‌سازی کریدور ترانزیتی شمال - جنوب در «شاخه غربی»، کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا به روسیه، اروپا و کشورهای حوزه قفقاز و در «شاخه شرقی» کشورهای حوزه CIS به آب‌های آزاد، کشورهای حوزه خلیج فارس و قاره آفریقا اتصال پیدا می‌کنند.
شاخه شرقی این کریدور که از ایران می‌گذرد، هیچ مسیر موازی ندارد و تنها راه اتصال کشورهای محصور در خشکی حوزه CIS به آب‌های آزاد، عبور از این شاخه کریدور شمال- جنوب (محور ریلی چابهار - سرخس) است.
شکوفایی ظرفیت‌های ترانزیتی کشور علاوه بر آنکه باعث استحکام ساختار اقتصادی با تنوع و افزایش در منابع درآمدی کشور، کاهش وابستگی اقتصادی به فروش نفت، اشتغال آفرینی و ارتقای شبکه زیرساختی حمل‌ونقل می‌شود می‌تواند با گره زدن منافع سایر کشورها به یکدیگر هزینه تحریم‌های اقتصادی برای تحریم کنندگان را افزایش دهد و اعتبار بین‌المللی ایران را ارتقا دهد.
فرصت ویژه بهره‌مندی از کریدور شمال - جنوب
همانطور که بیان شد، ایران، استراتژیک‌ترین موقعیت منطقه‌ای برای ترانزیت کالاهای بین‌المللی را به خود اختصاص داده است و از این رهگذر می‌تواند درآمدهای پایدار جایگزین فروش نفت خود را استحصال کند.
سواحل مکران و چابهار از جمله نقاط مهم و استراتژیک در سواحل جنوبی ایران است که برای حمل کالا در کریدور شمال - جنوب ویژگی مقرون به صرفه بودن را داراست.
این کریدور که طول آن ۷۲۰۰ کیلومتر است مزایای چشم‌گیری برای مشارکت‌کنندگان در پروژه فراهم می‌آورد.
یکی از مزیت‌های آن در مقایسه با دیگر مسیرهای حمل‌ونقل و به‌خصوص کانال سوئز این است که با برخورداری از ویژگی حمل‌ونقل ترکیبی، زمان انتقال کالا را به نصف کاهش می‌دهد.