صادارت غیرمستقیم گاز ترکمنستان به اروپا با ایفای نقش ایران

انتظار می رود حجم گاز منتقل شــده بین ترکمنســتان، ایــران و آذربایجان تحت قرارداد ســه جانبه ای که در اواخر 2021 امضا شده، 70 درصد در سال جاری میلادی افزایــش یابد.

طبق قــرارداد اولیــه، ایران می تواند بین 1.5 تــا 2 میلیارد متر مکعب در ســال گاز منتقل کند که احتمالا رو به افزایش خواهد بود.

جواد اوجی، وزیــر نفت ایران در اواســط 2022 اعــلام کرد ســه کشــور عضو این قرارداد به توافقی برای دو برابر کردن حجم انتقال گاز رسیده اند.

هدف ایران گسترش زیرســاخت های حمل و نقل گاز و تقویت ظرفیت انتقال گاز بین کشورهای همسایه اســت.

مقامات ایران در اوایل سال جاری میلادی اعلام کردند کار توســعه خط لوله گاز رشت-چلوند تا اواســط سال تکمیل شــده و حجم انتقال گاز به آذربایجان را به سالانه 5.5 میلیارد مترمکعب می رساند.

وزیر نفت ایران در ماه گذشــته اعلام کرد این کشــور قصد امضای یک قرارداد جدید واردات با ترکمنستان برای 10 میلیارد متر مکعب در سال را دارد.

مشــخص نیســت چقدر از ایــن گاز به آذربایجــان منتقل می شــود، اما مطمئنا آذربایجان بــه حجم بالاتــری از گاز برای تامین نیــاز فزاینده داخلــی و همچنین عمل به تعهــدات خود برای صــادرات به گرجســتان، ترکیه و اروپا نیاز دارد.

باکو در ژوئیه سال گذشته میلادی یک یادداشت تفاهم با اتحادیه اروپا جهت دو برابر کردن حجم صــادرات گاز به این قــاره از طریق کریدور گاز جنوبی امضا کــرد تا صادرات این کشــور به اتحادیه اروپا تــا 2027 به سالانه 20 میلیارد مترمکعب برسد و نبود نفت روسیه را جبران کند.

در اولین مرحله از این قرارداد، صــادرات گاز آذربایجان در ســال جاری میلادی باید به 11.5 میلیارد مترمکعب برسد، یعنی بســیار بالاتر از 10 میلیارد مترمکعبی که قبل از جنگ اوکراین صادر می کرد.

فعالیت ها برای افزایش تولید از میدان گازی شاه دنیز و همچنین افزایش حفاری ها و اکتشافات توسط شرکت های خارجــی مثل بریتیش پترولیــوم و توتال فرانســه ادامه دارد.

اما افزایــش تقاضای داخلــی در آذربایجــان اجازه بــالا رفتن صادرات این کشور را نمی دهد.

تقاضا برای گاز در آذربایجان 18 درصد بین سال های 2018 و 2021 افزایــش یافته اســت.

اما افزایش ســوآپ گازطبق قرارداد با ایران و ترکمنستان می تواند گاز بیشتری در اختیار آذربایجان برای صــادرات به اروپا قرار دهد و رویای 25 ساله انتقال گاز از ترکمنستان به اروپا را محقق کنــد.

از اواخر دهه 1990 پروژه های بســیاری برای توسعه خط لوله جهت انتقال گاز از ترکمنستان به اروپا آغاز شد، اما همگی شکست خوردندو

حمله روســیه به اوکراین در سال گذشته میلادی تمایل به ترکمنستان به عنوان یک منبع گاز را افزایش داده است.

ترکمنستان چهارمین یا پنجمین ذخایر بزرگ گاز دنیا را دارد.

این کشــور حداقل روی کاغذ می تواند ســالانه 174 میلیــارد مترمکعب از صادرات گاز روسیه به اروپا را جایگزین کند.

این اتفاق می تواند با ایجاد یک خط لوله در عرض دریای خزر و از طریــق آذربایجان، گرجســتان و ترکیه به اروپا بیفتد.

رئیس جمهور آذربایجان در کنفرانســی در اوایل ماه مــه اعلام کرد می تواند از توســعه یک خط لوله برای حمل گاز ترکمنستان به اروپا حمایت کند.