گزارش در مورد ضرورت سرمایه گذاری خارجی در ایران:
به دلیل تفاوت های ماهوی از جنبه های تکنولوژیکی، برخورداری سرمایه، بهره وری نیروی انسانی و ظرفیت های اقتصادی، کشورهای در حال توسعه برای نیل به اهداف توسعه پایدار، نیازمند بهره مندی از مهمترین عوامل تأثیرگذار از جمله جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی هستند؛ زیرا این نوع سرمایه گذاری حامل اثرات سرریزی متعدد و متنوع در ابعاد مختلف پیشرفت فناوری، مالکیت، مدیریت مدرن و سرمایه مولد است؛ عواملی که به درستی به حفظ محیط زیست و ارتقای آن کمک می کند.
در حقیقت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، ظرفیت اقتصادی کشورهای در حال توسعه را برای گسترش بازارهای صادراتی و مشارکت در اقتصاد جهانی ارتقا می بخشد؛ واقعیتی که امروز کمیت را به کیفیت قابل رقابت تبدیل کرده است.
حال این سؤال پیش می آید که جذب هر نوع سرمایه گذاری مستقیم خارجی توسط اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه، به فرصت های شغلی با ارزش افزوده بالا، منجر می شود، و به محیط زیست آسیب نمی رساند؟
و اینکه سرمایه گذاری مستقیم خارجی پایدار متضمن تأمین شرایط برای دستیابی به توسعه پایدار در کشورهای در حال توسعه خواهد بود؟
چنانچه امنیت سرمایه گذاری در کشور های در حال توسعه و اقتصادهای در حال گذار تضمین شده و بستر قانونی لازم فراهم شود، سرمایه گذاران بین المللی میل و رغبت بیشتری برای حضوردر این گونه بازارها خواهند داشت.
این امر به کشور های میزبان نیز فرصت بهره گیری از مزیتهای نسبی، رشد اقتصادی، اشتغال زایی و دستیابی به دانش و فناوری روز برای تولید کالاهای رقابتی در عرصه بین المللی را می دهد.
بنابراین، تسریع در ورود سرمایه گذاری های خارجی، منافع متقابلی را برای کشور های میزبان و سرمایه گذاران بین المللی بدنبال خواهد داشت.
توسعه مشارکت سرمایه گذاری خارجی در دستور کار قرار گیرد
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، در دومین همایش ملی امنیت اقتصادی ضمن اشاره به شرایط خاص کشور، بر ضرورت همراهی و همدلی همگانی به منظور حل و فصل مشکلات کشور و تحقق توسعه و رونق در همه ابعاد تاکید کرده و معتقد است که باید امنیت سرمایه گذاری و توسعه مشارکت سرمایه گذاری خارجی در دستور کار قرار گیرد.
صمد حسن زاده-رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران- ضمن اشاره به فعالیت های پلیس امنیت اقتصادی فراجا، اظهار کرد: پلیس امنیت اقتصادی تلاش می کند برای توسعه اقتصاد کشور راه های مناسب و امنی فراهم کند و در این مسیر با بخش خصوصی و اتاق ایران نشست هایی برگزار کرده تا نارسایی های موجود رفع شود.
این همایش، آرامشی را به دل طوفان زده فعالان اقتصادی نوید می دهد.
سیاست های ظالمانه آمریکا و غرب با تحمیل تحریم ها، فضای مناسب فعالیت اقتصادی را تخریب کرده است.
وی افزود: نبود سیستم نقل و انتقال مالی، عدم دسترسی به بازارهای بین المللی متنوع، ملت را با شرایط سخت اقتصادی روبه رو کرده است.
سیاست های دشمن صرفا به حوزه اقتصاد محدود نمی شود و دشمنان عزم تهدید امنیت و آرامش کشور را کرده اند و به این شیوه می خواهند تولید، اشتغال و سرمایه گذاری را نشانه بگیرند.
رئیس اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: این کشور با ملت نجیب و غیرتمند، شایستگی خود را در تمام تاریخ نشان داده است.
کشورهای غربی از توانمندی و ظرفیت ها و فرصت های بزرگ اقتصادی این کشور نگران هستند و زیرساخت های کشور، در حوزه اقتصاد، منابع زیرزمینی، موقعیت جغرافیایی و ... موجب نگرانی کشورهای متخاصم شده است.
دنیا می داند ایران با فرصت های مناسب و برنامه ریزی اساسی و حمایت منطقی از طرف مسئولان نظام و حاکمیت حتی با داشتن تکنولوژی قدیمی هم می تواند بزرگ ترین کارهای دنیا را انجام دهد.
لزوم برنامه ریزی اقتصادی درون زا اما برون نگر
حسن زاده با بیان اینکه، در این موقعیت یک مسئولیت سنگین بر عهده دولت و بخش خصوصی است که در جهت وفاق ملی که از آرمان های رئیس جمهوری و مسئولان نظام است، گفت: باید دست در دست هم در این مرحله تاریخی کشور کار کرده تا اقتصاد کشور را به اوج شکوفایی برسانیم.
برای رسیدن به اهداف اقتصادی کشور و آرمان های ملی و حفظ ارزش های اجتماعی، نیازمند برنامه ریزی اقتصادی درون زا و برون نگر هستیم؛ باید امنیت سرمایه گذاری و توسعه مشارکت سرمایه گذاری خارجی، حضور در پروژه های خارجی، دسترسی به بازارهای جهانی و حمایت دولت از صادرات در همه حوزه ها به خصوص در حوزه خدمات فنی و مهندسی در دستور کار قرار گیرد.
وی ضمن با اشاره به اینکه در حال حاضر، بخش عمده کالا و محصولات ایرانی به پنج کشور صادر می شود، گفت: این نگرانی بزرگی است.
دولت باید زمینه حضور بخش خصوصی در کل بازار جهانی را فراهم کند.
این فعال بخش خصوصی تاکید کرد: پلیس باید در اجرای صحیح قوانین کوشا باشد تا مبادا کشور را در این مسیر تضعیف کنند.
مجلس در تدوین برنامه بودجه 1404 و برنامه های توسعه ای، قوانین مالیاتی، پولی و مالی کشور بخش خصوصی را یاری کند تا رفاه کل جامعه در طول مسیر فراهم شود.
باید بهبود فضای کسب و کار در دستور کار قرار گیرد.
باید جلوی خروج سرمایه های کشور و مهاجرت جوانان فرهیخته را بگیریم.
در این مسیر، پلیس امنیت اقتصادی نیز باید با برنامه مردمی در کنار فعالان اقتصادی شرایطی ایجاد کند تا نام پلیس و سازمان های نظارتی در دل فعالان اقتصادی مأمن امن باشد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران در پایان تصریح کرد: اتاق ایران همواره با تمام ظرفیت های بالقوه خود آماده همکاری برای شکوفایی اقتصاد، امنیت اقتصادی و تأمین رفاه و معیشت مناسب برای کل جامعه است.
منافع حاصل از سرمایه گذاری خارجی در یک نگاه کلی، اثرات سرمایه گذاری خارجی از جهاتی قابل بررسی است که در زیر به چندی از آنها اشاره می شود:
-1 ساختار و عملکرد صنعتی برخی مطالعات نشان داده اند که سرمایه گذاریهای خارجی مخصوصا از طریق شرکتهای فراملی موجب می شوند تا تولید کنندگان کارآمد جانشین تولید کنندگان ناکارآمد شوند.
شواهد تجربی حاکی از این است که در کشورهایی که در راه تجارت و سرمایه گذاری درآنها، موانع مخصوص وجود نداشته و محیط اقتصادی برای فعالیتهای بخش خصوصی (اعم از داخلی و خارجی) مساعد بوده است، شرکتهای فراملی آثار مثبتی بر تخصیص منابع داشته اند.
از طرف دیگر سرمایه گذاری خارجی می تواند باعث ایجاد سرمایه و هدایت آن به سمت واحد های فعال و مولد شده و سبب افزایش تولید و کنترل تورم شود.
-2 رشد اشتغال و سرمایه انسانی سرمایه گذاریهای خارجی دارای اثرات متعددی براشتغال وتوسعه نیروی انسانی است و این موضوع لزوم بررسی دقیق تر طرحهای پیشنهادی این شرکتها توسط دولت و نیز وضع مقررات برای استخدام کارکنان توسط شرکتهای فراملی و برنامه های آموزش کارگران را مطرح می سازد .
مطالعات نشان می دهد که اگر در یک کشور در حال رشد، بیکاری عمدتا علت ساختاری داشته باشد و هیچ منبع سرمایه گذاری نیز موجود نباشد، در این صورت سرمایه گذاریهای خارجی موجب افزایش اشتغال خواهد شد.
از سوی دیگر، چنانچه سرمایه گذاری خارجی جانشین سرمایه گذاری داخلی باشد، اثر اشتغال آن ناچیز و حتی منفی خواهد بود .
شواهد تجربی نشان داده اند که شرکتهای فراملی بیش از شرکتهای محلی به تکنولوژی های سرمایه بر گرایش دارند.
از طرف دیگر، شرکتهای فراملی به واسطه پیوندهایی که با صنایع بالا دست یا پایین دست دارند و از طریق اثرات مثبت یا منفی که بر میزان استخدام رقیب می گذارند، می توانند بطور غیر مستقیم بر امر اشتغال تاثیر داشته باشد .
-3 افزایش نقدینگی بازارهای سرمایه محلی سرمایه گذاری خارجی نقدینگی بازارهای سرمایه محلی را افزایش می دهد و همچنین می تواند به بهبود کارایی بازار کمک کند.
سرمایه گذاری خارجی به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم به افزایش نقدینگی بازار کمک می کند.
با حضور سرمایه گذاران خارجی، پول اضافی وارد بازار سرمایه می شود و در نتیجه حجم معامات و قدرت نقد شوندگی بازار افزایش می یابد.
از سوی دیگر، با حضور فعال و مستمر سرمایه گذاران خارجی، جذابیت بازار سرمایه بیشتر می شود و در نتیجه انگیزه و تمایل سرمایه گذاران داخلی برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه افزایش می یابد و بدین گونه، این پدیده بصورت غیر مستقیم نیز به افزایش نقدینگی بازار منجر می شود.
همچنین سرمایه گذاران خارجی با تقاضای اطلاعات شفاف، به موقع و با کیفیت، به افزایش کارآیی بازار نیز کمک می کنند.
در بازار کارآ قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی خود نزدیک تر می شود و قیمت تعیین شده در بازار، شاخص مناسبی برای ارزش واقعی اوراق بهادار است.
از دیگر منافع سرمایه گذاری خارجی، بهبود زیر ساختهای بازار است.
آنها از طریق تقاضا برای استانداردهای حسابداری با کیفیت، قوانین و مقررات مناسب و نیروهای واجد شرایط و قابل اعتماد، به بهبود زیر ساختهای بازار کمک می کنند.
آنها همچنین با تقاضای ابزارها و خدمات مالی متنوع تر، به افزایش عمق بازار نیز کمک می کنند.
-4 پیوند اقتصاد ملی با اقتصاد بین المللی یکی از اثرات مهم شرکتهای فراملی بر کشورهای میزبان، ایجاد پیوند و ارتباط بین این کشورها و اقتصاد بین المللی است.
این روابط در اکثرموارد و در مجموع نتایج مثبتی در بر دارند و از طریق سرمایه گذاری خارجی، تجارت و انتقال تکنولوژی برقرار می شوند.
عملیات شرکتهای فراملی همچنین می تواند در افزایش کارایی و کاهش هزینه تولید موثر باشد و از این طریق موقعیت رقابتی یک کشور را در بازارهای بین المللی ارتقا بخشد، و در نهایت به نفع مصرف کنندگان باشد .
-5 موازنه پرداختها و تشکیل سرمایه شواهد موجود حاکی ازآن است که سرمایه گذاریهای خارجی در زمان سرمایه گذاری، تاثیر مثبت ناچیزی بر موازنه پرداختها و تشکیل سرمایه می گذارد.
ولی با گذشت زمان این تشکیل سرمایه می تواند از طریق سهم سود، سودهای انباشته و برگشت سرمایه تاثیر بیشتری داشته باشد.
از نظر دولتها، کنترلی که شرکتهای فراملی بر سرمایه های خود اعمال می کنند در بسیاری از موارد به این شرکتها امکان می دهد که بر سیاستهای داخلی این کشورها تاثیر بگذارند و این مطلب یکی از دلایل موافقت نکردن با این قبیل سرمایه گذاریهاست .
هر چند ادعا می شود که در بسیاری از موارد داراییهای که شرکتهای فراملی وارد اقتصاد کشوری می کنند، منحصر به سرمایه نیست و اهمیت عواملی چون تکنولوژی، مدیریت دستیابی به بازارها و دستیابی به صادرات اگر از اهمیت سرمایه بیشتر نباشد، کمتر نیست.
-6 دستیابی به بازارهای صادراتی با وجود مشکلات حال و آینده بازارهای صادراتی، نیاز کشورهای در حال رشد به توسعه صادراتشان همچنان پا بر جاست.
یکی از وسایل رسیدن به این هدف استفاده از سرمایه گذاریهای خارجی است.
شرکتهای فراملی می توانند تکنولوژی لازم جهت تولید محصولاتی با کیفیت صادراتی و تضمین عواملی چون تحویل بموقع و کیفیت مطلوب و قابل اعتماد که لازمه بازاریابی صادراتی هستند و بالاخره اطلاعات مربوط به بازارهای صادراتی و دسترسی به آنها را با خود به کشور میزبان بیاورند.
«روزنامه اخبار صنعت - 8 آبان 1403»