در این گزارش نگاهی به نظر موافقان و مخالفان اجرای طرح انداخته است.
در سال های گذشته مزد منطقه ای در جلسات شورای عالی کار در زمان تعیین حداقل دستمزد مطرح می شده اما به دلایل گوناگون از جمله نبود زیرساخت های کافی برای اجرایی شدن آن تصویب نشده است.
در روزهای ابتدایی امسال نیز برخی از مسئولان و مدافعان مزد منطقه ای بر اجرایی شدن این طرح پافشاری کردند.
سال گذشته نیز معاون وزیر کار از بررسی تعیین حداقل مزد کارگران به صورت منطقه ای خبر داد و با وجود مخالف های بسیار، این بررسی باز هم راه به جایی نبرد.
در مقابل، مخالفان اجرای این نظام دستمزدی معتقدند مزد منطقه ای در ظاهر تعیین دستمزد کارگر را به سمت مذاکره میان کارگر و کارفرما هدایت می کند اما نه تنها در شرایط کنونی، کارگر فاقد قدرت لازم برای چانه زنی است، بلکه با برداشته شدن دستمزد ملی(یکسان و غیر منطقه ای)، بسیاری از حمایت های قانونی از حقوق و دستمزد کارگران از دست می رود.
نگرانی بابت اجرای مزد منطقه ای بی مورد است
رئیس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی فارس با بیان اینکه موضوع مزد منطقه ای در قانون وجود دارد، اظهارکرد: اجرایی شدن مزد منطقه ای نیازمند تصمیم گیری شورای عالی کار بوده و این مجوز توسط کانون شورای عالی کار صادر شده است.
جمال رازقی با بیان اینکه مزد منطقه ای باعث تضعیف نیروی کار نمی شود، گفت: میزان حقوق و دستمزد فردی که در پتروشیمی کار می کند نباید با حقوق یک کارگر در شهر یکسان باشد.
رئیس اتاق بازرگانی فارس با اشاره به اینکه قطعا قدرت مالی کارفرما ها در شرکت های بزرگ مانند پتروشیمی و... بسیار بیشتر از کارگاه ها و واحدهایی تولیدی در شهر های کوچک است، بیان کرد: اگرچه پتروشیمی ها و شرکت های بزرگ فولاد در مناطقی مستقر شده اند که از آب و هوای مناسبی برخوردار نیستند اما نباید میزان حقوق افراد در مناطق مختلف با یکدیگر یکسان باشد.
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه مزد فردی که در استان سیستان و بلوچستان فعالیت می کند نباید با شخصی که در تهران کار می کند، برابر باشد، ادامه داد: اگرچه میزان حداقل معیشت در مناطق مختلف با یکدیگر تفاوت دارد و شاید فردی که در روستا و در بخش کشاورزی کار می کند، بتواند اموراتش را ماهانه با ۴ تا ۵ میلیون تومان بگذراند اما هزینه ماهانه زندگی برای فردی که در تهران زندگی می کند، حداقل ۱۰ میلیون تومان است.
این موضوع به صراحت در قانون هم پیش بینی شده است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از هزینه ها و نرخ اقلام در شهر ها و روستاها با یکدیگر تفاوت دارد، افزود: قطعا نرخ اجاره منزل در شهر های بزرگ، بسیار بیشتر از شهرها و روستاهاست.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه نگرانی فعالان کارگری از اجرایی شدن مزد منطقه ای، اشتباه است، گفت: ظرفیت مزد منطقه ای در قانون وجود دارد و بی شک اجرایی شدن این قانون می تواند مفید و مناسب باشد.
رئیس اتاق بازرگانی فارس با اشاره به اینکه مسئولان باید موضوع مزد منطقه ای را در استان ها اجرا کنند، ادامه داد: بی شک مسئولان نباید از ایجاد تحول در اجرای مزد منطقه ای هراسی نداشته باشند.
رازقی با بیان اینکه اجرا نشدن مزد منطقه ای هیچ منطق و دلیل مناسبی ندارد، افزود: من دلیل مخالفت جامعه کارگری با اجرا شدن مزد منطقه ای را نمی دانم.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه نرخ تورم در شهر های بزرگ و کوچک و روستاها با یکدیگر تفاوت دارد، اظهارکرد: قطعا هزینه حمل ونقل فردی که در شهر کوچک زندگی می کند با تهران و... متفاوت است.
تحقق مزد منطقه ای مهاجرت را گسترش می دهد
استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا با بیان اینکه متاسفانه تحقق موضوع مزد منطقه ای باعث مهاجرت گسترده مردم از شهرهای کوچک و روستاها به کلانشهر های می شود، گفت: اگرچه میزان دستمزدها و هزینه های زندگی در شهر های بزرگ به مراتب بیشتر از شهرهای کوچک و روستاهاست اما عملیاتی شدن مزد منطقه ای مشکلات عجیب و غریبی را به جامعه اضافه می کند.
حسین راغفر با اشاره به اینکه اجرایی شدن مزد منطقه ای باعث ایجاد تبعیض می شود که به هیچ وجه نمی توان به آن رسمیت بخشید، افزود: تفاوت میان دستمزد در شهرها و روستاها، مشکلاتی را ایجاد می کند.
استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا با بیان اینکه متاسفانه در موضوع دستمزد مسئله را گم کرده ایم، بیان کرد: نابرابری های فاحش منطقه ای باعث ایجاد مشکلات متعدد شده است.
وی با اشاره به اینکه تا زمانی که فاصله میان شهرها و روستاها و فرصت های اشتغال میان شهرهای بزرگ و کوچک کاهش پیدا نکند، همچنان در بسیاری از بخش ها شاهد مشکلاتی خواهیم بود، گفت: عدم ایجاد توسعه متوازن باعث بروز مشکلات بزرگ می شود.
راغفر با اشاره به اینکه پرداخت یارانه از دیگر مشکلات در بخش دستمزدها به شمار می رود، افزود: متاسفانه یکسان بودن میزان یارانه ها در نقاط شهری و روستایی، بسیار اشتباه است.
پرداخت یارانه یکسان در تمام مناطق به نفع افرادی است که در روستاها زندگی می کنند، چرا که هزینه زندگی در روستاها بسیار ارزان تر است.
این استاد اقتصاد در ادامه با بیان اینکه ایجاد نظام سیاسی منسجم نیازمند توازن توسعه اقتصادی در جامعه است، گفت: وجود قوانینی مانند مزد منطقه ای، پیامد های بسیار متفاوتی دارد و باعث نقض غرض می شود و به جای تضمین شغل، از افراد جویای کار بیگاری می کشند.
این اقتصاددان با اشاره به اینکه در حال حاضر تعداد زیادی برای اشتغال و درآمدزایی از روستاها و شهرهای کوچک به کلانشهر های مهاجرت می کنند و شب ها در خودرو می خوابند، اظهارکرد: توسعه نیافتگی در شهرهای کوچک و روستاها باعث شده با چنین پدیده هایی مواجه شویم.
استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا با بیان اینکه بهتر است نمایندگان به عوامل ایجاد اشتغال و توسعه متوازن بیندیشند، افزود: قطعا ایجاد اشتغال باعث ایجاد توازن در دستمزدها می شود.
راغفر با اشاره به اینکه در حال حاضر مزدهای سلیقه ای در جامعه وجود دارد، تصریح کرد: در شرایط فعلی نیروی کار در روستاها استثمار می شود و کارفرماها مزد اندکی به کارگران شالیزارها و مزارع کشاورزی می پردازند.
وی با بیان اینکه معتقدم مشکل حقوق و دستمزد ها را نمی توانیم با طرح هایی مانند مزد منطقه ای حل کنیم، گفت: قطعا با ایجاد اشتغال است که می توان مشکل مزد و حقوق را حل کرد.
چالش های منطقه ای شدن دستمزد
یکی از راهکار هایی که مطرح می شود و کارفرمایان تمام قد از آن دفاع می کنند، منطقه ای کردن دستمزد است، این گونه کارگرانی که در شهر های بزرگ زندگی می کنند، چون هزینه زندگی بالاتری نسبت به مناطق دیگر دارند، مزد بیشتری دریافت کنند.
شاید هزینه های زندگی در استان ها و شهر های مختلف تفاوت هایی با هم داشته باشند اما این تفاوت آن قدر نیست که به تفاوت مزد منطقه ای منجر شود.
افزایش مهاجرت و ایجاد نابسامانی در پرداخت مزد و مشکلات بیمه ای و نارضایتی برخی کارگران، آثاری است که مزد منطقه ای به بار می آورد.
به علاوه اینکه بسیاری معتقدند مزد منطقه ای به مهاجرت کارگران به مناطقی که دستمزد بیشتری در آن پرداخت می شود، می انجامد و اغلب آنها به تنهایی و بدون خانواده هایشان راهی شهر های بزرگ می شوند تا پول بیشتری در بیاورند و به خانواده شان بدهند و این موضوع مشکلات و آسیب های بعدی را به دنبال می آورد.
هادی ابوی، دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران در گفت وگو، درباره مزد منطقه ای گفت: زمانی باید از مزد منطقه ای صحبت کنیم و درباره آن تصمیم بگیریم که کارگران از نظر معیشتی و دستمزدی به یک حداقلی رسیده باشند.
مثال بگوییم اگر هزینه یک زندگی معمولی و حداقلی ۱۰ میلیون تومان است، این مبلغ به همه کارگران کشور داده شود.
دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران بیان کرد: یکی از مباحثی که در موضوع مزد منطقه ای مطرح شده این است که کارگر صنفی که در یک خیاطی مشغول به کار است و کارفرمایش یک محل درآمدی دارد که با بخشی از آن دستمزد کارگر را می دهد و با بخش دیگر درآمد خود، اجاره می پردازد، با کارگر یک واحد تولیدی که بزرگ است و بازار مصرف خوبی دارد، نمی توان یکسان در نظر گرفت.
ابوی ادامه داد: اگر مزد منطقه ای شود، بخشی از کارفرما ها بیچاره می شوند و برخی کارگر ها هم به مشکل برمی خورند.
اما ما در دستمزد فراگیر می گوییم این مزد حداقلی است و بالاتر از این میزان مزد را عرضه و تقاضا مشخص می کند.
او درباره فنی بودن برخی کارگران تصریح کرد: بعضی از کار ها فنی هستند و کارگرانی که مهارتی بلد هستند و تخصص دارند با حداقل دستمزد سرکار نمی روند و می گویند این حقوق برای مهارتی که دارند، کم است.
دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران تصریح کرد: اگر حق افزایش تولید، کارانه و تشویقی که در قانون پیش بینی شده پرداخت شود، دیگر نیازی به مزد منطقه ای نیست.
ابوی درباره پیامدهای مزد منطقه ای اظهارکرد: در مزد منطقه ای باید بگوییم که مثال در روستا هزینه زندگی کمتر است، پس مزد هم کمتر بدهیم.
در این شرایط، مهاجرت اتفاق می افتد. مثال اگر به کسی که در چناران زندگی می کند، بگوییم که دستمزد شما ۲ میلیون تومان است و به کسی که در مشهد است، ۶ میلیون تومان مزد بدهیم، مهاجرت اتفاق می افتد.
او بیان کرد: زحمت های بسیاری کشیده شده تا جلوی مهاجرت گرفته شود، چون اگر روستاهای ما خالی از سکنه نمی شد و مهاجرت شدید نداشت، ما امروز مشکل کمبود آب نداشتیم و این واقعیتی است که باید بپذیریم.
دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران گفت: دستمزد کنونی براساس چندین مولفه مثل شرایط اقلیمی، مسائل اقتصادی و اجتماعی تعیین می شود که برخی این مباحث را نمی بینند و متاسفانه مزد منطقه ای را مطرح می کنند.
دیگر دوره آزمایش کردن و اینکه ببینیم چه اتفاقی می افتد، گذشته است.
مزد منطقه ای به جز ایجاد مشکل، هیچ کار دیگری نمی کند و فایده ای نخواهد داشت.
سخن پایانی
در مجموع مدافعان مزد منطقه ای بر این باور هستند که به دلیل اینکه هزینه های خانواده های کارگری در شهرهای مختلف یکسان نیست، دستمزد نیز نباید یکسان باشد.
آنها همچنین می گویند که دستمزد پایین در بعضی مناطق منجر به جذب سرمایه گذار و توسعه خواهد شد.
این در حالی است که مخالفان مزد منطقه ای، یکی از مهم ترین زیان های مزد منطقه ای را تشدید نابرابری در کشور و مهاجرت از شهرهای کوچک به بزرگ می دانند.
«روزنامه صنعت، معدن و تجارت - 20 فروردین 1401»
[/sect id=[file]] |