گزارش سازمان توسعه تجارت ایران از طرف‌های تجاری در سال‌گذشته بیانگر آن است که سه کشور سنگاپور، قزاقستان و قطر که در سال ۹۹ در لیست ۲۰ مقصد عمده صادرات ایران قرار گرفته بودند، در سال۱۴۰۰ جای خود را به کشورهای ترکمنستان، آفریقای‌جنوبی و سوریه داده‌اند.
تغییراتی نیز در رتبه‌های مقاصد صادراتی کشور در سال‌گذشته نسبت به سال ۹۹ اتفاق افتاده است.
از سوی دیگر درخصوص مبادی وارداتی نیز شاهد حضور سه کشور عراق، آرژانتین و پاکستان در لیست ۲۰ مبدا عمده وارداتی بوده‌ایم.
این در حالی است که سال ۹۹ سه کشور فرانسه، اسپانیا و تایوان در این لیست قرار داشتند.
به‌نظر می‌رسد در مبادی وارداتی نیز حرکت ایران به سمت بازارهای همسایه آغاز شده است.
البته نکته‌ای که به یک اپیدمی درخصوص شرکای تجاری ایران تبدیل شده، تمرکز واردات و صادرات به چند کشور محدود است، به‌گونه‌ای که هم در واردات و هم در صادرات شاهد سهم ارزشی بالای ۱۰ کشور نخست هستیم، از این‌رو کارشناسان بارها در این‌باره هشدار داده‌اند و توسعه روابط با کشورهای مختلف را راه گریز از این اپیدمی دانسته‌اند.
۲۰ مقصد صادراتی
در سال‌گذشته ۲۰ مقصد عمده صادرات ایران توانستند سهم ۹۳ درصدی را از کل ارزش صادرات ۱۴۰۰ به خود اختصاص دهند.
فروش کالا به این کشورها رشد ۹درصدی وزنی و افزایش ۴۰ درصدی ارزشی داشته است. بر این اساس ۱۱۱میلیون و ۲۳۴هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۴۵میلیارد و ۲۳۶میلیون دلار به این کشورها صادر شده است.
همچنین ۱۰ کشور نخست صادراتی ۸۶ درصد سهم ارزشی از کل صادرات سال‌گذشته را به خود اختصاص داده‌اند.
این گزارش نشان می‌دهد که ارزش صادرات تنها به افغانستان نسبت به سال ۹۹ افت داشته است، اما از نظر وزنی صادرات به ۶ کشور امارات، افغانستان، هند، جمهوری‌آذربایجان، ارمنستان و میانمار با کاهش روبه‌رو بوده است.
بیشترین رشد ارزش صادرات در بین کشورهای مورد بررسی مربوط به آفریقای‌جنوبی بوده است.
این کشور یکی از سه کشور تازه‌وارد به مقاصد عمده صادراتی در سال۱۴۰۰ است.
همچنین صادرات به کشورهای ازبکستان، ترکمنستان، ترکیه و سوریه نیز نسبت به سایر بازارها رشد بیشتری داشته است.
چین نخستین مقصد صادراتی ایران در سال۱۴۰۰ بوده که توانسته با ثبت صادراتی به ارزش ۱۴میلیارد و ۳۲۳میلیون دلاری سهم ۵/ ۲۹ درصدی را به خود اختصاص دهد.
رشد ۵۸ درصدی ارزشی و ۸ درصدی وزنی نیز حاصل فروش کالا به چین در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ است.
عراق دومین مقصد کالاهای صادراتی ایران است که در سال‌گذشته ارزش کالاهای صادره از کشور به این بازار به ۸میلیارد و ۹۱۵میلیون دلار می‌رسد.
سهم ارزشی صادرات به عراق ۳/ ۱۸ درصد از کل ارزش صادرات ۱۴۰۰ است و رشد ۱۶ درصدی وزنی و ۲۰ درصدی ارزشی برای این کشور ثبت‌شده است.
ترکیه به‌عنوان سومین مقصد صادراتی ایران در سال‌گذشته خریدار ۶میلیارد و ۸۱میلیون دلار کالای ایرانی بوده است.
این کشور سهم ۵/ ۱۲ درصدی را از کل ارزش صادرات به خود اختصاص داده است.
کالاهای صادر شده از ایران به این کشور رشد وزنی ۱۴۷ درصدی و افزایش ارزشی ۱۴۱ درصدی را نسبت به سال ۹۹ داشته‌اند.
امارات با خرید ۴میلیارد و ۹۲۹میلیون دلار کالای ایرانی در رده چهارم قرار گرفته و سهم این کشور از کل صادرات ۱۴۰۰ به ۱/ ۱۰ درصد می‌رسد.
صادرات به این کشور از نظر ارزشی رشد ۶ درصدی را تجربه کرده اما از نظر وزنی با کاهش ۳۰ درصدی روبه‌رو بوده است.
افغانستان که پنجمین مقصد صادراتی ایران به حساب می‌آید تنها کشوری است که هم ارزش کالاهای خریداری‌شده از سوی این کشور و هم وزن آنها نسبت به سال ۹۹ افت داشته است.
به‌نظر می‌رسد تغییر و تحولات سیاسی در افغانستان تاثیر خود را بر تجارت خارجی این کشور گذاشته است.
در سال‌گذشته افغانستان خریدار یک‌میلیارد و ۸۳۹میلیون دلار کالای ایرانی بوده که سهم ۸/ ۳ درصدی را از کل صادرات سال‌گذشته به خود اختصاص داده است.
همچنین صدور کالا به این کشور از نظر وزنی با کاهش ۴۰ درصدی و از نظر ارزشی با افت ۲۰ درصدی روبه‌رو بوده است.
هندی‌ها با خرید یک‌میلیارد و ۸۱۷میلیون کالای ایرانی سهم ۷/ ۳ درصدی را از کل ارزش صادرات ۱۴۰۰ از آن خود کرده‌اند.
صادرات به این کشور از نظر ارزشی رشد ۴۲ درصدی داشته است.
ارزش صادرات به پاکستان نیز مطابق این گزارش، با رشد ۲۶ درصدی نسبت به سال۹۹ به یک‌میلیارد و ۲۶۱میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ رسیده که سهم ۶/ ۲ درصدی از کل ارزش صادرات سال‌گذشته دارد.
هشتمین مقصد صادراتی ایران، اندونزی است که توانسته طی سال‌گذشته یک‌میلیارد و ۱۰۱میلیون دلار کالای ایرانی را خریداری کند.
این کشور سهم ۳/ ۲ درصدی را از کل صادرات ۱۴۰۰ به خود اختصاص داده و ارزش کالاهای صادر شده به این بازار رشد ۶۳درصدی را تجربه کرده است.
صدور کالا به تایلند در سال‌گذشته با رشد ارزشی ۵۹ درصدی به ۷۸۴میلیون دلار رسیده است.
این کشور سهم ۶/ ۱ درصدی را از کل صادرات ۱۴۰۰ به خود اختصاص داده است.
عمان به‌عنوان دهمین مقصد صادراتی ایران در سال ۱۴۰۰ خریدار ۷۱۶میلیون دلار کالای ایرانی بوده که سهم ۵/ ۱ درصدی را از کل ارزش صادرات سال‌گذشته در اختیار دارد.
ارزش کالاهای صادر شده به عمان با رشد ۶۴ درصدی همراه بوده است.
صادرات به روسیه با سهم ارزشی ۲/ ۱ درصدی و رشد ارزشی ۱۵درصدی نسبت به سال ۹۹ روبه‌رو بوده و صادرات به جمهوری‌آذربایجان نیز با سهم مشابه (۲/ ۱درصدی) رشد ۱۱ درصدی را نسبت به سال ۹۹ تجربه کرده است.
صدور کالا از ازبکستان با سهم ارزشی ۸/ ۰ درصدی از کل ارزش صادرات ۱۴۰۰ و رشد ارزشی ۱۴۴ درصدی نسبت به سال ۹۹ روبه‌رو بوده است.
غنا و ترکمنستان هریک با سهم ارزشی ۷/ ۰ از کل ارزش صادرات ۱۴۰۰ در لیست مقاصد عمده صادراتی قرار گرفته‌اند و ارزش صدور کالا به این کشورها به ترتیب با رشد ۹۸ درصدی و ۱۴۴درصدی نسبت به سال ۹۹ روبه‌رو بوده است.
صادرات به ارمنستان نیز به‌عنوان شانزدهمین مقصد صادراتی ایران از نظر ارزشی تغییری نسبت به سال ۹۹ نداشته و سهم ارزشی صدور کالا به این کشور به ۶/ ۰درصد می‌رسد.
صادرات به آلمان و آفریقای‌جنوبی سهمی معادل ۵/ ۰ درصد از کل ارزش صادرات ۱۴۰۰ را دارند.
در عین حال ارزش صادرات به این دو کشور به ترتیب افزایش ۱۴ درصدی و ۵۷۰ درصدی نسبت به سال ۹۹ داشته است.
در انتهای لیست مقاصد عمده صادراتی نیز دو کشور سوریه و میانمار قرار گرفته‌اند که سهم هریک از آنها از کل ارزش صادرات ۴/ ۰ درصد است و به ترتیب دارای رشد ارزشی ۹۰ درصدی و ۲۳ درصدی هستند.
۲۰ مبدا وارداتی
۲۰ مبدا عمده وارداتی در سال‌گذشته توانسته‌اند سهم ۹۳ درصدی از کل ارزش واردات سال ۱۴۰۰ را به خود اختصاص دهند.
البته سهم ۱۰ کشور نخست این لیست از کل ارزش واردات به ۸۴ درصد می‌رسد.
کالاهای وارد شده از این ۲۰ مبدا در مجموع وزنی معادل ۳۸میلیون و ۹۲۰هزار تن داشته و ارزش آنها نیز ۴۹میلیارد و ۳۱۵میلیون دلار است.
همچنین رشد وزنی ۲۳ درصدی کالاهای واردشده از این ۲۰ مبدا و افزایش ارزشی ۳۸ درصدی آنها در کارنامه تجاری ۱۴۰۰ ثبت‌شده است.
از میان مبادی وارداتی ۱۴۰۰، بیشترین رشد ارزشی واردات به ترتیب مربوط به کشورهای عراق، آرژانتین، پاکستان، امارات و سوئیس است.
در عین حال ارزش واردات به کشورهای هند، سنگاپور و اتریش نیز با کاهش روبه‌رو بوده و وزن کالاهای واردشده از نیمی از مبادی وارداتی کاهش یافته است، به‌گونه‌ای‌که وزن کالاهای وارد شده از کشورهای ترکیه، آلمان، هند، انگلیس، هلند، ایتالیا، عمان، کره‌جنوبی، سنگاپور و اتریش نیز نسبت به سال۹۹ افت داشته است.
امارات نخستین مبدا وارداتی در سال ۱۴۰۰ است که فروشنده ۱۶میلیارد و ۵۲۳میلیون دلار کالا به ایران بوده است.
واردات از این کشور سهم ۲/ ۳۱ درصدی را از کل ارزش واردات ۱۴۰۰ دارد.
همچنین کالاهای خریداری شده از امارات نسبت به سال ۹۹ از نظر ارزشی رشد ۶۹ درصدی و از نظر وزنی افزایش ۱۴۸ درصدی داشته است.
چین به‌عنوان دومین فروشنده کالا به ایران در سال گذشته بوده است.
ارزش واردات کالا از این کشور با رشد ارزشی ۲۹ درصدی به ۱۲میلیارد و ۷۳۹میلیون دلار می‌رسد.
همچنین سهم چین از کل ارزش واردات ۱۴۰۰ هم ۲۴ درصد است. وزن کالاهای وارد شده از چین نسبت به سال ۹۹ رشد ۵درصدی را تجربه کرده است.
در سال‌گذشته ترکیه با فروش ۵میلیارد و ۲۹۲میلیون دلار کالا به ایران در رده سوم مبادی وارداتی قرار گرفته و در عین حال سهم ۱۰ درصدی را از کل ارزش واردات ۱۴۰۰ از آن خود کرده است.
رشد ارزشی کالاهای وارد شده به ترکیه در سال‌گذشته نسبت به سال ۹۹ معادل ۲۰ درصد بوده اما وزن این کالاها با کاهش ۲۳ درصدی روبه‌رو شده است.
آلمانی‌ها در این بازه زمانی یک‌میلیارد و ۹۱۸میلیون دلار کالا به ایران فروخته‌اند و با سهم ۶/ ۳درصدی به چهارمین مبدا وارداتی کشور در سال‌گذشته تبدیل شده‌اند.
ارزش کالاهای وارد شده از آلمان نسبت به سال ۹۹ رشد ۴ درصدی داشته است، اما وزن این کالاها با کاهش ۳۳ درصدی روبه‌رو بوده است.
روسیه در سال‌گذشته با ارتقای جایگاه، پنجمین مبدا واردات ایران شده است.
واردات از این کشور در سال ۱۴۰۰ ارزشی معادل یک‌میلیارد و ۶۶۳میلیون دلار داشته است. سهم این کشور از کل واردات ایران در سال‌گذشته هم به ۱/ ۳ درصد می‌رسد.
هندی‌ها در سال‌گذشته یک‌میلیارد و ۵۸۳میلیون دلار کالا به ایران فروخته‌اند و سهم واردات از این کشور به ۳ درصد از کل ارزش واردات در سال‌گذشته می‌رسد.
البته واردات از هند از نظر ارزشی افت ۲۶ درصدی داشته است.
افزایش ۶۸درصدی واردات از سوئیس در سال‌گذشته نسبت به سال ۹۹ و سهم ۹/ ۲ درصدی ارزش واردات از این کشور اروپایی موجب شده تا سوئیس هفتمین مبدا واردات ایران در سال گذشته باشد که توانسته یک‌میلیارد و ۵۲۸میلیون دلار کالا به ایران بفروشد.
در سال گذشته برای نخستین‌بار عراق در جمع مبادی وارداتی قرار گرفت و سهم واردات از این کشور به ۳/ ۲ درصد از کل ارزش واردات رسید.
عراق در سال‌گذشته با واردات یک‌میلیارد و ۱۹۷میلیون دلار کالا به ایران توانسته رشد ارزشی چشمگیر ۷۹۶ درصدی را ثبت کند.
انگلیس با واردات یک‌میلیارد و ۱۴۸میلیون دلار کالا به ایران و کسب سهم ۳/ ۲ درصدی از کل ارزش واردات سال ۱۴۰۰ در جایگاه نهم قرار گرفته و ارزش کالاهای وارد شده از این کشور رشد ۱۱ درصدی را نسبت به سال ۹۹ تجربه کرده است.
هلند به‌عنوان دهمین مبدا واردات ایران در سال ۱۴۰۰ نیز سهم ۷/ ۱ درصدی از کل ارزش واردات داشته و با رشد ارزشی ۲ درصدی نسبت به سال ۹۹ توانسته ۹۰۳میلیون دلار کالا به ایران وارد کند.
واردات از ایتالیا با سهم ارزشی ۳/ ۱ درصد از کل واردات ۱۴۰۰ و رشد ارزشی ۴ درصد نسبت به سال‌گذشته همراه بوده است.
عمان نیز در همین بازه زمانی سهم ۲/ ۱ درصدی را از کل ارزش واردات ۱۴۰۰ به خود اختصاص داده و رشد ارزشی ۴۳ درصدی را نسبت به سال ۹۹ تجربه کرده است.
سهم ۱/ ۱ درصدی کره‌جنوبی از کل ارزش واردات سال‌گذشته این کشور را به سیزدهمین مبدا وارداتی تبدیل کرده و واردات از این کشور ۲ درصد نسبت به سال ۹۹ افزایش داشته است.
برزیل سهم یک‌درصدی از کل ارزش واردات ۱۴۰۰ دارد و رشد ارزشی ۶۶ درصدی را نسبت به سال ۹۹ ثبت کرده است.
مالزی و آرژانتین هریک با سهم ۹/ ۰ درصدی از کل واردات سال گذشته در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
هریک به ترتیب رشد ارزشی ۶۲ درصدی و ۱۸۶ درصدی را در واردات نسبت به سال۹۹ تجربه کرده‌اند.
سهم سنگاپور از کل واردات سال گذشته به ۸/ ۰ درصد می‌رسد که افت ارزشی ۳۲ درصدی کالاهای وارد شده از این کشور در کارنامه تجارت سال گذشته ثبت‌شده است.
هنگ‌کنگ نیز دارای سهم ارزشی ۷/ ۰ درصدی از کل ارزش واردات است و ارزش واردات از این کشور نسبت به سال ۹۹ افزایش ۴۳ درصدی داشته است.
اتریش و پاکستان که در انتهای لیست ۲۰ مبدا مهم وارداتی ایران قرار گرفته‌اند هم هریک سهم ۶/ ۰ درصدی را از کل ارزش واردات در اختیار دارند.
ارزش واردات از اتریش نسبت به سال ۹۹ افت ۲ درصدی داشته ولی واردات از پاکستان با رشد ۷۶ درصدی روبه‌رو بوده است.
«روزنامه دنیای اقتصاد - 27 فروردین 1401»
[/sect id=[file]] |