طبق این موافقت نامه که از آبان ماه 1398 لازم الاجرا شــد، ایران به مدت 2 سال توانست توافقنامه موقت تعرفه با این اتحادیه امضا کند که براســاس توافقنامه موقت تعرفه گمرکــی 862 قلم کالا برای تجار ایرانی و اوراســیا کاهش یافت.

 

 

 

خرداد ماه ســال 1398 بود که تجــارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراســیا با مصوبه مجلس وارد فاز اجرایی شد و پنج آبان همان سال موافقتنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اروپا – آسیا(اوراسیا) به امضا رسید و حال رئیس ســازمان توسعه تجارت ایران از نهایی شدن این موافقت نامه تا آخر سال میلادی جاری خبر می دهد.

 

ایران و اتحادیه اوراسیا برای واردات برخی کالاها برای یکدیگر امتیازات تعرفه ای قایل شــده اند.

 

بر همین اساس، ایران برای واردات 360 کد کالا از کشورهای عضو اوراسیا امتیازات تعرفه ای اعطا کرده و اوراسیا برای صادرات 502 قلم کد کالای ایرانی به اوراسیا امتیازات تعرفه ای قائل شده است.

 

این اتحادیه اکنون 5 عضو دارد. اعضای اصلی اتحادیه اقتصادی اوراسیا کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان هستند.

 

آنچه که امروز اوراسیا به مفهوم ژئوپلتیک نام دارد و برای سیاست بین المللی اهمیت دارد و گستره ای است که از دو جمهوری غرب روسیه )اوکراین و بلاروس) شروع و مناطق میان دریای سیاه تا مغولستان را در بر می گیرد و علاوه بر روسیه و قفقاز، منطقه خزر و آسیای مرکزی را نیز شامل می شود.

 

این عرصه در دوره شوروی در درون بلوک شرق بود و از این رو، کمتر از آن نام برده می شــد، اما اینک محل اشاره بوده و به خاطر همجواری آتلانتیک، خاورمیانه و پاسیفیک، نقش مهمی دارد.

 

بر خلاف آتلانتیک که بازیگر اصلی آن آمریکا، پاسیفیک کــه بازیگر اصلی آن، آمریکا و چین، خاورمیانه که بازیگر اصلی آن آمریکاست، در اوراسیا در حال حاضر، روسیه نقش اصلی را بر عهده دارد.

 

اما طی پانزده سال اخیر، به موازات مطرح شدن این منطقه در عرصه ژئواستراتژیک جهان، سایر بازیگران(آمریکا، اروپا و چین) نیز کوشیده اند تا وارد این معادله شوند.

 

برای چین، منطقه اوراسیا علاوه بر اینکه همجوار خاک آن است و بسیاری از مسائل نظیر مسائل دینی بر بخش های مهمی از چین)مانند اویغورستان) تأثیر دارد، منافع مهمی چون انرژی در منطقه وجود دارد و ایفای نقش در این منطقه، علاوه بر محدود ســازی حضور آمریکا، می تواند نقش بین المللی این کشور را برای آینده افزایش دهد.

 

اما برای روسها، اوراسیا معنا و مفهوم خاصی دارد و در واقع، اوراسیا یعنی امپراتوری روسیه و از قرن هفده به بعد و به ویژه در تمام قرن بیستم نیز کماکان اینچنین بوده است.

در حال حاضر نیز مسکو برای کشــورهای این منطقه حق استقلال قائل نیست و مفهوم «خارج نزدیک 4» و مفاهیم مرتبط با آن در اســناد استراتژیک و سیاست خارجی این کشــور به خوبی گویای آن اســت که از نگاه کرملین، کشورهای این منطقه(14 جمهوری جدا شــده از شوروی) حیاط خلوت روســیه و قلمرو اعمال دکترین مونرو روسی هستند و خارج قلمداد نمی شوند.

 

رفتار کرملین طی سالهای گذشته نسبت به مناطق مجاور(دریای سیاه، قفقاز جنوبی، خزر و آسیای مرکزی) و قائل نشدن حق مشارکت برای سایر کشورهای منطقه مانند ایران و چین نیز از این واقعیت حکایت دارد که مسکو تنها ساختارها و ترتیباتی را می پذیرد که محور آن روسیه باشد.

 

 

تجارت ایران و اوراسیا به زودی آزاد می شود

 

سازمان توسعه تجارت اعلام کرد که تا پیش از پایان سال میلادی جاری، تجارت میان ایران و اوراسیا آزاد خواهد شد.

 

هفته گذشته معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران در راستای تاکید دولت سیزدهم بر تسریع انعقاد موافقت نامه تجارت آزاد با منطقه اوراسیا و انجام مذاکرات فشرده، با وزیر اقتصاد اوراسیا در مسکو دیدار و گفت وگو کرد.

 

علیرضا پیمان پاک با بیان اینکه در این دیدار بر تسریع همه جانبه مذاکرات تاکید شد، گفت: با توجه به برگزاری فشرده مذاکرات حضوری قرار شد هر چه سریعتر لیست اقلام، نهایی شده و کارگروه های مشــترک برای تسریع در نهایی کردن لیست اقلام تشکیل شود.

 

پیمان پاک افزود: با توجه به اینکه دو طرف تاکید داشتند، قبل از پایان سال 2022 تجارت اوراسیا نهایی و به تصویب کشورهای عضو برسد، تا بتوانیم موافقت نامه تجارت آزاد را امضا کنیم، همچنین با توجه به ضرورت فعال سازی کریدور شمال جنوب، صحبت هایی در این بین صورت گرفت و مقرر شــد کارگروه مشترکی بین اتحادیه اوراسیا و سازمان توسعه تجارت ایران به نمایندگی از ایران شکل گیرد تا ابعاد و زیرساخت های مورد نیاز برای فعال کردن جدی کریدور شمال جنوب فراهم شود و اقدامات لازم در این خصوص صورت بگیرد.

 

معاون وزیر و رئیس کل ســازمان توســعه تجارت ایران ادامه داد: با فعال ســازی کریدور شمال جنوب تقریبا 30 درصد هزینه و زمان انتقال کالا از کشــورهای اوراسیا به هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس کاهش پیدا می کند و همچنین زمینه سازی بسیار خوبی برای بهره گیری ایران از میلیاردهــا دلار در آمد حاصل از ترانزیت فراهم می شود.

 

اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یک اتحادیه اقتصادی میان دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است.

 

این سازمان همچنین از پیگیری سیاست تهاتر کالا با کشورهای همسایه و این بار با محوریت پاکستان خبر داد.

 

در راستای مذاکرات وزیر صنعت، معدن و تجارت و پیگیری های سازمان توسعه تجارت ایران و براساس قانون و ضوابط جدید وزارت بازرگانی پاکستان، اکنون تبادل رسمی تجارت با ایران با بهره گیری از مکانیزم تهاتر امکان پذیر است.

 

با توجه به اهمیت استفاده از چارچوب تهاتر به عنوان ابزاری برای تقویت تجارت بین دو کشــور، در جریــان نهمین اجلاس کمیته مشــترک تجاری ایران و پاکســتان(JTC) که در آبانماه 1400 با میزبانی سازمان توسعه تجارت ایران در تهران برگزار شد، دو کشور برای ایجاد زیرساخت های تجارت تهاتری توافق کردند.

 

در چهارچوب سند یادداشــت تفاهم اجلاس مذکور، روسای هیات های ایرانی و پاکستانی توافق کردند الزامات تهاتر بین دو کشور را تامین کنند و تصویب تجارت تهاتری با ایران توسط پاکستان، در راستای توافقات مذکور انجام شده است.

 

در آبانماه سال 1400 عبدالرزاق داوود، مشاور نخست وزیر پاکستان و هیات همراه برای برگزاری نهمین اجلاس مشترک تجاری به تهران سفر کردند و در دیدار با هیات ایرانی و پس از مذاکرات کارشناسی، متن تفاهمنامه اجلاس فی مابین وزیر صنعت، معدن و تجارت و مشاور نخست وزیر پاکستان به امضا رسید.

 

اکنون به منظور اجرای تهاتر، دو طرف بایستی چارچوب های عملیاتی را تبادل کنند.

 

 

اولویت قرار داشتن تجارت با همسایگان

 

دیروز رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان با بیان اینکه دولت سیزدهم با رفع موانع داخلی موجب تسهیل تجارت به ویژه با همسایگان شد، گفت: ثبات در قوانین، تثبیت نرخ ارز و کاهش دخالت بانک مرکزی در دولت سیزدهم موجب افزایش و سهولت تجاری به ویژه با همسایگان شده است.

 

«هرویک یاریجانیان» اظهار داشت: حذف مقررات خلق الساعه و جدید، تجارت را برای بخش خصوصی مطلوب تر و ثبات نرخ ارز مبادلات را قابل پیش بینی کرده است که این شرایط موجب شده تا تجار راحت تر بتوانند برای گسترش روابط تجاری خود برنامه ریزی کنند.

 

وی با تاکید بر اینکه دولت سیزدهم با رفع موانع داخلی در ماه های گذشته موجب تسهیل تجارت به ویژه با همسایگان را فراهم کرده است، خاطرنشان کرد: ســفرهای وزرای دولت همراه با نمایندگان بخش خصوصی به طور مداوم ازجمله به ارمنستان نشان دهنده حمایت از گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و این کشور است.

 

یاریجانیان تصریح کرد: پیش از ایام نوروز و اسفند ماه سال گذشته، »رضا فاطمی امین» وزیر صنعت، معدن و تجارت سفری به ارمنستان داشت و در اردیبهشت ماه امسال نیز «علی اکبر مهرابیان» وزیر نیرو به این کشور سفر می کند که حکایت از اولویت قرار داشتن تجارت با همسایگان دارد و می تواند سرعت مبادلات ایران را از طریق خاک این کشور نیز افزایش دهد.

 

وی با بیان اینکه بیشترین بخش تجارت ایران و ارمنستان مربوط به سوآپ انرژی بوده است، تصریح کرد: طی ماه های گذشته به مبادلات کالایی به ویژه در زمینه مواد اولیه، فولاد و پلیمر و کالای ساخته شده و نیمه ساخته توجه بیشتری شده است.

 

نقش موافقت نامه تجاری با اتحادیه اوراسیا در توسعه روابط تجاری رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان با بیان اینکه صادرات کالایی به این کشور رشد چشمگیری را در سال گذشته تجربه کرده اســت، تاکید کرد: ماشــین آلات 50 درصد، کالاهای ساخته شده 50 درصد و مواد اولیه 100 افزایش را ثبت کردند و صادرات کالایی روند رو به رشدی را در پیش گرفته است.

 

وی با بیان اینکه موافقتنامه تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراســیا نیز در توســعه روابط تجاری نقش مهم و موثری را برعهده گرفته است، گفت: ارمنستان به عنوان اولین دروازه خاکی ایران به اوراسیا، اولویت ویژه ای در توسعه روابط دارد که شرایط فعلی می تواند به سرعت تجارت 800 میلیون دلاری را برای کشور فراهم کند.

 

یاریجانیان تاکید کرد: ایران کشور مهمی برای جایگزینی اوکراین برای روسیه در منطقه محسوب می شود و می تواند از این فرصت با استفاده از خاک ارمنستان برای رساندن کالاها به موقع و با زمان کمتر بهره مند شود.

 

وی با اشاره به حضور وابسته اقتصادی ارمنستان در ایران گفت: وجود چنین مقامی در کشور نشان دهنده علاقه این کشور به گسترش روابط اقتصادی است که حضور او این مبادلات روان تر و راحت تر خواهد شد، زیرا می تواند در معرفی بیشتر کالاها به ارمنستان و آشنایی تجار نیز تاثیر به سزایی بگذارد.

 

یاریجانیان گفت: ایران در بازار ارمنســتان مزیت رقابتی دارد، زیرا کالاهای تولیدی کشور هم از کیفیت مناسبی برخوردار است و هم با قیمت ارزان تری عرضه می شود و مسافت اندک و تعرفه موافقت نامه ترجیحی هزینه حمل ونقلی نیز به صرفه تر می کند؛ به همین دلیل رقابت در بازار ارمنستان را با کشورهایی مانند چین تسهیل می کند.

 

 

تجارت 5.6 میلیارد دلاری ایران با اوراسیا

 

در سال گذشته بیش از 13 میلیون تن کالا به ارزش 6.5 میلیارد دلار بین ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی - گمرکی اوراسیا تبادل شد که 66 درصد در ارزش و 51 درصد در وزن رشد داشته است.

 

چند روز پیش ســید روح لطیفی - سخنگوی گمرک ایران- جزئیات تجارت ایران با اوراسیا را تشریح کرد.

 

بر اساس این گزارش از مجموع 13 میلیون و 127 هزار و 45 تن کالا به ارزش پنج میلیارد و 624 میلیون و 48 هزار و 11 دلار کالای تبادل شده بین ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا، دو میلیون و 770 هزار و 155 تن کالای ایرانی به ارزش یک میلیارد و 170 میلیون و 581 هزار و 531 دلار به این پنج کشور صادر شد که نسبت به مدت مشابه 5.3درصد در وزن و 12 درصد در ارزش رشد داشته است.

 

  • روســیه با خرید یک میلیون و 141هزار و 935 تن کالا به ارزش 583 میلیون و 658 هزار و 603 دلار و رشد هشت درصدی در وزن و 15درصدی در ارزش در صدر مقاصد صادراتی ایران به اوراسیا قرار دارد.

 

  • ارمنســتان با یک میلیــون و 52 هزار و 784 تــن کالا به ارزش 302میلیون و 343 هزار و 309 دلار، با کاهش 15 درصدی در وزن و نیم درصدی در ارزش در جایگاه بعدی ایستاده و قزاقستان با رشد 54 درصــدی در وزن و 13 درصدی در ارزش، 517 هزار و 628 تن کالا به ارزش 188 میلیون و 866 هزار و 203 دلار از ایران خریداری کرده و سومین مقصد اوراسیایی کالای ایرانی بوده است.

 

  • قرقیزســتان با خرید 45 هزار و 873 تن کالا به ارزش 78 میلیون و 900 هزار و 172 دلار و رشــد 56 و 72 درصدی در وزن و ارزش، در جایــگاه چهارم و بلاروس با 11 هــزار و 934 تن کالا به ارزش 16 میلیــون و 813 هزار و 541 دلار، و رشــد 77 درصدی در وزن و کاهش 20 درصدی در ارزش، پنجمین مقصد کالای ایرانی به اوراسیا در سال 1400 بود.

 

طبق گزارش سخنگوی گمرک در باره واردات ایران از اوراسیا در سال 1400 ، واردات ایران از اعضای اتحادیه اقتصادی-گمرکی اوراســیا، 10 میلیون و 356 هزار و 890 تن به ارزش چهار میلیارد و 472 میلیون و 466 هزار و 480 دلار بود که با رشد 73 درصدی در وزن و 90 درصدی در ارزش همراه بوده است.

 

این در حالی است که:

  • روسیه با فروش 9 میلیون و 102 هزار و 151 تن کالا به ارزش چهار میلیارد و 53 میلیــون و 854 هزار و 209 دلار، وزن و 91 درصد ارزش واردات از اوراسیا را به خود اختصاص ِ 88 درصد ِ داده که واردات این کشور به ایران نسبت به مدت مشابه 74 درصد در وزن و 92 درصد در ارزش افزایش یافته است که بیشتر آن کالای اساسی، روغن و نهاده های دامی است.

 

  • در رابطه با واردات از سایر کشورهای عضو اوراسیا نیز قزاقستان با یک میلیون و 240 هزار و 48 دلار به ارزش 379 میلیون و 271 هزار و 48 دلار با رشد 67 درصدی در وزن و 88 درصدی در ارزش، دومین مبدا خرید ایران از اوراسیا است.

 

  • بلاروس با فروش 9 هــزار و 280 تن کالا به ارزش 28 میلیون و 605 هزار و 553 دلار و کاهش 28 و هشت درصدی در وزن و ارزش سومین مبدا تامین کالای کشورمان در اتحادیه اوراسیا است،

 

  • ارمنستان چهارمین مبدا خرید کشورمان از اوراسیا، با چهار هزار و 475 تن کالا به ارزش 9 میلیون و 71 هزار و 825 دلار بود که 29 درصد در وزن کاهش و 24 درصد در ارزش واردات رشد داشته است.

 

  • قرقیزســتان پنجمین مبدا فروش کالا به ایران در این اتحادیه با 935 تن کالا به ارزش یک میلیون و 663 هزار و 845 دلار با کاهش 57 و 35 درصدی در وزن و ارزش بوده است.

 

 

حجم تجاری ایران و روسیه در میان مدت

 

کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه نیز با بیان اینکه حجم صادرات ایران در سال گذشته میلادی برای نخستین بار از یک میلیارد دلار عبور کرده است گفت: در سال جاری میلادی این رقم با افزایشی صد در صدی به دو میلیارد دلار خواهد رسید.

 

 وی افزود: چشم انداز میان مدت مبادلات اقتصادی بین دو کشور، رقم ده میلیارد دلار است که تا کمتر از دو سال آینده محقق خواهد شد.

 

جلالی به ضرورت رفع موانع و مشکلات در زمینه بانکی و گمرکی اشــاره و تاکید کرد: یکی از مشــکلات اساسی و ساختاری، کمبود تجهیزات در بنادر، ناکافی بودن ناوگان کشتیرانی در دریای خزر و نیز تکمیل نشدن قطعه راه آهن رشت -آستارا در مسیر گذرگاه بین قاره ای شمال - جنوب است. وی با اشــاره به سرعت گرفتن عملیات تکمیل خط آهن رشت - آستارا گفت: در صورت رفع این مشکلات حجم مبادلات اقتصادی ایران با روسیه و اتحادیه اوراسیا به سرعت افزایش خواهد یافت.

 

«روزنامه اقتصادی امروز - 30 فروردین 1401»

   تاریخ ثبت: 1401/01/30     |     [sect id=[file]] | [/sect id=[file]] |