سایه روشن ایجاد شده حول و حوش آمارتولید و صادرات نفت گمانه زنی های فراوانی را به دنبال داشته است از به کارگیری یک تاکتیک اغراق سیاسی در شرایط مذاکرات با غرب تا نوعی توهم کارآمدی در دولت

 

 

 

 

 

 

یکی از موضوعات مهم در صنعــت نفت ایران، موضــوع تولید و صادرات است.

 

اقتصاد ایران وابستگی زیادی به نفــت دارد.

 

بــه همیــن دلیل آمــار تولید و صــادرات اهمیت زیــادی پیــدا می کند؛ اما به دلیل مشــکلاتی که صادرات نفت ایران در ســال های اخیر داشــته، تردیدهایی در مورد صحت آمارهــای وزارت نفــت بوجود آمده اســت.

 

ســایه روشــن ایجــاد شــده حــول و حوش آمار تولیــد و صادرات نفت گمانه زنی های فراوانی را به دنبال داشــته اســت از بــه کارگیــری یک تاکتیک اغراق سیاســی در شــرایط مذاکرات با غرب تا نوعی توهم کارآمدی در دولت.

 

برخــی از کارشناســان معتقدنــد کــه قبــل از تحریم هــای اخیــر آمریــکا، شــرکت ملــی نفــت روزانــه معادل 3.8 میلیون بشــکه نفت تولید می کرد که بر اســاس گزارش هــای اخیــر اوپک، تولید در هفته های اخیــر، به حدود دو و نیــم میلیــون بشــکه در روز رســیده کــه بخــش بزرگــی از آن در داخل مصرف می شود، اما دولت معتقد است که تولید نفت ایران بالاتر از سه و نیم میلیون بشکه و صــادرات ایــران نیز نزدیک بــه یک میلیون ونیم رسیده است.

 

ایــن آمارســازی با بازی با کلمــات رخ داده و نشــان می دهــد کــه وزارت نفــت دولت ســیزدهم تلاش دارد که در بازی با آمار، برای خود عملکردی جهشــی ثبت کنــد.

 

در حقیقت، یکــی از اتفاقاتی کــه پیرامــون آمارهــای شــرکت ملــی نفــت ایــران افتــاده ایــن اســت که شــرکت ملی نفــت در ارائه آمــار تفکیکــی بین ظرفیت اســمی مجاز تولیــد (PGC) و ظرفیت واقعی و عملیاتی تولید نفت (PGR) ارائه نمی کند.

 

این در حالی است که به عقیده کارشناسان تفاوت زیادی بین ظرفت اسمی و واقعی تولید نفت وجود دارد.

 

اما شرکت ملی نفت میزان ظرفیت اســمی را جــای ظرفیــت واقعی اعلام می کنــد.

 

در حقیقت با این جابجایی در صدد ارائه روایتی اغراق شده از کارآمدی است.

 

اغراقی دردسرساز دولت و وزارت نفت دولت با ادعاهای که در مورد تولید و فروش نفت طرح می کند، این خطر را به جان می خرد که نتواند در پایان سال حساب پس دهد؛ چرا که این افزایش صادرات و فروش باید آورده دلاری برای دولت داشــته باشــد و اگر در ترازنامه بانک مرکزی در پایان ســال شــاهد تغییــری براســاس ایــن ادعــای وزارت نفت و شــرکت ملی نفت نباشیم، به بی اعتمادی دامن زده می شود.

 

 

در همیــن رابطــه، علــی صادقــی کارشــناس حــوزه نفــت و انــرژی گفت: در دنیای امروز دسترســی به آمار و اطلاعات تولید، فــروش داخلــی و صادراتــی نفــت کار دشــواری نیست.

 

مراجع زیادی مانند اوپک، بی پی، لویدز، تانکر تریکرز، حتی بانک ها و منابع بسیار دیگری وجــود دارنــد کــه ایــن اطلاعــات را در اختیــار مــا مــی گذارنــد.

 

اما ایــران به دلیل مشــکلاتی که در خصــوص برخــی از تحریم ها دارد، اســنادی ثبت نمــی کنــد.

 

علــی الخصــوص در کشــورهایی کــه مــراودات دلار و یــورو داشــته و ایــن کشــورها با امریــکا تعاملات مالــی بالایــی دارند، بعضا اطلاعات مربــوط به تعامل با ایران، در آن کشــورها دقیق ثبت نمی شــوند.

 

مشــتریان اصلی ایران هند، چین، ســنگاپور و برخی از کشــورهای دیگر هســتند که با اروپا و امریکا تعامل زیادی دارند، به همین دلیل نمی توان آمار دقیقی از تولید و صادرات نفت ایران ارائه کرد.

 

او افزود: در واقع عمده صادرات ایران به چین است و نمی توان در این خصوص دقیق و روشن گفت که چه میزان صاردات نفتــی و غیــر نفتــی به چیــن یا هند داشــتیم.

 

در این گــزارش ها معیانــات گازی هــم برخــی مواقــع دخیــل می شــوند و هرگز آمار دقیقی ارائه نمی شود.

 

صادقی در ادامه توصیه کرد: اینکه برخی از مســئولان ادعا مــی کننــد که در ماه های اخیر یک میلیون و 300 هزار بشــکه در روز صــادرات داشــته و بالاتــر از دو میلیــون بشــکه نیز به مصرف داخلــی رســیده، اندکــی اغراق آمیز اســت و می تواند بــرای دولت دردسرساز شود؛ چرا  که بانک مرکزی باید در خصوص درآمدهای نفتی اطلاعات دقیقی ارائه کند و مشخص کند دلارهای حاصل از این میزان نفت صادراتی چقدر بوده و کجا اندوخته شده است؟ به همین دلیل دولت و وزارت نفت باید از آمارسازی پرهیز کنند.

 

شاید تاکتیک سیاسی یکی از علت هایی که برخی از کارشناسان در خصوص این گونه رفتارهــای اغــراق آمیــز دولت ارائه می کننــد، اتخاذ نوعی تاکتیک سیاســی اســت کــه البتــه ایــن احتمــال را نباید نادیــده گرفت که ممکــن اســت این تاکتیــک چنــدان در عرصه بین المللــی جوابگو نباشــد؛ اما نمی توان منکر شــد کشــورهای زیادی از این تاکتیک زیــاد بهــره می برنــد ولی میزان اثــر گذاری این نــوع تاکتیک ها در بــازاری ماننــد نفت به دلیل منابع فراوان رصد آن ضمن ابهامات زیادی که با خود دارد، بستگی بسیار زیادی به نوع برخورد طرف مقابل و هدف تعیین شده برای آن دارد.

 

 

ســید حمید حســینی، عامل اصلی این مشکلات و ابهامات ایجاد شده در فضای آمارهای نفتی را نوع تحریم های اتخاذ شده علیه ایران دانسته و در ادامه می گوید: دولت ادعا دارد از آذر ماه ســال گذشــته، ماهانه ۴۰ درصد رشــد تولید و صادرات را تجربه کــرده اســت.

 

ایــن در حالــی اســت که ایــن ادعا با آمارهــای اوپک همخوانــی نــدارد.

 

دولت همواره در پایان ســال اعلام می کند که فلان میزان درآمد نفتی داشته در حالی که مشخص نمی کند این درآمــد از محــل فروش و صادرات خالص نفت، میعانات گازی یا فــرآورده اســت و همچنیــن همین آمار را تا حــدودی طرح کرده و دقیق مشخص نمی کند؛ البته عدم اعلام آمار و درز اطلاعات از سوی دولت به دلیل فشار تحریم ها قابل درک است.

 

ایــن کارشــناس نفتــی افزود: ایــن که دولت و شــرکت ملی نفت آمارهای غیر واقعی را اعلام می کنند به این دلیل است که عملکرد خود را خوب نشــان دهند و بعضا بجای ظرفیت واقعی از آمارهای مرتبط با ظرفیت اسمی استفاده می کنند و به نوعی اقدام به خلط مبحث کرده و شــاید به نوعی فریبکاری سیاســی انجام می دهند.

 

در گذشــته برخی از کشــورهای مشــمول تحریم آمریکا، از این اقدامات انجام داده اند.

 

حســینی تصریــح کــرد : البتــه ایــن گونــه آماردهــی ممکــن اســت یــک تاکتیــک سیاســی باشــد کــه احتمــال مــی دهــم برای دوران مذاکرات اتخاذ شــده اســت.

 

کشــورهای غربی که ایران را تحریــم کردنــد، ادعا می کنند که ایران توان فروش بالای نفت را ندارد، اما این آمارها در پاسخ نشان می دهد که فشار حداکثری شکست خورده است.

 

در حقیقت این سیگنالی است برای نشان دادن قدرت به طرف مذاکره کننده و شــاید آورده مالی مناســبی برای ایران نداشته باشد.

 

«روزنامه عصر اقتصاد - نوزدهم اردیبهشت 1401»

   تاریخ ثبت: 1401/02/19     |     [sect id=[file]] | [/sect id=[file]] |