فرصت از دست رفته ایران در ذخیره سازی گاز

مهدی هاشــم زاده در گفت وگو با ایسنا با اشــاره به مطالعات صورت گرفته در حوزه ذخیره ســازی گاز، اظهــار کرد: یکی از موضوعاتی که در بحث تجارت گاز بررســی شــده، موضوع ذخیره ســازی گاز اســت.

این موضوع نقش ویــژه ای در حل بحران انرژی اروپا در حوزه تامین گاز خانگی داشت.

وی ادامــه داد: مهم تریــن اقدامــی که دولت هــای اروپایی برای مقابله بــا بحران انرژی انجام دادند بحث ذخیره ســازی گاز بود، ایــن موضــوع فقط مختــص کشــورهای اروپایی نیست و کشــورهایی مانند روســیه، آمریکا و کانادا که جزو صادرکنندگان گاز به حســاب می آیند نیز در این راستا برای مدیریت بحران انــرژی و همچنین ارزآوری بیشــتر در حوزه صادراتی فعال هستند.

این کارشــناس حوزه انرژی با بیان اینکه لازم اســت در یک زمان گاز ذخیره و در فصل دیگری عرضه شود چرا که زمستان قیمت گاز نسبت به تابستان بالاتر است، اظهار کرد: این مساله باعث می شــود که ذخیره سازی بهینه باشــد و عملا بتوانیم درآمد ارزی نیز داشته باشیم و از این طریق ارزآوری بیشتری حاصل شود.

هاشــم زاده با تاکید بر این که اشــتباه بزرگی که در سال 95-  96اتفاق افتاد این بود که دو شــرکت کــه در بحث ذخیره سازی گاز طبیعی فعال بودند و عملا برای گذر از پیک مصرف زمستان تعبیه شــده بودند تا ناترازی را کنترل کنند، منحل شدند، گفت: باتوجه به عدم درآمدزایی این دو شرکت به دلیل اینکه هدف اصلی آن ها مصرف داخلی بود، واگذاری از ســمت خصوصی ســازی در دولت قبل صورت نگرفــت و در نهایت انحلال این دو شرکت کلید خورد و عملا شاهد این هستیم که هیچ گونه ذخیره سازی در کشور صورت نمی گیرد.

وی با بیان این که مهم ترین رویکرد دولت های اروپایی در بحث مواجهه با بحران انرژی موضوع ذخیره ســازی انرژی و تقویت مخازن ذخیره سازی بوده اســت و از همین طریق توانسته اند بحران را تا حدی پشــت ســر بگذارند، اظهار کرد: در شرایط فعلی در کشور با یک مشکل جدی ناترازی مواجه هستیم.

این کارشــناس حوزه انرژی افزود: در پیک حدود یک ماهه از اوایل دی ماه تا اواســط بهمن ماه با این بحــران مواجهیم، این در شرایطی است که اگر ذخیره ســازی مناسبی وجود داشت می توانســتیم این مشکل را پشت ســر بگذاریم.

همچنین در حوزه صادرات نیز می توانســتیم در زمان هایــی که ناترازی نداریم از این طریق درآمدزایی داشته باشیم.

هاشــم زاده با اشــاره به تقاضای بالای گاز ایران در دنیا، اظهار کرد: اگــر ذخیره ســازی صــورت گرفته بود می توانســتیم درآمدهای ارزی در این بخش داشــته باشیم اکنون آلمان که یکی از بزرگترین دارندگان مخازن ذخیره ســازی گاز اســت یک ماه پیش به اندازه کل مخازن ذخیره ســازی گاز انگلیس مخازن ذخیره ســازی جدید احداث کرد تا از طریق آن بتواند بحران انرژی سال های آینده را کنترل کند.

وی با بیان این که بحران گاز اروپا امسال به گونه ای بود که تنها توانســتند در حوزه گرمایش بخش خانگی گام بردارند اظهار کرد: هرچند اروپا در حوزه تامین گاز بخش صنعت با مشــکل مواجه شد اما نکته قابل توجه این است که با برنامه ریزی های صورت گرفته توانست چالش اصلی را پشت سر بگذارد و اکنون نیز برای آینده برنامه ریزی های گســترده ای را در دستور کار دارند.

به گفته این کارشــناس حوزه انرژی 95 پروژه ذخیره سازی با حجم بالا با ظرفیت 70 میلیارد مترمکعبی در دســتور ساخت در کل دنیا وجود دارد کــه به احتمال زیاد تا ســال 2025 به بهره برداری می رســد، اظهار کرد: این دیتا مربــوط به قبل از بحران اروپا اســت و قطعا تاکنون این عدد افزایش یافته است.

هاشــم زاده اضافه کرد: اروپا ســرمایه گذاری های سنگینی را روی مخازن ذخیره ســازی انجام می دهد و پیــش بینی این است که حجم مخازن ذخیره سازی به نسبت کل گاز مصرفی دنیا 15 تا 20 درصد معادل 50 تا 60 روز مصرف گاز دنیا شود که عدد بسیار بالایی است.

وی با بیان این که بســیاری از کشــورهای دنیا بین 10 تا 12 درصد گاز مصرفی خود را ذخیره ســازی می کنند در حالی که در ایران چنین اتفاقی نیفتاده و عقب ماندگی گســترده ای در این حوزه داریم، گفت: میزان ذخیره ســازی گاز در ایران عدد جدی ای نیســت، با این حال قرار است با توجه به صحبت های صــورت گرفتــه تغییراتی در این حــوزه صــورت بگیرد، دو ســازمانی که دراین حوزه فعال بودند پیشــتر منحل شده اند و برای این کــه بخواهیم مجدد ذخیره ســازی ها را آغاز کنیم حداقل یکسال زمان نیاز است.

این کارشــناس حوزه انرژی اضافه کرد: دولــت جدید در این زمینه قدم هایی برداشته است اما باید ســریع تر در این حوزه گام برداریم، گزارش ناترازی گاز که از سوی کمیسیون انرژی در آبان ماه امسال مطرح شد ســه نکته مهم را در برداشت که یکی از این موارد موضوع ذخیره ســازی گاز بــود.

در رابطه با ذخایر موجود، ما حدود 5.3 میلیارد مترمکعب مخازن ذخیره سازی در ســراجه و شــوریجه داریم که در پیک مصرف گاز حدود 35 میلیون مترمکعب روزانه بــرای حدود دو ماه پیک سرما، امکان برداشت گاز را خواهیم داشت.

از زمستان سال گذشته نیز دو الی ســه تا طرح جدید در حال ساخت است که ســال آینده اجرایی خواهد شــد و مجموعا حدود 3 میلیارد مترمکعب ذخیره ســازی رو افزایش می دهد ولی باید بــا توجه به منطق اقتصادی مرتبط با ذخیره ســازی گاز، میزان ذخیره سازی افزایش بیشــتری پیدا کند زیرا این حجم ذخیره ســازی به یک درصد کل گاز تولیدی کشور هم نمی رسد.

به گفته هاشم زاده این مســاله درآمد بسیار خوبی برای کشور خواهد داشت و منابع بســیار خوبی برای آن پیش بینی شده که باید مــورد توجه قرار بگیرد، همچنین بــا توجه به موضوع افت فشــار و افزایش مصرف می توانیم به این ســمت حرکت کنیم معمولا در فصــل گرم حدود 100 میلیــون مترمکعب اضافه برداشت داریم که با ذخیره سازی آن می توانیم اقدامات مثبتی را انجام دهیم.

«روزنامه اقتصاد مردم - 21 دی 1401»