اقتصاد در تله رکود

 

 

 

 

 

ســنجش شــرایط اقتصاد و صنایع بر اســاس گزارش شــامخ آذرماه مرکز پژوهش هــای اتــاق بازرگانــی ایران حکایت از این دارد که اقتصاد ایران از ابتدای پاییز در تله رکود گرفتار آمده است.

 

اتاق ایران در گزارش جدید خود تصویری از وضعیــت اقتصاد و صنایع مختلف ارائه داده است.

 

در بخشــی از این گزارش آمده است که شــامخ کل اقتصاد ایران در آذرماه با ثبت عدد 49.14 کاهش ملایم تری در شرایط عمومی محیط کسب و کار نسبت به ماه گذشــته نشان می دهد و با وجــود کمی بهبود نســبت به ماه گذشــته، با تثبیت در محدوده کمتر از ۵۰ ، مؤید ورود اقتصــاد به رکود از ابتدای پاییز اســت که در گزارشــات تحلیل شامخ طی دو ماه گذشته بدان اشاره شده بود.

 

 

بررسی ۵ مولفه اصلی شامخ کل

 

بررســی های مرکز پژوهش های اتاق ایران نشان می دهد: در آذرماه، اعداد به دســت آمده برای پنج مولفه اصلی شــامخ کل، حاکی از تغییــر نیافتن میزان تولید محصولات (51.50) افت سفارشــات جدید (48.47)  کاهش ناچیز در ســرعت تحویل سفارشــات )49.75) کاهش موجودی مواد اولیه خریــداری شــده (46.41) و کاهش انــدک در به کارگیــری نیــروی کار است( 49.32)

 

 

افزایش بهای مواد اولیه و افت فروش محصولات

 

یکــی از مهم تریــن موضوعاتــی که مدیــران خریــد در آذرمــاه گزارش کرده اند افزایش شدید بهای مواد اولیه )85.58)  و افــت فــروش محصولات بــوده اســت(48.15)  افزایش بهای مواد اولیه در ماه های زیادی از ســال جاری توســط مدیران خرید گزارش شده است.

 

 

اقتصاد با شرایط رکود تورمی درگیر است

 

شواهد به دست آمده از بررسی شامخ کل اقتصــاد در ماه های اخیر نشــان می دهد اقتصاد کشور با شرایط رکود تورمــی درگیر اســت.

 

شــرایطی که بنگاه ها با افزایش شــدید قیمت مواد اولیه مواجه و مجبور به تعدیل قیمت محصولات خود هستند و درعین حال فــروش محصــولات کاهشــی بوده و مجبــور بــه تولید در مقــدار پایین هستند.

 

 

عوامل اثرگذار بر محیط کسب و کار

 

در مجموع، وضعیــت عمومی محیط کســب و کار در آذرمــاه را می تــوان متأثــر از عوامل اقتصادی و سیاســی داخلــی و خارجــی دانســت.

 

در بعد داخلــی مهم تریــن عوامــل مؤثر را می توان تداوم تورم بهــای مواد اولیه، ناهمســانی قیمت فروش محصولات با افزایش بهای تمام شــده نهاده های تولید، شرایط نامناسب مبادلات ارزی به موجب افزایش و نوسان در نرخ ارز، محدودیت هــای مرتبط بــا تأمین و انتقال ارز، چشم انداز مبهم تحریم های بین المللی و قطعــی گاز برخی صنایع برشمرد.

 

در بعد جهانی عوامل مؤثری از قبیــل نگرانی ها درباره کم شــدن سرعت رشــد اقتصاد جهانی و افزایش احتمال ورود به رکــود، افزایش تورم در ایالات متحــده و تصمیم به افزایش نرخ بهره آمریکا توســط فدرال رزرو و همچنیــن افزایش نرخ بهره توســط بانــک مرکزی انگلســتان، تحولات مربــوط به جنگ در اوکرایــن، افزایش تعداد مبتلایان کرونــا در چین و اعمال ســقف قیمت برای گاز طبیعی و نفت خام روســیه توسط کشورهای غربی را می توان مهم ترین عوامل مؤثر بر کسب وکارها در آذرماه دانست.

 

در شــرایط رکــود تورمی یاد شــده بدون شــک بنگاه ها با مشکل تأمین ســرمایه در گــردش بنگاه های خود مواجه می شــوند که همــواره یکی از بنیادی ترین نیازهای تولید بوده است.

 

به نظر می رسد این موضوع به ویژه در شرایط سخت و حساس فعلی بشدت تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده و فعالیت های ماه های آتی این بنگاه ها را متأثر خواهد ساخت.

 

 

بررسی شامخ صنعت در آذرماه

 

شــامخ صنعت در آذرماه بــا ثبت عدد 59.51  اندکی بهبود را نشــان می دهد.

 

این عدد نسبت به شــامخ صنعت در ماه گذشــته اندکی کاهش یافته است که حاکی از تضعیف بهبود طی سه ماه گذشته است.

 

پس از بروز واگرایی بین شامخ کل و شــامخ صنعت در ماه گذشته که برای نخستین بار از ابتدای پیمایش شامخ روی داد، در ماه جــاری نیز این واگرایی مشاهده می شــود هرچند که مطابق با پیش بینی های ماه گذشــته این فاصله کمتر شده و هم شاهد کاهش شدت افت آن در کل اقتصاد و هــم تضعیف بهبود آن در بخش صنعــت بوده ایم تا کمی از میزان واگرایی مورد اشاره کم شود.

 

البته ممکن است این واگرایی به همگرایی در بدتر شدن وضعیت در کل اقتصاد و بخش صنعت بیانجامد که بــه معنای تعمیق رکود در بخش های مختلف اقتصاد کشور خواهد بود.بررسی های مرکز پژوهش های اتاق ایران حاکی از این اســت که شامخ صنعت در مؤلفه مقدار تولید بهبود اندکی را نشــان می دهد (53.22)  و در بخش فروش داخلی حاکی از عدم تغییر وضعیت )50.05)  و در صادرات با افت روبه رو بوده است (47.28) میزان سفارشات جدید به میزان کمی کاهــش یافته (49.10)، سرعت انجام و تحویل سفارشات بهبود یافته (56.31)  و موجودی مواد اولیه نیز کاهش نشــان می دهد (46.53) میزان استخدام نیروی کار اندکی افزایش یافته )52.79) و همچنین افزایش بسیار شدید در بهای مواد اولیه گزارش شــده اســت )83.29) که از مهم ترین مسائلی است که در شامخ بخش صنعت در آذرماه به چشم می خورد.

 

ایــن افزایش شــدید در تمام ماه های پیمایش از سوی مدیران خرید گزارش شده که بر اساس شواهد موجود به میزان زیادی ناشــی از افزایش نرخ ارز و انتظارات تورمی موجــود در خصوص قیمت ارز و مواد اولیه است.

 

این موضوع به افزایش عطش بنگاه ها به ســرمایه در گردش دامن زده است.

 

 

«روزنامه اقتصاد ملی -  5 بهمن 1401»