سیاست تزریق پول به بخش تولید موافقان و مخالفانی دارد.
مخالفان معتقدند درست است که نقدینگی در کشور باید به سمت تولید هدایت شود تا از تورم مزمن و بالا جلوگیری شود اما تزریق بی رویه پول و تسهیلات به بخش تولید زمینه را برای کسری بودجه دولت نیز فراهم می کند.
به طور کلی دولت ها در ایران طی سال های گذشته با سیاست های خود بخش تولید را دچار چالش های مختلفی کرده اند.
چه با دخالت در قیمت گذاری و وضع تعرفه ها، چه با بر هم زدن قیمت های نسبی و به هم ریختن بازارها؛ اما دولت می خواهد این اشکالات در تولید را با تزریق منابع مالی حل کند.
این در حالی است که تجربه نشان می دهد تزریق نقدینگی به واحدهای تولیدی مشکلات آن ها را حل نمی کند و درنهایت به کسری بودجه دولت و ایجاد تورم منجر می شود.
در سال های اخیر با وجود صعودی بودن تزریق نقدینگی به صنایع، سهم صنعت و معدن از کل تامین مالی شبکه بانکی ۳0 درصد بوده که به معنی عدم تغییر جایگاه تولید در تامین مالی بانکی بوده است.
از سوی دیگر اما موافقان معتقد هستند که تحریم های خارجی، نوسانات ارزی، مشکلات بین المللی و در این روزگار ناخوش اقتصادی شرایطی را برای واحدهای تولیدی و صنعتی کشور به وجود آورده که از آن تحت عنوان ابر چالش یاد می شود، بحرانی سخت که نسبت به سال های گذشته عمیق تر و شدیدتر توصیف می شود.
قطعا در این برهه حساس اقتصادی، ضرورت اجرای راهکارهایی چون حمایت های دولتی، ارائه تسهیلات و وام های بیشتر با شرایط مناسب و رفع موانع قانونی، بسیار پررنگ تر از همیشه به نظر می آید.
هر جهش تورم، نیاز صنایع به نقدینگی را افزایش می دهد. وقتی بانک ها به این نیاز پاسخ نمی دهند، عطش نقدینگی در صنایع شدت می گیرد و دور تعطیلی واحدهای تولیدی تند می شود.
از آنجا که بنگاه ها برای ادامه حیات به سرمایه در گردش نیاز دارند، تداوم تورم به معنی تداوم دور باطل احیای بنگاه های راکد است.
بنابراین بدون مهار تورم، عطش صنایع رفع نمی شود.
در سال های اخیر، تورم به شکلی جدی هزینه های تولید را بالا برده، درآمد صنایع از فروش را کاهش داده و حجم نیاز بنگاه به سرمایه در گردش را به سطحی بی سابقه رسانده به طوری که شرایط کنونی را می توان نمود عطش نقدینگی بخش تولید دانست
ارزیابی کارشناسی از تزریق نقدینگی به تولید ندری، کارشناس بانکی معتقد است: بانک ها با دو مشکل ضعف مدیریتی و ضعف نظارت مواجهه هستند؛ در نتیجه عملکرد آنها تضعیف می شود و خروجی و نتیجه مورد انتظار سیاستگذار در اقتصاد حاصل نمی شود.
کامران ندری، کارشناس بانکی می گوید: کاری که بانک ها در اقتصاد ایران می کند، خلق پول و نقدینگی است.
نقدینگی در اختیار جامعه توسط بانک ها جمع آوری و به بخش های مختلف تزریق می شود؛ در واقع بانک ها هم اعتبار ایجاد می کنند و هم تولید نقدینگی.
این نقدینگی هم به صاحبان کسب وکار و هم به خانوار کمک می کند که کار خود را مدیریت و برنامه ریزی کنند.
ندری می گوید: بانک ها نقش مهمی در اقتصاد دارند و باعث می شوند که پس اندازهای کوچک به کمک سرمایه گذاری برود. بانک ها در تجهیز پس انداز و تکمیل و تسریع سرمایه گذاری نقش کلیدی دارد و دنیای بدون بانک متصور نیست اما فعالیت های بانک ها با ریسک هایی مواجه است.
او درباره ریسک بانک ها می گوید: اگر مدیریت بانک ها نتواند ریسک بانکداری را مدیریت کند، خطراتی برای حیات بانک دارد و منابع پولی کشور را به خطر می اندازد.
البته این مسئله فقط به مدیریت بانک ها ربط ندارد و کم رنگ بود نهادهای ناظر هم مشکلات جدی دارد.
در نتیجه اگر در حوزه مدیریت و تنظیم مقررات، قوانین و نظارت بر حسن اجرای مقررات دچار مشکل باشیم، عملکرد بانک ها تضعیف می شود و خروجی و نتیجه مورد انتظار در اقتصاد حاصل نخواهد شد.
او تصریح می کند: در حوزه مدیریت بانک ها با مشکلاتی مواجه هستیم؛ مدیریت بانک ها را سهامداران انتخاب می کنند.
بخشی از بانک ها دولتی اند و بخش غیردولتی در اختیار نهادهای حاکمیتی هستند و برای همین انتخاب مدیران به درستی انجام نمی شود؛ بنابراین مدیریت بانک ها غیرحرفه ای نیست.
البته این مشکل در کل حوزه اقتصاد وجود دارد و مدیریت از سمت حاکمیت تعیین می شود و برای همین مدیریت حرفه ای در بانک ها و واحدهای اقتصادی وجود ندارد و یا انگشت شمار است.
ندری ادامه می دهد: عدم تخصص مدیران در اقتصاد و بانک ها باعث بروز مشکلاتی می شود.
البته در حوزه نظارت بر عملکرد بانک ها که باید توسط بانک مرکزی انجام شود، ضعف های جدی وجود دارد.
نهاد ناظر در سال های گذشته نتوانسته وظیفه خود را به درستی انجام دهد و مشکلاتی در بانک ها به وجود آمده که سال به سال زیاد شده است.
او تاکید می کند: ما با عمده مشکلات حل نشده در بانک ها مواجه هستیم و ضعف بانک مرکزی در اعمال نظارت خوب و قوی بر بانک ها مشکلاتی را ایجاد کرده و این مشکلات پیچیده تر شده و به راحتی قابل حل نیست.
نتیجه ضعف مدیریتی و نظارتی باعث شده که اقتصاد با تورم بالا و مزمن مواجه شود. نا اطمینانی های قیمتی در اقتصاد افزایش یافته که در بلند مدت تأثیر منفی روی سرمایه گذاری و رشد اقتصادی می گذارد.
ندری تصریح می کند: اگر نظام بانکی نتواند بر تورم مزمن و دو رقمی فائق آید، اقتصاد ایران در زمینه رشد و عملکرد اقتصاد کلان با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.
ضعف های نهادی در نظام بانکی سبب شده که گرفتار تورم بالا شویم و تورم بالا در میزان سرمایه گذاری در اقتصاد و رشد اثر بسیار منفی دارد.
«روزنامه اقتصادی اسکناس - 23 خرداد 1402 »
[/sect id=[file]] |