حمل و نقل ریلی علاوه بر مزایای فراوان در سطح ملی مانند ایمنی، توان حمل انبــوه و ارزان، کاهش مصرف سوخت و کاهش خسارات زیست محیطی، دارای ارزش راهبردی برای کشور است و می تواند از ابعاد سیاسی و امنیتی برای کشور ایجاد قدرت کرده و مزیت رقابتی در عرصه بین المللی ایجاد کند.
با وجود این در ایران با وجود اولویت داشتن توسعه حمل و نقل ریلی در اسناد بالادستی، سیاست های اعلامی و برنامه های مصوب دولت ها، مرکز پژوهش های مجلس می گوید که سهم حمل ونقل ریلی از حمل و نقل کشور اندک است.
حمل و نقل ریلی، حمل و نقلی ایمن و باصرفه به همراه کاهش مصرف ســوخت و حفظ محیط زیست است، اما در سال های پیــش اولویت به جاده داده شــده بود که پرمخاطره اســت و کشته های تصادفات جاده ای بسیار بالا است.
بر اساس بند «ب» ماده (57) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور باید سهم حمل و نقل ریلی از جابه جایی بار در کشــور حداقل به 30 درصد در پایان برنامه می رسید؛ اما نتایج بررسی ها نشــان می دهد که فاصله قابل توجهی میان وضع موجــود و هدف گذاری 30 درصدی وجود دارد؛ به طوری که بر مبنای محاسبه سهم از حمل و نقل زمینی و مبتنی بر شاخص تن – کیلومتر بار حمل شده، سهم شیوه ری 11.7 درصد افت نیز داشته است.
ارتقای ظرفیت های حمل و نقل به عنوان رکن اصلی زنجیره ارزش تولید و توسعه هرچه سریع تر زیرساخت های حمل و نقل نکته ای بود که از سوی «مهرداد بذپاش» وزیر راه و شهرسازی در پیام نوروزی ســال 1402 به عنوان سال «مهار تورم و رشد تولید» مورد تاکید قرار گرفت.
شرایط سیاســی منطقه و موقعیت جغرافیایی ایران، فرصت رشــد جابه جایی بار و کالا از مسیر کشورمان را فراهم کرده و در حال حاضر با انبوه تقاضا از ســوی کشورهای خارجی برای ترانزیت مواجهیم.
رشد ترانزیت نیز سرریز شدن درآمدهای ارزی را برای کشور به همراه دارد اما شرط لازم آن توسعه زیرساخت ها و ناوگان حمل و نقل به ویژه در حوزه ریلی و بالا بردن ظرفیت ها و توانمندی های ناوگان حمل ونقل برای پاسخگویی به این تقاضا است.
وزارت راه و شهرســازی در ســال گذشته اقدامات مهمی در بخش حمل و نقل انجام داده که از جمله آنها تاسیس و راه اندازی صندوق توسعه حمل و نقل به منظور تامین منابع مالی پایدار برای سرمایه گذاری و مشارکت طرح های زیر ساختی و نوسازی ناوگان است.
در ماده 24 برنامه ششم توسعه، مقام معظم رهبری در بین چهار حوزه حمل و نقل، بر توسعه حمل ونقل ریلی تأکید فرمودند و ما نیز موظف به اجرای این سیاست راهبردی هستیم.
مطابق بند ب ماده57 برنامه ششم توسعه، سهم بار ریلی باید به 30 درصد و سهم مسافر به 20 درصد افزایش پیدا می کرد؛ اما این ماده یک بند الف و مقدم نیز دارد که بر اســاس آن مقرر شده است یک درصد سهم دولت از فروش نفت، پس از اینکه سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت برداشته شد، به صنعت حمل ونقل ریلی اختصاص پیدا کند.
در 5 ســال برنامه در دولت گذشــته، مجموع پولی که باید بــه حمل و نقل ریلی اختصاص پیدا می کرد، حــدود 7 هزار و 700 میلیــارد تومان و بدون در نظرگرفتن نــرخ تورم بود که متأسفانه از این میزان، هیچ مبلغی به حمل ونقل ریلی پرداخت نشد.
برای سال 1402 نیز بیش از 6 هزار میلیارد تومان می شود که امیدواریم از سوی سازمان برنامه به آن توجه شود.
حمل و نقل ریلی کشور به داخلی سازی 6000 قطعه نیاز داشته که بــرای تولید داخل آن ها، فراخوان داده ایم و تاکنون بیش از 4000 قطعه داخلی سازی شــده است.
اکنون بیش از 3 هزار واگن باری در کشور وجود دارد و در سال گذشته، با تولید 1598 واگن باری، رکورد تولید را در حوزه ناوگان ریلی باری شکسته شد.
عمده تولید این واگن ها از سوی پنج شرکت تولیدکننده ناوگان و به سفارش سرمایه گذار خصوصی صورت پذیرفته است.
«روزنامه اقتصادی امروز - 30 خرداد 1402»
[/sect id=[file]] |