تشریح طرح جامع توسعه مکران

 

 

 

 

 

دولت سیزدهم پیرو تاکیدات مقام معظم رهبری، اقداماتی را برای توسعه منطقه برنامه ریزی و اجرا کرده و در حال تکمیل زیرساخت های آن است تا این منطقه راهبردی بتواند در آینده ای نزدیک نقش مهم و ملی را برای آبادانی کشور ایفا کند.

 

در همین راستا، لایحه اساسنامه سازمان در تاریخ 1402/4/11 به مجلس ارسال شد که شامل یک مقدمه توجیهی و 30 ماده است که پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی، سازمان توسعه سواحل مکران، وظایف متعددی را در منطقه بر عهده خواهد داشت.

 

به همین منظور گفتگوی اختصاصی با جناب آقای عیسی گلوردی، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی شورای توسعه مکران در خصوص جزییات، اهداف و عملکرد این سازمان، انجام داده است که مشروح آن تقدیم خوانندگان محترم می شود:

 

 

در خصوص اساسنامه سازمان توسعه مکران وروند بررسی آن در مجلس شورای اسلامی توضیحاتی را بفرمایید؟

 

اساسنامه سازمان توسعه مکران از طرف دولت در 11 تیرماه امسال با قید دوفوریت برای تصویب به مجلس رفت وطبق ماده 68 قانون احکام برنامه های دایمی توسعه کشور مصوب خواهد شد.

 

از نمایندگان محترم مجلس تقاضا داریم با توجه به همزمانی ورود اساسنامه سازمان توسعه مکران با بررسی برنامه هفتم در مجلس، ضمن در اولویت قرار دادن بررسی احکام سازمان توسعه مکران، تعدادی از احکام اساسنامه را در برنامه هفتم بگنجانند و احکام مرتبط دیگر برنامه را با اهداف توسعه مکران متناسب سازی کنند و همچنین از مجلس محترم انتظار داریم حداکثر تا شهریور امسال، اساسنامه مذکور تصویب و ابلاغ شود تا بتوانیم از نیمه دوم سال مراحل اجرایی آن را آغاز کنیم.

 

ما در برنامه هفتم، پیشنهاداتی در باره توسعه مکران داده ایم و توقع داریم مجلس پیشنهادات ما را برای سهولت در روند پیشرفت منطقه در احکام برنامه بگنجاند.

 

 

آیا برنامه اجرایی و طرح جامع برای توسعه مکران دارید؟

 

بر اساس بند یک سیاست های ابلاغی کلی نظام، توسعه فعالیت های اقتصادی دریا محور مصوب صحن مجمع و ایجاد قطب های توسعه دریایی پیشران در سواحل، جزایر و پس کرانه ها باید به گونه ای باشد که نرخ رشد اقتصادی در فعالیت های دریا محور طی 10 سال دو برابر نرخ رشد اقتصادی کشور باشد.

 

ما باید قوانین و مقررات را متناسب با این بند تغییردهیم و بر اساس بند 2 که سیاست گذاری یکپارچه مدیریت منسجم و هم افزای توسعه دریا محور همراه با تقسیم کار ملی برای بهره گیری موثر و بهینه از ظرفیت ها، منابع و ذخایر مناطق ساحلی و دریایی با ساختار و سازوکار مناسب است، سیاست هایی تدوین شده که می تواند قوانین ومقررات را برای سرمایه گذاری با صرفه اقتصادی، آسان کند و پتانسیل سرمایه گذاری و مزیت های ذاتی آن منطقه را به منصه ظهور برساند.

 

ما با توجه به بند سوم که تدوین جامع توسعه دریا محور با پهنه بندی دریا و پس کرانه و تعیین سهم جغرافیای جمعیت، تجارت، صنعت و گردشگری خصوصا در سواحل وجزایرجنوب است؛ وظایفی را احصا و ساختار و ساز و کار مناسبی را در اساسنامه سازمان توسعه مکران برنامه ریزی کردیم و بر همین اساس طرح جامع تفصیلی، از اول سال جاری در 5 فاز در منطقه مکران در حال اجراست و امیدواریم تا نیمه اول سال آینده به اتمام برسد.

 

هر فاز آن قابلیت اجرایی شدن دارد و قصد داریم تمام برنامه هایمان را در این طرح جانمایی کنیم.

 

یعنی برنامه جامع ما کتابچه عریض و طویل نیست بلکه براساس یک مدل سامانه اطلاعات جغرافیایی طراحی شده است.

 

به طور مثال درحوزه گردشگری 3 فرودگاه در دست احداث داریم و هدف گذاری برای ورود صنعت خودروسازی، لوازم خانگی و شیرین کردن آب دریا و ایجاد زمینه حضور جمعیت متخصص در برنامه جامع 5 ساله توسعه مکران شده است.

 

 

چه تسهیلات و امکاناتی برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی فراهم می کنید؟

 

مبنای سرمایه گذاری در سواحل مکران، قوانین و مقررات فعلی کشور، قوانین منطقه که پایه آن مناطق آزاد و اساسنامه سازمان است.

 

پیچیدگی ها و زمان بر بودن مجوزها را به حداقل می رسانیم تا سرمایه گذار درگیر دست انداز مقررات و قوانین پیچیده نشود.

بند 4 سیاست های کلی، تسهیل و توسعه سرمایه گذاری داخلی و خارجی و جلب حداکثری منابع مالی و غیرمالی طر ح های زیرساختی و توسعه مناطق ساحلی و دریایی با ایجاد زیرساخت های لازم نرم افزاری از قبیل تسهیلات حقوقی و قانونی و مشوق های اقتصادی و تضمین اصل و عواید سرمایه برای سرمایه گذاری در برابر ضررهای ناشی از تصمیمات و اقدامات دستگاه های دیگراست؛ به این معنی که اگر اداره و وزارتخانه ای برای سرمایه گذارخارجی که در منطقه سرمایه گذاری کرده، موانع ایجاد کند باید خسارت سرمایه گذار پرداخته شود.

 

یعنی وزارت اقتصاد و بانک مرکزی تضمین کننده سرمایه، سرمایه گذارند و این سیاست در اساسنامه سازمان است که سرمایه گذار اول ضمانت می گیرد بعد سرمایه گذاری می کند و اگر دستگاهی بعد از اینکه 50  درصد سرمایه گذاری انجام شد، ممانعت ایجاد کند، دولت باید خسارت اصل و فرع سرمایه گذار را بدهد.

 

بر اساس ماده 68 احکام دایمی برنامه های توسعه کشور، ماده 25 اساسنامه مبنی براین است که از تاریخ تاسیس سازمان توسعه مکران، کلیه وظایف و اختیارات و دارایی های دولت و دستگاه های اجرایی و نهادها و موسسات عمومی اعم از منقول و غیر منقول در تمام طرح ها و پروژه های درحال اجرا و بهره برداری و نیروی انسانی دستگاه ها، نهادها و موسسات مشمول ماده 25 اساسنامه در منطقه مکران به همراه ساختار تشکیلات بودجه و اعتبارات آنها به سازمان منتقل می شود و نیز بندی دراین ماده، بر واگذاری وظایف و اختیارات دستگاه های اجرایی و نهادها و موسسات عمومی به غیر از دفاعی، امنیتی، قضایی و امورخارجه در محدوده سواحل مکران به سازمان توسعه مکران تاکید دارد.

 

همچنین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور موظف است ظرف 3 ماه نسبت به انتقال اسناد اراضی به نام دولت و نمایندگی سازمان اقدام کند.

 

سازمان توسعه مکران، اموال و دارایی های یاد شده را در حساب های خود ثبت و ضبط می کند و فرایند واگذاری ها به بخش خصوصی ساده می شود و سازمان مسوول کسب مجوزها است نه سرمایه گذار.

 

 

مزیت های سواحل مکران و مهم ترین موانع بر سر راه توسعه منطقه را بفرمایید؟

 

مهم ترین مزیت ذاتی سواحل مکران، ارتباط بدون محدودیت با کل دنیا و وجود سواحل پرعمقی است که به راحتی می توان بنادری با عمق زیاد ایجاد کرد و موقعیت جغرافیایی منطقه، به گونه ای است که می تواند جنوب شرق آسیا، آسیای میانه و قفقاز را با پوشش ریلی تحت پوشش قراردهد و شاخصه مهم تر اینکه به دلیل کم جمعیت بودن منطقه، موانع اجتماعی کمتری برای سرمایه گذاری وجود دارد.

 

با توجه به مشکلاتی که در فلات مرکزی داریم، دومین مزیت بزرگ منطقه مکران، آب است که با پیشرفت تکنولوژی و وجود ظرفیت در منطقه، می توان آب شیرین از دریا تولید و حتی برای کشاورزی و صنعت و مصارف استان ها استفاده کرد.

 

مزیت سوم، آب وهوای معتدل منطقه است که عملا 9 ماه از سال بهترین آب وهوای نیمکره شمالی را نسبت به مناطق دیگر کشور دارد.

 

 

چرا تا به حال طرح توسعه سواحل مکران با توجه به مزایای زیادی که دارد، اجرایی نشده است؟

 

وجود قوانین، مقررات و ساختار اداری پیچیده برخی دستگاه ها، باعث شده توسعه منطقه به کندی پیش رود. در واقع فرایند اداری و بوروکراسی، مهم ترین موانعی است که تا کنون در منطقه مکران وجود داشته و موجب شده سرمایه گذار خارجی و داخلی رغبتی به سرمایه گذاری در آن منطقه نداشته باشند اما ماده 68 قانون احکام دائمی پیش بینی کرده مدل و شیوه جدید حکمرانی در منطقه ایجاد شود تا زمینه پذیرش سرمایه گذاران فراهم شود و در همین راستا موانع با سرعت در حال برطرف شدن است.

 

در سال 98 ،نگرش ویژه دفتر مقام معظم رهبری به این منطقه در قالب پیش نویس اولیه سیاست های توسعه دریا محور سیاست های کلی نظام به مجمع تشخیص مصلحت ارسال و در سال 1402 به تصویب رسید.

 

 

در اساسنامه سازمان توسعه مکران، چه برنامه ریزی هایی برای بخش زیست محیطی و آموزش مردم منطقه صورت گرفته است؟

 

بدون شک توسعه و سرمایه گذاری های درمنطقه بدون ملاحظات زیست محیطی امکان پذیر نیست و بند 7 اساسنامه هم به این موضوع اشاره دارد.

 

در حالی که ما در شمال خلیج فارس با موانع نانوشته برای شیرین کردن 100 هزار متر مکعب آب رو به رو هستیم، کشورهای خلیج فارس رسما 16 میلیون متر مکعب آب در روز شیرین می کنند و باید با کشورهای منطقه هماهنگ شویم که برداشت ها متناسب باشد.

 

در حوزه آموزش نیروی انسانی مجرب، جامعه بومی برای ما دراولویت است.

 

از هر سرمایه گذار در منطقه، به جز توجیه اقتصادی، دو پیوست را درخواست می کنیم، اولی محیط زیست که صنعت آلایندگی خارج از ظرفیت زیست محیطی منطقه نداشته باشد و دومی آموزش که سرمایه گذار باید نیروی محلی را توانمند کند ودر پروژه های شیلات، کشاورزی، باغداری، خدمات و گردشگری از آنها استفاده کند و حتی بومیان محلی را به دانشگاه بفرستد و بورسیه کند.

 

روش ما تک بعدی نیست و بر اساس نظام توسعه متوازن است و قرار نیست فقط صنعت توسعه پیدا کند، دوگزینه محیط زیست و مسایل اجتماعی، موضوعات اصلی ما هستند.

 

ما در حوزه سرمایه گذاری، بومیان استانی را در اولویت قرار داده ایم. در ماده 5 سیاست های کلی نظام هم بر حمایت از سرمایه گذاران بومی و محلی در طرح های توسعه ای و بنگاه های کوچک محلی در حوزه های کشاورزی، صیادی، صنعتی و گردشگری با هدف رفع محرومیت و پیشرفت مناطق ساحلی مکران، تاکید شده است.

 

 

همکاری سازمان توسعه مکران با کشورهای دیگر چگونه است؟

 

همکاری با کشورهای چین، هند، روسیه و کشورهای عربی همسایه جزو اهداف و برنامه های ماست و با سرمایه گذاران خارجی به شیوه تکلیف دولتی پیش نمی رویم و موانع را برای سرمایه گذار تسهیل می کنیم تا هم سرمایه گذار و هم مردم از مزیت های منطقه برخوردار شوند.

 

ماده 6 اساسنامه بر توسعه همکاری اقتصادی در طرح ها و پروژه های در مقیاس بزرگ و دانش بنیان تولیدی، صنعتی و خدماتی با سایر کشورها و حضور موثر در کریدورهای بین المللی برای دستیابی به موقعیت قطب های منطقه ای تاکید دارد.

 

 

توافق 25 ساله ایران با چین در مکران چگونه اجرا می شود؟

 

زمانی که قوانین ومقررات و اختیارات ما کامل شود با مدیریت یکپارچه با سرمایه گذاران چینی و سایر کشورها تعامل می کنیم.

 

ما امیدواریم اکنون که بیش از 50 درصد راه را با حمایت رهبری و دولت رفته ایم و همچنین با توجه به نگاه راهبردی دکتر دهقان در همسو و همگام کردن دستگاه ها با مسیر توسعه مکران، شاهد سرمایه گذاری کلان داخلی و خارجی در این منطقه طلایی باشیم.

 

 

اساسنامه سازمان توسعه مکران چه تفاوتی با قانون مناطق آزاد دارد؟

 

قانون مناطق آزاد از قانون های اصلی در اداره مکران است ولی محدودیت های مناطق آزاد را ندارد.

 

درمناطق آزاد، فرماندار با دستگاه های دولتی که مسوولیت حکمرانی را به عهده دارند باید هماهنگ باشند و استاندار باید با هماهنگی دستگاه های اجرایی، مناطق آزاد را اداره کنند اما در مکران بر اساس ماده 68، کلیه نظارت واختیارات دستگاه های اجرایی و نهاد و موسسات عمومی به سازمان مکران واگذار می شود و با سرمایه گذاری در مقیاس های بزرگ پتروشیمی، نفت، فولاد، صنایع مادر و تولید و صادرات زنجیره کامل محصول شرکت های بزرگ، تولید ناخالص ملی را افزایش می دهیم.

 

 

آیا برنامه ریزی برای توسعه گردشگری در سواحل مکران شده است؟

 

یکی از موضوعات اصلی، سرمایه گذاری در بخش گردشگری است و با همکاری مردم محلی، مناطق و شهرهای گردشگری ایجاد و هتل هایی را در این شهرها تاسیس می کنیم، با فراهم نمودن امکانات و زیرساخت ها برای گسترش شهرهای فعلی و ایجاد شهرهای جدید، گردشگری دریا محور وارزان داخلی را توسعه می دهیم و نیز قصد داریم منطقه ای را به گردشگران خارجی اختصاص دهیم.

 

 

آخرین کلام در سرعت بخشیدن به روند توسعه مکران؟

 

رسانه ها، نقش اساسی در اطلاع رسانی و اگاهی مردم و سرمایه گذاران خارجی و داخلی دارند و با تصویرسازی درست، می توانند موانع ناشی از خطاهای ادراکی را از بین ببرند و وظایف و اهداف سازمان توسعه مکران را به مردم معرفی کنند.

 

به طور یقین رسانه ها با انتشار مزیت ها و معرفی بهینه سازمان توسعه مکران، به دستگاه های دولتی در منطقه مکران اطمینان می دهند که سازمان توسعه مکران رقیب هیچکس نیست و فقط مدلی از حکمرانی مبتنی بر سیاست های کلی کشور را اجرا می کند که منجر به گسیل سرمایه گذاران به منطقه خواهد شد و انتظار داریم رسانه های اقتصادی که دلسوزانه و متعهدانه طرح ها و پروژه های ملی را دنبال و روند پیشرفت را اطلاع رسانی می کنند، به عنوان صاحبان توسعه و همکار سازمان توسعه مکران، ما را در اجرای این پروژه عظیم و پر منفعت برای کشور و مردم عزیز سیستان و بلوچستان، یاری رسانند.

 

 

«روزنامه ابرار اقتصادی - 22 مرداد 1402»