ایده آل ترین مرکز ترانزیت کالا

در دهه های اخیر اقتصاد ایران بیش از هر مؤلفه دیگری متکی به نفت بوده است.

بیشتر درآمدهای ارزی ایران و ارتباطات تجاری با سایر کشورها از طریق فروش نفت صورت می گیرد؛ اما در سال های اخیر کشور ایران با داشتن موقعیت جغرافیایی ترانزیتی به دلیل عدم وجود متولی واحد، دخالت نهادهای مختلف، کند و زمان بر بودن رویه های قانونی نتوانسته است از این امتیاز بهره مند شود.

از این رو تعیین یک نهاد متولی با اختیارات بالا، حذف رویه ها و ابلاغیه های زائد قانونی و اداری و تقویت مسیر سبز گمرکی برای کالاهای ترانزیتی، می تواند باعث تامین درآمدهای ارزی قابل توجه، ارتقای موقعیت سیاسی، راهبردی و امنیت ایران در جوامع بین الملل شود.

یکی از توانمندی های مهم ایران به منظور افزایش صادرات غیرنفتی، موقعیت برجسته جغرافیایی و مناسب بودن مسیرهای ترانزیتی و امکان ارتباط با کشورهای همسایه است.

دسترسی ایران به آب های آزاد مانند خلیج فارس و دریای عمان و همچنین دریاچه خزر، اهمیت ترانزیت کالا از ایران را دو چندان نموده و مسیرهای ترانزیتی آسیا و اروپا از طریق ایران را مورد توجه بازرگانان قرار گرفته است.

کشور ما در طول سال های متمادی، به دلیل شرایط ویژه سوق الجیشی و قرار گرفتن در مسیر تجارت شرق و غرب (ازجمله مسیر راه های معروف اکو و ابریشم) که از نظر ترانزیتی مورد توجه بوده، شاهراه ملل لقب گرفته است.

هرچند با گسترش دریانوردی، جاده ابریشم از رونق افتاد؛ اما با پیشرفت سریع کشورهای جنوب و شرق آسیا، تجارت بین اروپا و آسیا رونق مجددا گرفت.

از آنجایی که کرایه حمل پایین و کوتاه بودن زمان حمل از عوامل تأثیرگذار در تجارت است؛ بنابراین انتخاب مسیرهای کوتاه و مقرون به صرفه مانند ایران که مسیر انتقال زمینی بار بین آسیا و اروپا را کاهش داده از مواردی است که مورد استقبال صاحبان کالا و شرکت های حمل و نقل بین المللی قرار گرفته است.

ایران در منطقه ای قرار گرفته که قادر است ایده آل ترین مرکز ترانزیت کالا باشد.

این موضوع می تواند درآمدی شاید بیشتر از درآمد نفتی برای کشور به همراه داشته باشد.

ایران در اصل نقطه اتصال آسیای غربی به اروپاست.

یعنی از بندر چابهار واقع در سیستان وبلوچستان تا مرز ترکیه، عملا امکان دسترسی به بازارها و شبکه آزادراهی و ریلی اروپا وجود دارد.

از طرف دیگر نیز مساله ترانزیت کالا از شمال به جنوب مطرح است؛ مسیری که عمده آن از طریق شمال شرق کشور صورت می گیرد.

در طول سال های پس از انقلاب، عملا توجهی به این امر نشده است، به طوری که بتوانیم منطقه قفقاز را که می توان گفت مسیر آنچنانی به دریا ندارد، مورد استفاده قرار دهیم.

ولی متاسفانه دارای زیرساخت های کامل نیستیم، به طوری که راه آهن رشت به آستارا که در اصل قادر است محصولات تولیدی آذربایجان، گرجستان و روسیه را از طریق خاک ایران به بازارهای دیگر ترانزیت کند، تکمیل نشده است.

در صورت تکمیل این حلقه مفقوده ایران قادر است تولیدات کشورهای مذکور را به هندوستان که دارای بازار بزرگی است و همچنین کشورهای کناره خلیج فارس منتقل کند.

«روزنامه اخبار صنعت - 15 آبان 1402»