وحید شقاقی شهری در گفت و گویی در باره تبعات و آثار تورمی کسری ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه ۱۴۰۳ و تحمیل فشار حاصل از ناترازی های آن اظهار داشت:
معتقدم هنوز از عمق فاجعه خبر نداریم و تا زمانی که عمق فاجعه را نفهمیم نمی توانیم موضوع را درمان کنیم.
وی با بیان اینکه کشورمان درگیر یک گروه ناترازی شده که این ناترازی ها با یک سرعت نمایی درحال شدت گرفتن است و این ناترازی های در حال افزایش به بودجه دولت ِ فشار می آورد، اظهار داشت: معتقدم بودجه دولت از منظر هزینه های درون دولت مشکلی حادی ندارد و قابل حل است.
این کارشناس تاکید کرد: ناترازی هایی در اقتصاد داریم و خواهیم داشت که تامین مالی آن برای دولت دشوار خواهد بود که مهمترین و جدی ترین آن ناترازی برق و گاز است.
این ناترازی در حال تشدید است و اگر تامین مالی و سرمایه گذاری صورت نگیرد هم صنایع و بنگاه ها و هم خانوار را با شدت بیشتری تحت تاثیر قرار می دهد.
به دلیل ناترازی برق و گاز به ناچار در زمستان گاز شرکت ها و صنایع و در تابستان برق آنها را قطع می کنیم اما از آنجایی که ناترازی ها در حال شدت گرفتن هستند این ناترازی ها خانوار را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد.
شقاقی شهری ادامه داد: موضوع بعدی ناترازی آب است، توجه داشته باشید در پایان ماه اول زمستان هستیم اما هنوز شاهد بارش برف نبودیم در حالی که سابقه جوی ایران نشان می دهد که بارش باران از شهریور آغاز و تا آبان ماه ادامه پیدا می کرد و از آذر ماه تا بهمن ماه هم شاهد بارش برف بودیم، بنابراین سال آینده به طور قطع در برداشت محصولات کشاورزی با مشکل مواجه خواهیم بود.
وی افزود: موضوع دیگر ناترازی بنزین است و این ناترازی هم در حال شدت گرفتن است چرا که مصرف بنزین در حال افزایش بوده و این ناترازی شدت خواهد کرد و فشار حاصل از این ناترازی در بر دولت اضافه خواهد شد.
پس از این ناترازی ها به ناترازی صندوق های بازنشستگی می رسیم و در سطوح پایین تر ناترازی بانک ها و بعد از آن ناترازی بودجه مطرح است.
این کارشناس اقتصادی، اظهار داشت: دولت باید تمام این ناترازی ها را در تحلیل اقتصادی ببیند و ایراد کار این است که دولت این ناترازی ها را نمی بیند در حالی که تامین مالی هر یک از این ناترازی ها بر عهده دولت خواهد بود.
شقاقی شهری نسبت به ناترازی ۵۰۰ میلیارد دلاری هشدار داد و گفت: اساسا مسأله ما کسری بودجه ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه و ناترازی بانک ها نیست، امروز مسأله اقتصاد ایران ۵۰۰ میلیارد دلار و با احتساب دلار ۵۰ هزار تومانی معادل ۲۵ هزار هزار میلیارد تومان برای پوشش و جبران ناترازی های برق، گاز، آب، بنزین، فرونشست هاست که بعد از این موضوعات ناترازی صندوق های بازنشستگی است.
وی ادامه داد: در حالی که کسری بودجلله ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه سال آینده چالش اقتصاد عنوان می شود اما در واقع چالش اصلی اقتصاد ایران ناترازی ۲۵ هزار همت برای ۳ تا ۵ سال آینده آینده ایران است.
به عبارت دیگر در این مدت سالانه به ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد دلار برای جبران کسری ناترازی ها نیاز داریم.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اگر این اعداد و تامین مالی فراهم نشود این ناترازی ها مانند دیواری که نم دیوار عمل می کند که پس از مدت نم کشیدن به یکباره فرو می ریزد، گفت: بنابراین مسأله و چالش ما کسری ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه ۱۴۰۳ نیست و این ساده سازی مسأله ناترازی های ۵۰۰ میلیارد دلاری برق، گاز، آب، بنزین، صندوق های بازنشستگی و فرونشست زمین در کشور است.
در این شرایط دیگر ناترازی های بانک ها و بودجه دیگر رده های پایین تر از اهمیت قرار دارند و معتقدم بانک ها اگر دارایی های خود را به فروش بگذارند ناترازی آنها پوشش داده می شود و مطرح کردن ناترازی بانک ها و ناترازی بودجه دادن آدرس اشتباه است.
شقاقی شهری با تاکید بر اینکه ناترازی آب در معرض دید تمام ۸۵ میلیون نفر ایرانی قرار دارد، ادامه داد: اگر در ۵ سال آینده نتوانیم ۵۰۰ میلیارد دلار به این اقتصاد تزریق کنیم، زیست ایرانی ها به خطر خواهد افتاد.
وی در باره خطر ناترازی ها ناشی از فرونشست اظهار داشت: با این سرعت فرونشست زمین در اصفهان و جنوب تهران و ... برخی از شهرها را کاملا از دست می دهیم.
دشت تهران سالانه ۱۰۰ برابر میانگین جهانی سرعت در فرونشست دارد.
ناترازی آب و فرونشست به یکدیگر متصل هستند اما محل مبارزه و کنترل اینها متفاوت از هم هستند.
حتی از فکر کردن به تبعات ناترازی آب هم دلهره می گیریم، سالانه ۱۵ میلیارد دلار صرف واردات کالای مصرفی و محصولات کشاورزی می شد و در سال های آینده با این روند ناترازی آب این عدد به بیش از ۴۰ میلیارد دلار خواهد رسید و همچنین حل موضوع فرونشست زمین اقدام عاجل می خواهد.
این کارشناس اقتصادی افزود: برای رفع این ناترازی ها در طی ۵ سال به ۵۰۰ میلیارد دلار نیاز داریم که می توان این سرمایه از محل بدهی محوری، بازار سرمایه، سرمایه گذار خارجی، وام خارجی، اوراق قرضه و بدهی، منابع نفتی و معدنی باید تامین شود.
وی با بیان اینکه هر یک از این ناترازی ها موتور تورم هستند و هریک از این ناترازی ها به تنهایی قابلیت ایجاد تورم های بالا را دارند، گفت: دولت مسیر اشتباهی را طی می کند و متوجه نیستند که ریشه تورم نه بانک و نه بودجه بلکه ریشه تورم در این ناترازی های گفته شده است که هر یک از آنها موتور تورم محسوب می شود و اگر نتوانیم این ناترازی را پوشش دهیم ایران وارد مسیر ابرتورم می شود و باید توجه داشت ابرتورم نه به معنای رشد تورم ۴۰ درصدی در سال بلکه به معنای رشد ۵۰ درصدی تورم در هر ماه است و در این حالت، شرایط عجیب و غریب برای ایران پیش می آید.
اگر نتوانیم ناترازی های ایران را مهار کنیم محکوم به ابر تورم در ۵ سال آینده هستیم.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه آیا در شرایط تحریمی امکان تامین مالی برای جبران ناترازی ۵۰۰ میلیارد دلاری وجود دارد، اظهار داشت تامین مالی این کسری و ناترازی ها لزوما محدود به شرایط خروج از تحریم ها نیست.
یک بخشی از این تامین مالی تامین از داخل است مانند اوراق بدهی، فروش اموال مازاد، درآمدهای نفتی و معدنی و بازار سرمایه می توان بخشی از ناترازی را جبران کنیم.
البته بخش دیگری از ناترازی محل سرمایه گذاری خارجی و وام خارجی تامین می شود.
شقاقی شهری با تاکید بر اینکه باید توجه داشت در حوزه انرژی با مصرف عجیب و غریب در ایران مواجه هستیم، گفت: ریشه ایجاد این ناترازی ها موضوع یک یا دو سال گذشته نبوده و ریشه تاریخی دارد و نتیجه ۵۰ سال مصرفی غلط آبی در کشاورزی و صنعت است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به ناتوانی تیم اقتصادی دولت برای حل ناترازی ۲۵ هزار هزار میلیارد تومانی ایران ادامه داد: توصیه من به دولت این است که در انتخاب مدیران باید نگاه خود را تغییر دهد.
«روزنامه اقتصادی ثروت - 25 دی 1402»
[/sect id=[file]] |