وحید شقاقی شــهری کارشــناس اقتصادی اظهار داشــت:
در ۸ ماه گذشته تمام اخبار مثبت پمپاژ شــد و حجم این اخبار بسیار زیاد بود.
امسال را با تنش زدایی بین کشــورمان با عربستان شــروع کردیم و به پیمان های شانگهای و بریکس و آزادســازی منابع ارزی ایران در کره جنوبی و عراق رســیدیم و چند بار هم موضوع مذکرات هسته ای پیش آمد، همه اخبار مثبت کار شد و انتظارات تورمی تا حدودی فروکش کرد.
وی در گفت وگو با ایلنا در باره دلایل افزایش نــرخ ارز و ادامه روند صعــودی نرخ دلار اظهار داشــت: نرخ ارز یک متغیر معلول است و در هر کشــوری هر اتفاقی که رخ دهد خروجــی آن اتفاقات، خودش را در شــاخص های حیاتی مانند تورم، رشد اقتصادی و ... نشان خواهد داد.
بنابراین وقتی در باره نرخ ارز صحبت می کنیم باید عوامل پشــت صحنه که موجبات بی ثباتی در بازر ارز می شود را ردیابی و جستجو کنیم.
وی با بیان اینکه با اشاره به ریشــه های بی ثباتی نرخ ارز در ایران گفت: وقتی در باره نــرخ ارز صحبت می کنیــم باید موضوعات اقتصاد سیاســی را هــم در نظر بگیریــم و اساســا در این باره ناخودآگاه اقتصــاد سیاســی را تحلیل می کنیــم.
مهمترین ریشه های بی ثباتی های ارزی به بحث ناترازی های تجاری ایران بر می گردد و عامل دیگر ناترازی ها در حســاب ســرمایه است.
همچنین سومین عامل، تورم حاکم در اقتصاد ایران است چون ارز و تورم بر یکدیگر اثرگذار هســتند، البته تورم هم ریشه های دیگری دارد که مهمترین آن ناترازی هــای اقتصاد کلان بوده و اثر هر ناترازی از جمله ناترازی هــای انرژی، آب، صندوق های بازنشستگی، بانک و ... را در کسری بودجه می بینیم.
این کارشــناس اقتصادی تاکید کرد: در اقتصادی که تورم های بالای ۴۰ درصد دارد در حالی میانگین جهانی نرخ تورم کمتر از ۵ درصد است، قطعا این فاصله نرخ تورم به نحوی خود را در نرخ ارز نشان می دهد.
شقاقی شــهری ادامه داد: در بحث حساب ســرمایه با این روند مواجه هستیم؛ در حالی که ورود ســرمایه نداریم، شاهد خروج سرمایه از کشور هستیم و هر چه خروج سرمایه تشدید می شود، فشار را بر بازارساز ارز بیشــتر می کند.
همچنین در کنار خروج سرمایه به دلیل مهاجرت، تمایل ایرانی ها برای دریافت خدمات در خارج از کشور و گردشــگری و ... با موضوع قاچاق هم مواجه هستیم که اقتصاد زیرزمینی محسوب می شود و نیاز به منابع به ارزی دارد.
وی با اشــاره به ناترازی های تجــاری در اقتصاد ایــران، اظهار داشــت: وقتی نفت را کنــار می گذاریــم، ناترازی های تجاری برجسته تر می شــود به طوریکه در ۹ ماه امســال شاهد حدود ۱۰ میلیارد دلار کسری در تجاری غیرنفتی بودیم.
هرچند این کسری با درآمد نفتی پوشش داده می شود اما این روند افزایش نرخ ارز نااطمینانی آینده را پیش خور و به ما گوشزد می کند که در آینده اگر تحریم های نفتی شــدت بگیرد، شدت ناترازی غیر نفتی هم افزایش پیدا می کند و این نااطمینانی ها هم خود را در افزایش نرخ دلار نشان می دهند.
این کارشــناس اقتصادی افزود: بخشــی از این ناترازی های تجاری هــا به این بر می گــردد که بخش واقعــی اقتصاد ایران عملکرد مناسبی ندارد و از این رو نمی تواند تولیدات با کیفیت رقابتی صادرات محور داشــته باشــد، از طرف دیگــر اقتصاد ۸۵ میلیون نفری نیــاز به واردات دارد و امــکان کاهش بیش از حد واردات وجود ندارد، از همیــن روی این ناترازی تجاری به نحوی خود را در ضعــف بخش واقعی اقتصاد ایران نشــان می دهد.
شقاقی شــهری با بیان اینکه تمــام این موضوعــات در نرخ ارز اثرگذار اســت و دلیل افزایش بیش از ۶ هزار تومانی نرخ دلار در روزهای اخیر به تشدید ریسک های اقتصادی بر می گردد، تاکید کرد: هر چه به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نزدیک شویم این ریسک ها بیشتر می شود.
باید توجه داشت ترامپ در دومین ایالت هم پیروز شــد و پیشــتاز اســت و دموکرات ها هم در باره پیروزی ترامپ اعلام نگرانی کرده اند.
وی گفت: نتایج نشان می دهد هر چه به انتخابات آمریکا نزدیک شــویم نرخ دلار در ایران بیشــتر می شــود و دلیل آن راهبرد جمهوری خواهان بوده و ما در ایران و دوره گذشــته ریاســت جمهوری ترامپ زخم خورده این راهبرد بودیم و کمپین فشــار بزرگ که ترامپ آن را شــروع کرد و از تبعات این کمپین کاهش فروش نفت ایــران کمتر از ۳۰۰ هزار بشــکه در روز بود، چرا که تحریم های شــدیدتری برای ایران اعمال شد.
الان هم ترامپ از هر تریبونی در سخنرانی ها در باره ایران و اعمال تحریم های فلج کننده علیه ایران و تشدید فشــار اقتصادی حرف می زند و اینکه بایدن امتیازات نفتی به ایران داده و این اظهارات نشان می دهد ذهنیت ترامپ همچنان در ادامه کمپین فشار بزرگ علیه یران است.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: این موضوعات بر نرخ ارز اثرگذار اســت چرا که نرخ ارز آینده را هم پیــش خور می کند و مردم به دلیل نگرانی از آینده و برای حفظ قدرت خرید نسبت به تبدیل ریال به دلار و طلا و هر دارایی های دیگر که در برابر تورم سال آینده مقاوم باشد، اقدام می کنند.
هیچ تفکری برای درکی تلاطمات آینده وجود ندارد وی ادامه داد: از ســوی دیگر رویکردی که قــرار بود تاب آوری اقتصاد را بیشــتر کند، رها شــد و بحث اقتصاد مقاومتی به اجرا نرســید و الان هم هیچ تفکری در دولت بــرای اینکه درکی از تلاطمات آینده داشته باشند و ضربه گیر باشد، وجود ندارد.
این کارشــناس اقتصادی در باره این ادعای دولت مبنی بر اینکه تنها دلیل افزایش نرخ ارز تنش های اخیر اســت وگرنه در ۸ ماه اول امســال نرخ دلار ثبات مانده بود، تاکید کرد: امسال را با تنش زدایی بین کشورمان با عربستان را شروع کردیم و به پیمان های شانگهای و بریکس و آزادسازی منابع ارزی ایران در کره جنوبی و عراق رســیدیم و چند بار هم موضوع مذکرات هسته ای پیش آمد، همه اخبار مثبت کار شد و انتظارات تورمی تا حدودی فروکش کرد.
شقاقی شــهری گفت: اما این آرامش قبــل از طوفان بود چرا که اقتصاد ایران بعد از التهاباتی که در ۵ ســال گذشته تجربه کرد در ریاســت جمهوری بایدن وارد دوره تنفس شــد اما همواره انتخابات امریــکا جزو موارد کلیدی بوده و ایــن موضوع از بابت ضعف و شــدت تحریم ها اهمیت دارد و خروجی انتخابات ایران برای ایران تشدید تحریم ها است.
وی افزود: بایدن یک راهبرد کج دار و مریز را با ایران شــروع کرد که به دنبال آن صادرات نفت افزایــش یافت هر چند که دلار آن وارد ایران نمی شود اما می توانستیم از هند و چین تهاتر کالایی داشته باشیم و در نتیجه التهابات تا حدودی کاهش پیدا کرد اما مشــخص بود که انتظارت تورمی با نزدیک به انتخابات آمریکا افزایش پیدا می کند.
این کارشــناس اقتصادی تاکید کرد: ماحصل این تنش ها خود را در متغیرهای اقتصادی نشــان می دهد چرا کــه وقتی در باره انتخابات آمریکا حرف می زنیم یعنی تحریم ها تشدید می شوند و به دنبال آن کاهش صادرات نفت و در نتیجه تشــدید ناترازی تجاری، تشــدید ناترازی ارزی و در نهایت فشــار بر بازار ارز در انتظار ماست.
«روزنامه اقتصاد مردم - 10 بهمن 1402»
[/sect id=[file]] |