روابط تجاری ایران و مصر همواره از رابطه سیاسی ایران با سایر کشورها، به خصوص کشورهای حاشیه خلیج‌فارس متاثر بوده‌است.
در حال‌حاضر، از مجموع ۵۳.۱۶ میلیارد دلار صادرات ایران در سال۱۴۰۱، مصر کمتر از ۰.۰۲ درصد (۹.۴۸میلیون دلار) را به خود اختصاص داده و از این نظر در جایگاه هفتادم درمیان شرکای تجاری ایران قرارگرفته است.
مصر یکی از بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌‌‌‌‌ترین کشورهای اسلامی است.
جمعیت نزدیک به ۱۱۰میلیون نفری مصر، این کشور را به یک بازار پرجاذبه برای شرکای تجاری تبدیل‌کرده است.
علاوه بر این، رشد مستمر مصر در سال‌های گذشته باعث شده تا این کشور نیازهای وارداتی جدیدی پیدا کند.
همه این عوامل به‌همراه نزدیکی‌های فرهنگی ایران و مصر، ایجاب می‌کند تا سیاستگذاران ایرانی پتانسیل‌های مصر را به عنوان یک شریک قابل اتکا در نظر داشته باشند، با این‌حال روابط تجاری ایران و مصر، به‌ت بع روابط سیاسی دو کشور نوسانات زیادی داشته‌است، در حالی‌که پس از توافق ایران و قدرت‌های جهانی، حجم تجارت ایران و مصر به رقم ۲۱۸ میلیون دلار رسید، مبادلات تجاری دو کشور در سال ۹۸ با افت قابل توجه، رقم ۷ میلیون دلار را ثبت کرد.
ساختار اقتصادی مصر در دهه‌های گذشته تغییرات بسیار زیادی را تجربه کرده‌است.
در دوره پس از جنگ‌جهانی دوم، مصر در مسیر توسعه اقتصادی دولت محور قرارگرفت که مشخصه آن صنعتی‌شدن از طریق اتخاذ استراتژی جایگزینی واردات بود.
هدف این سیاست کاهش وابستگی به کالاهای وارداتی از طریق تقویت تولید داخلی بود.
دولت در ایجاد صنایع جدید، اعطای یارانه و تنظیم تجارت نقش اساسی داشت.
انقلاب ۱۹۵۲ تغییرات مهمی را در سیاست خارجی مصر ایجاد کرد.
این کشور موضعی غیر‌متعهد اتخاذ کرد و روابط نزدیک‌تری با اتحاد جماهیر شوروی برقرار کرد.
دوره همچنین شاهد تلاش‌هایی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد فراتر از جایگزینی واردات، از جمله سرمایه‌گذاری در کشاورزی و توسعه زیرساخت‌ها بود.
گرچه در حال حاضر روابط ایران و مصر چندان مطلوب نیست، اما بهره‌گیری از ظرفیت‌های شورای همکاری خلیج‌فارس برای توسعه روابط اقتصادی با مصر می‌تواند جزئی از استراتژی‌ها و فرآیندهای سیاسی و اقتصادی تنش‌زدایی، وابستگی متقابل اقتصادی و احیانا موافقت‌نامه‌های همکاری امنیتی و تجاری ایران با شورای همکاری خلیج‌فارس تعریف شود.
جزییات تجارت ایران و مصر
آمار تجارت خارجی نشان می‌دهد از مجموع ۵۳.۱۶ میلیارد دلار صادرات ایران در سال ۱۴۰۱، مصر کمتر از ۰.۰۲ درصد، یعنی ۹.۴۸ میلیون دلار را به خود اختصاص داده و از این نظر در جایگاه هفتادم در میان شرکای تجاری ایران قرار گرفته و در همین زمان آهن و فولاد مهم‌ترین کالای صادراتی ایران به کشور بوده است.
مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران در گزارشی تحت عنوان «سیاست تجاری مصر» روندهای کلیدی دیپلماسی اقتصادی مصر، اهداف دیپلماسی اقتصادی و استراتژی ملی صادرات این کشور را بررسی کرده است.
در بخشی از این گزارش نیز روابط تجاری ایران و مصر بررسی شده که نشان می‌دهد با توجه به زمینه‌های سیاسی، دو کشور سال‌ها روابط تجاری محدودی داشته‌اند.
بر این اساس از مجموع ۵۳.۱۶ میلیارد دلار صادرات ایران در سال ۱۴۰۱، مصر کمتر از ۰٫۰۲ درصد، یعنی ۹.۴۸ میلیون دلار را به خود اختصاص داده و از این نظر در جایگاه هفتادم در میان شرکای تجاری ایران قرار گرفته است.
در حوزه واردات نیز این کشور از مجموع ۵۹.۶۵ میلیارد دلار واردات ایران، با اختصاص ۰.۰۱ درصد به خود، یعنی ۵.۷ میلیون دلار در جایگاه هفتاد و هفتم قرار گرفته است.
همچنین در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۲ مجموع صادرات ایران به مصر معادل ۷۱۰ تن به ارزش بیش از ۲۷۰ هزار دلار و مجموع واردات ایران از مصر کمتر از هشت تن به ارزش کمتر از ۲۷۹ هزار دلار بوده است.
در مجموع بررسی روند تغییرات تجارت دو کشور نیز نشان می‌دهد، تجارت ایران و مصر در بازه ۱۴۰۱-۱۳۹۵ کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است.
حجم تجارت دو جانبه ایران و مصر پس از خروج ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران با کاهش بسیار شدیدی همراه بوده است؛ به طوری که این رقم از ۲۱۸ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ به کمتر از هفت میلیون دلار در سال ۱۳۹۸ رسیده است؛ هر چند از این سال تا سال ۱۴۰۱ با آهنگ بسیار ملایم روند افزایشی داشته است.
در این میان در سال ۱۴۰۱، سنگ و کنستانتره منگنز، تابلوها، پانل‌ها و پایه‌های مورد استفاده در صنایع برق و الکترونیک و خودتراش‌های سه گروه کالای اول وارداتی ایران از مصر و در همین سال محصولات آهن و فولاد، اجزا و قطعات کلاچ خودرو و کاتالیزورهای شیمیایی مهم‌ترین کالاهای صادراتی ایران به مصر بوده است.
«روزنامه تجارت - 14 بهمن 1402»
[/sect id=[file]] |