می توان گفت در چند دهه اخیر هیچ کشوری نتوانســته اســت بدون تجارت برون مرزی و جذب ســرمایه و فناوری از ســایر کشورهای جهان، دستاورد اقتصادی قابل توجهی کسب کند و اســتانداردهای زندگی بهتــری برای شهروندانش فراهم سازد.
حضور فعال کشورها در عرصه تجارت بین الملل نقش بسیار مؤثری در بهبود نرخ رشــد تولید ناخالص داخلی آنها دارد.بازتر شدن اقتصاد کشورها و پیوستن آنها به نظام یکپارچه اقتصاد جهانی اگرچه عاری از پیامدهای منفی نبوده اما این پیامدهای منفی نباید به زیر ســؤال رفتن تمامی دستاوردهای جهانی شدن بی انجامد.
تجارت خارجی به ویژه بــرای کشــورهای در حال توســعه از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا اغلب این کشورها با مشــکلاتی همچون کمبود منابع اقتصادی، کمبود نیــروی کار ماهر، ضعــف در آموزش، عدم دسترسی به فناوری و ... دست و پنجه نرم می کنند.
بازتر شــدن اقتصاد و حضور فعال در عرصه های جهانی مانند آنچــه در چین و هند و قبل از آنها در کره جنوبی و ســنگاپور اتفاق افتاد- اگرچه به معنی حل تمامی مشــکلات یادشده نیست اما نقش بســیار حیاتی در فائق آمدن بر آنها ایفا می کند.
کمیســیون اروپا که بازوی اجرایی اتحادیه اروپا محسوب می شود و به نوعی نقش قوه مجریــه را در این اتحادیه ایفا می کند، با اشــاره مختصر تجربیات برخی کشورهای در حال توســعه، از ۱۰ مزیت عمده تجارت برای این گروه از کشورها نام می برد: تجارت، فرصت های تازه ای را برای کشورهای کمتر توســعه یافته فراهم می کند و با افزایش ســرمایه گذاری خارجی و بهبــود بهره وری از طریق توســعه بخش خصوصی، به توسعه یک کشــور و کاهش فقــر در بین شــهروندان آن کمک می کند.
در فاصله ســال های ٢۰۰۰ تا ٢۰۰٨ متوسط ســرانه تولید ناخالص داخلی در کشــورهای کمتر توســعه یافته، از ٣٢٥ دلار به ۶٢٥ دلار رســید که بخش زیادی از این رشــد مرهون رشــد تجــارت و ســرمایه گذاری خارجی در این کشورها بوده اســت.
تجارت به کشورهای در حال توســعه کمــک می کنــد تــا هزینه نهاده های تولیــد را کاهش دهنــد، به منابع مالی جدید دسترسی پیدا کنند، ارزش افزوده کالاهای تولیــدی خود را بالا ببرنــد و جایگاه بهتری در زنجیره تأمین جهانی کسب کنند.
به عبارتی تجارت موجــب افزایش رقابت پذیری کشورهای در حال توسعه می شود.
اقتصادهــای نوظهوری مانند چیــن، برزیل، هند و آفریقای جنوبی موفق شــده اند بخشی از فاصلــه خود با کشــورهای توســعه یافته را پر کنند و بــا ادامه رونــد کنونــی می توانند امیدوار باشــند که در دهه های آتی حتی جزو کشورهای توســعه یافته باشند.
متوسط سرانه تولید ناخالص داخلی در این کشورها طی دهه نخست قرن بیســت و یکم حدود ۱۱٥ درصد رشد داشته اســت.
تجارت امکان دسترسی به بازارهــای جدید و نهاده هــای تولیدی جدید را بــرای کشــورهای در حال توســعه فراهم می ســازد و از این طریق نه تنها به متنوع سازی محصولات صادراتی آنهــا کمک می کند، بلکه منحنی امکانات تولید آنها را نیز بالاتر می برد.
دولت هند در دهــه ۱٩٩۰ اقــدام به کاهش تدریجی تعرفه های وارداتی خــود - از به طور متوســط ٩۰ درصــد در ســال ۱٩٩۱ به رقم متوســط ٣۰ درصــد در ســال ۱٩٩۷ - نمود و در نتیجــه ایــن تصمیــم، تولیدکنندگان هندی توانســتند دهها نوع کالای واسطه ای و سرمایه ای را با هزینه ای بســیار کمتر از قبل وارد کننــد.
در ایــن دوره واردات کالاهــای واســطه ای حدود ٢٢۷ درصــد افزایش یافت که دو سوم از آنها را کالاهایی تشکیل می دادند که تولیدکنندگان هندی تا قبل از سال ۱٩٩۱ قادر به وارد کردن آنها نبودند.
در نتیجه اساسا این تحــولات تجاری، تولیــدات صنعتی هند ٥۰ درصــد افزایش یافت و نیمی از این رشــد ناشی مستقیما از تولید کالاهای جدید بود.
تجارت موجب تســهیل فرآیند تبادل دانش فنــی و ســرمایه گذاری در تحقیق و توســعه می شــود و از ایــن طریــق نــوآوری را ارتقا می بخشد.
تجارت و ســرمایه گذاری خارجی به گســترش روزافــزون فنــاوری اطلاعات و ارتباطات در اقصی نقاط جهان کمک شــایانی نموده است، به طوری که در پایان سال ٢۰۱۷ حدود ٩٥ درصــد از جمعیت جهان به خدمات تلفن همراه دسترسی دارند.
تجــارت آزاد بازارهــای جدیــدی را به روی کســب و کارهای محلــی می گشــاید و با رفع موانع غیرضــروری، صــادرات را بــرای آنها تسهیل می کند.
در ســال های ٢۰۱۰ و ٢۰۱۱ اصلاحاتی در زمینــه قوانین تجــاری در ٣۶ کشــور از کشــورهای جنوب صحرای آفریقا صــورت گرفت کــه نتیجه آن بهبــود فضای کســب وکار در اغلب این کشــورها بود؛ طبق آخرین گزارش بانک جهانی در مورد ســهولت (Ease of Doing Business) و کار کســب کشــور آفریقایــی موریتانی حتــی از برخی کشــورهای منطقه یورو جایگاه بهتری کسب نمــوده و در رتبه بیســت و پنجم جهــان (از ۱٩۰ کشــور) قرار گرفته است.
تجارت موجب گســتردگی منابــع تأمین کالاهــا و خدمات شــده و فضای رقابتی در بازارها ایجاد می کند تا مصرف کننــدگان گزینه های بیشــتری در اختیار داشته باشند و هزینه کمتری بپردازند.
«روزنامه اقتصاد مردم - 18 بهمن 1402»
[/sect id=[file]] |