دکتر فرشید فرزانگان/ فعال اقتصادی
تجارت خارجی ایران با ۱۳ چالش مواجه است که باید برای هر یک از آنها برنامه ای عملیاتی بر پایه شــناخت و راه حل مشــکل طراحــی کــرد.
چالش های تجــارت خارجی در ایران برخی خاص کشورمان است، برخی تحمیلی است و برخی نیز قابل تعمیم با تجارت جهانی است.
از این رو بررسی این موارد و تحقیق و توسعه برای بهبود تجارت جهانی از جمله توسعه روابط خارجی با کشورهای منطقه ای، پیوستن و یا حتی طراحی ابتکارات تجاری و ... ضرورتی انکار ناپذیر برای به حرکت در آوردن چرخ اقتصاد است.
مهمترین چالش های تجارت خارجی را می توان به ترتیب زیر برشمرد:
۱ .تحریم هــای بین المللــی: ایــران در ســال های اخیــر بــا تحریم هــای مختلفــی از ســوی کشــورهای غربــی، بــه ویــژه ایــالات متحــده آمریــکا، مواجــه بــوده اســت.
ایــن تحریم هــا شــامل محدودیت هــای تجــاری، مالی، و صنعتی اســت که بــر صــادرات و واردات، دسترســی بــه بازارهای بین المللی، و جذب سرمایه گذاری خارجی تأثیر منفی گذاشته است.
۲ .نوسانات نرخ ارز: نوسانات شدید و پیش بینی نشده در نرخ ارز می تواند بر تجارت خارجی تأثیر منفی بگذارد.
این نوســانات موجب بی ثباتی در بازار و ســختی در برنامه ریزی بلندمدت برای صادرکنندگان و واردکنندگان می شود.
۳ .محدودیت هــای بانکــی و مالــی: بــه دلیــل تحریم هــا، دسترســی ایــران بــه سیســتم های مالــی بین المللــی مانند SWIFT محــدود شــده اســت.
ایــن محدودیت هــا انتقــال پول بین تجار و شــرکت های ایرانی و شــرکای خارجی آن ها را دشــوار می ســازد. (سالهاســت کــه اســتفاده از اعتبــارات اســنادی و مشــارکت بانکهای کشــور در تجارت بین المللی پایان یافته که این مهم باعث افت قابل توجهی در تجارت خارجی کشور است)
۴ .زیرســاخت های ناکافــی: نقــص در زیرســاخت های حمل ونقــل و لجســتیک می توانــد هزینه هــای تجــارت را افزایــش دهــد و رقابت پذیــری کالاهــای ایرانــی در بازارهای جهانی را کاهش دهد.
۵ .قوانیــن و مقــررات داخلــی: قوانیــن و مقــررات داخلــی محدودکننده و پیچیده می تواند فرآیند صادرات و واردات را دشــوار و زمان بــر کنــد.
ایــن شــامل رویه هــای گمرکــی، استانداردهای محصول، و مالیات ها می شود.
۶ .محدودیت هــای صنعتــی و تکنولوژیکــی: محدودیت ها در دسترســی بــه فناوری هــا و تجهیــزات پیشــرفته بــه دلیل تحریم ها می تواند بر توانایی ایران در تولید کالاهای رقابتی در بازارهــای جهانــی تأثیــر بگــذارد.
۷. تغییــرات سیاســی و نااطمینانی: نااطمینانی های سیاسی داخلی و بین المللی می توانــد بــر اعتمــاد ســرمایه گذاران و شــرکای تجــاری تأثیــر منفــی گــذارد و بــه افزایش ریســک در تجــارت خارجی منجر شود.
۸ .رقابــت بین المللــی: افزایــش رقابــت در بازارهای جهانی، به ویژه از کشورهایی با هزینه تولید پایین تر، می تواند برای ایــران چالش برانگیــز باشــد.
ایــن امر به ویــژه در صنایعی که ایران به دنبال کسب مزیت رقابتی در آنها است، مهم است.
۹ .مســائل محیط زیســتی: فشــارهای جهانی برای رعایت اســتانداردهای محیــط زیســتی و پایــداری می توانــد بــرای صادرکنندگان ایرانی که باید به اســتانداردهای بین المللی پاسخگو باشند بویژه در آینده نزدیک، چالش برانگیز باشد.
۱۰ .توانایــی در دســتیابی بــه بازارهــای جدیــد: بــه دلیــل محدودیت های سیاسی و اقتصادی، پیدا کردن و دستیابی به بازارهای جدید برای صادرات می تواند برای ایران دشوار باشد.
این امر می تواند مانعی برای تنوع بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به منابع خاص شود.
۱۱ .کیفیــت و اســتانداردهای بین المللــی: افزایــش نیــاز بــه رعایــت اســتانداردهای بین المللــی و اطمینــان از کیفیــت محصولات صادراتی می تواند برای تولیدکنندگان ایرانی که می خواهند در بازارهای جهانی رقابت کنند، دشوار باشد.
۱۲ .مشکلات تأمین مالی: دسترسی محدود به منابع مالی خارجــی و داخلــی بــرای توســعه زیرســاخت ها و پروژه هــای صنعتی می تواند رشد و توسعه اقتصادی را کُند کند.
۱۳ .تغییــرات در سیاســت های تجــاری جهانــی: تغییــرات در سیاســت های تجــاری و اقتصــادی جهانــی، ماننــد حمایت گرایــی و جنگ هــای تجــاری، می توانــد بــر شــرایط تجــارت خارجــی ایــران تأثیر بگــذارد و فرصت های جدیدی ایجاد کند یا موانعی ایجاد کند.
بــا وجــود ایــن چالش هــا، ایــران تلاش هایــی را بــرای کاهش وابســتگی بــه نفــت و تنوع بخشــی بــه اقتصاد خــود از طریق توســعه صنایــع و خدمــات دیگــر انجــام داده اســت.
ایــن تلاش هــا شــامل توســعه صنایــع پتروشــیمی، معدنــی، کشــاورزی و گردشــگری اســت.
تــلاش بــرای بهبــود محیــط کسب وکار و جذب سرمایه گذاری خارجی و تغییراتی از نوع تحــول در نــگاه بــه منافــع اقتصــادی و اولویت دهی به موارد تجاری در مقایسه با اهداف سیاسی نیز از جمله اقداماتی است که می تواند به مواجهه با این چالش ها کمک کند.
همچنین، دیپلماسی اقتصادی و تلاش برای بهبود روابط با کشورهای همسایه و دیگر شرکای تجاری مهم، می تواند در بازگشایی بازارهای جدید و کاهش اثرات منفی تحریم ها مؤثر باشد.
افزایش همکاری های منطقه ای و بین المللی، مانند پیوستن به ابتکارات تجاری چندجانبه یا توافق های تجارت آزاد، می تواند به افزایش دسترسی به بازارها و منابع سرمایه گذاری کمک کند.
از ســوی دیگــر، تقویــت بخــش خصوصــی و حمایــت از اســتارتاپ ها و کســب و کارهای نوپــا می توانــد نــوآوری و رقابت پذیری را در اقتصاد ایران تقویت کند.
این امر با ایجاد یک محیط کسب وکار مثبت تر، که شامل اصلاحات قانونی و مالیاتی و کاهش بوروکراسی است، تسهیل خواهد شد.
«روزنامه اقتصادی اسکناس - 24 بهمن 1402»
[/sect id=[file]] |