بودجه عمرانی زیر سایه بودجه عمومی

آیت الله رییسی رییس جمهور بویژه در سفرهای استانی ضمن موافقت با تخصیص اعتبارات و منابع لازم برای تکمیل طرح های نیمه تمام اعلام کرده است: بنای ما این است که در استان ها کارهای نیمه تمام را به سرانجام برسانیم و به غیر از بخش مسکن کلنگ زنی نکنیم.

طی سال های گذشته، یکی از معضلات اصلی دولت ها پروژه های نیمه تمام بوده است، پروژه هایی که اغلب بدون برنامه و توجیه اقتصادی کلنگ خورده اند و بر اساس آخرین آمار رسمی، در حال حاضر حدود 62 هزار پروژه نیمه تمام در کشور داریم که از این میزان 57 تا 58 هزار پروژه استانی و 5 تا 6 هزار پروژه ملی هستند که برای تکمیل این طرح ها بیش از600  هزار میلیارد تومان منابع لازم است.

(البته اعداد مختلفی برای پروژه های نیمه تمام از 70 تا 82 هزار نیز ذکر شده اما عدد رسمی همین 62  هزار پروژه است.(

سهم بخش عمرانی در بودجه های سنواتی همواره کمتر از میزان مورد نیاز بوده که آن هم به دلیل عدم توازن بودجه، به صورت کامل تحقق نمی یابد و بیشتر به بودجه جاری که سهم عمده آن شامل حقوق و دستمزد می شود، پرداخته شده است.

بررسی ها نیز نشان می دهد که طی 10 سال اخیر و از سال 1390 تا سال 1400 هر ساله سهم اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای به نسبت کل بودجه کاهش یافته به طوری که این نسبت از 24 درصد در سال 1390 به حدود 11  درصد در سال 1400 رسید.

همچنین سهم این بودجه از بودجه 1401 نیز حدود 17 درصد بود.

از سوی دیگر، طی سالیان گذشته همواره میزان تحقق بودجه های عمرانی نیز ناچیز بوده به گونه ای که از حدود 60 درصد تجاوز نکرده است.

فعالان حوزه احداث می گویند: دولت باید بودجه عمرانی را از سایه بودجه عمومی خارج کرده و تلاش کند به جای تعریف پروژه های جدید، پروژه های نیمه تمام قبلی را به بهره برداری برساند.

اجرای پروژه های نیمه تمام از جمله موضوعاتی است که همواره از سوی دولت ها به عنوان یک دغدغه بزرگ یاد شده است.

هر چند در این سال ها به دلایل مختلف و تمرکز دولت بر تامین هزینه های جاری، بحث های عمرانی کشور رونق کافی نداشته است.

در این بین بخش خصوصی بارها آمادگی خود را برای اجرا و تکمیل این پروژه ها اعلام کرده است؛ اما متاسفانه روند واگذاری ها شرایط مطلوبی نداشته و بخش خصوصی را به حضور و سرمایه گذاری در این بخش ترغیب نکرده است.

بخش خصوصی امیدوار است این تغییر، زمینه تحول رویکرد نسبت به تکمیل طرح های نیمه تمام را نیز مهیا کند.

البته باید اذعان داشت که در هر حال دولت به دلیل نداشتن بودجه کافی برای تکمیل این پروژه ها راهی جز بهره گیری از توان بخش خصوصی ندارد و در نهایت باید این ظرفیت را به کار گیرد.

تاکنون منابع به جای اینکه صرف تولید و سرمایه گذاری شود صرف هزینه های جاری می شود و دولت نمی تواند از منابع خود سود و درآمدی کسب کند، بنابراین می توان گفت که تکمیل پروژه های نیمه تمام عمرانی به یک عملیات غیر ممکن برای دولت های مختلف مستقر در کشور تبدیل شده است؛ به شکلی که طبق اعلام دولتی ها عمر متوسط بهره برداری از پروژه های عمرانی به 17 سال افزایش یافته است.

«روزنامه اخبار صنعت - 19 اسفند 1402»