خرابی ترازوی صادرات

 

 

 

 

اما به گفته برخی فعالان اقتصادی نمی توان گفت که بالارفتن نرخ ارز باعث افزایش صادرات می شود؛ بلکه این فرمول متعلق به کشورهایی است که متغیرهای تولید و صادرات آنها ثابت است و صرفا یک متغیر نرخ ارز در آن تغییر می کند و عواملی همچون ثابت نگه داشتن حقوق و دستمزد، هزینه سربار ثابت و تامین مواد اولیه در داخل، افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی باعث افت قیمت تولیدات در دنیا می شود زیرا کالاها در بازارهای جهانی با شاخص دلار قیمت گذاری می شوند و طبیعی است که در چنین شرایطی، کالای ارزان تر ما رقابتی تر شده و با قیمت کمتر به دست مشتری خارجی برسد اما در مقابل برخی دیگر از فعالان بر این باورند که صادرات در ماه های ابتدایی سال از نظر ارزش کاهش داشته ولی از نظر وزنی رشد داشته است.

 

بر این اساس گمرک ایران آمار تجارت خارجی کشور ایران در بهار امسال را منتشر کرد.

 

بر اساس این آمار، در بهار امسال 35.5 میلیون تن کالا به ارزش 12 میلیارد و 500 میلیون دلار به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی از ایران صادر و 8 میلیون و 600 هزار تن کالا به ارزش 14 میلیارد دلار سهم وارد کشور شده است.

 

بنابر این گزارش، در این مدت صادرات غیرنفتی ایران به لحاظ وزنی نسبت به مدت مشابه سال قبل 24.42 درصد افزایش و از حیث ارزش 8.84 درصد کاهش داشته است.

 

در این رابطه رئیس کنفدراسیون صادرات درخصوص دلایل افت صادرات در بهار سال جاری گفته صادرات در ماه های قبل از نظر ارزش کاهش داشته ولی از نظر وزنی رشد داشته است.

 

در واقع، از نظر حجم صادراتی کالا ما نه تنها کاهش نداشته ایم بلکه حدود 24 درصد افزایش داشته ایم.

 

به گفته رییس کنفدراسیون صادرات در ماه های قبل صادرات از نظر ارزش کاهش داشته ولی از نظر وزنی رشد داشته است.

 

در واقع، از نظر حجم صادراتی کالا ما نه تنها کاهش نداشته ایم بلکه حدود 24 درصد افزایش داشته ایم.

 

محمد لاهوتی در مورد دلیل کاهش ارزش صادرات در ماه های گذشته بیان کرد: بخشی از این موضوع به دلیل کاهش قیمت جهانی برخی مواد اولیه مثل پتروشیمی و میعانات بوده و بخشی دیگر به سیاست های سختگیرانه ارزی برمی گردد که صادرکنندگان را با دغدغه رفع تعهدات ارزی مواجه کرده است.

 

لاهوتی ادامه داد: از یک سو قیمت کالاهایی که صادرکنندگان تهیه می کنند با نرخ ارز آزاد است و از سوی دیگر عرضه در سامانه نیما یا سنا با تفاوت بسیار قابل توجهی مواجه است لذا این دو مسئله باعث شده که علی رغم تلاش هایی که صورت گرفته و رشد صادرات هم برای امسال پیش بینی می شد در این بخش با مشکل مواجه شویم.

 

در این میان اما با وجود آنکه ارزش پول ملی ایران نسبت به سال گذشته کاهش یافته اما به دلایل مختلف، کاهش ارزش پول ملی در رشد صادرات ایران تاثیر نداشته و حتی نسبت به سال گذشته با کاهش صادرات روبرو بوده ایم.

 

این در حالیست که به نظر می رسد پایین نگه داشتن نرخ ارز، الگو گرفته شده از نسخه ای چینی است چراکه محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از این نسخه برای مقابله با تحریم ها علیه این کشور پرده برداشت و اعلام کرد که چین، ارزش پول ملی خود را با هدف افزایش صادرات کاهش داده است و شاید کسی باور نمی کرد که این نسخه چینی در ایران هم اجرایی شود.

 

در این میان روح الله لطیفی، سخنگوی کمیسیون امور بین الملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اعلام کرده: در حال حاضر قیمت ارز نسبت به سال قبل افزایش داشته است؛ اما صادرات کالاهای غیرنفتی در سال 1402، نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.

 

به گفته وی این آمار نشان می دهد که مولفه افزایش صادرات در برابر کاهش ارزش پول، خیلی در ایران به عنوان متغیر موثر مطرح نیست.

 

همچنین روح الله لطیفی تاکید کرده در حالی که در اقتصاد ایران، در بعضی موارد نرخ گذاری خوراک پتروشیمی ها با قیمت جهانی انجام می شود.

 

بیشتر کالاهای وارداتی ما یا نهاده های مرتبط با دام و طیور و غذا هستند یا اینکه نهاده های مرتبط با تولید و ماشین آلات را وارد می کنیم.

 

پس وقتی نرخ ارز بالا می رود، مواد اولیه هم گران شده و محصول نهایی افزایش قیمت پیدا می کند.

 

پس در چنین شرایطی مزیت سازی نکرده ایم.

 

وی معتقد است؛ باید توجه داشت که در شرایط ثابت بودن تمام متغیرهای تولید، با افت ارزش پول ملی و افزایش تیراژ تولید می توان صادرات را افزایش داد.

 

اما این شرایطی است که همه متغیرها را در راستای رقابتی تر شدن کالاهای ایرانی داشته باشیم اما وقتی به یکباره یک بخشنامه صادر می شود و صادرات را متوقف می کند کند، نتیجه ای در پی نخواهد داشت.

 

به گفته سخنگوی کمیسیون امور بین الملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران،گاهی مشکل بخشنامه هم وجود ندارد و دولت وظیفه تسهیل گری خود را به خوبی انجام می دهد اما یکباره قیمت ماده اولیه که منشا آن خارج از ایران است، رشد غیر منطقی پیدا می کند و هزینه تولید بالا می رود.

 

این مقام مسوول کاهش ارزش پول ملی را بر افزایش صادرات کشورهایی موثر می داند که تراز تجاری مثبت دارند و واردات آنها از صادراتشان کمتر است؛ هر چند به اعتقاد وی، چنین کشورهایی عمدتا کاری می کنند که تولیدات صادراتی آنها ارزان در بیاید و صادراتشان افزایش یابد.

 

به نظر می رسد در اقتصادی که مواد اولیه مورد نیاز را در اختیار نداشته و پولی برای تامین آن ندارد، کاهش ارزش پول ملی سبب می شود که بخش صنعت زمین بخورد.

 

 

«روزنامه جهان اقتصاد - 22 اسفند 1402»