ایران به دنبال اجرای قرارداد صادرات گاز به پاکستان، افغانستان و عمان است

 

 

 

 

 

صنعت گاز ایران در حالی سال 1400 را پشت سر می گذارد که افزون بر اینکه توانست با وجود ناترازی بین تولید و مصرف، فصل سرما را بدون دغدغه و قطعی گاز پشت سر بگذارد، در عرصه دیپلماسی انرژی هم روزهای پرفروغی را طی کرد؛ از امضای قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از مســیر ایران تا نشست های پر شمار وزیر نفت و مســئولان شــرکت ملی گاز ایران با هیئت های تجاری با کشورهای همسایه.

 

همســو با این موضوع، مجید چگنی، معاون وزیر نفت در امور گاز هم ضمن تأکید بر توسعه زیرساختهای انتقال گاز و افزایش ظرفیت تجارت با ترکیه و عراق که صادرات گاز به آنها در جریان است، از تلاش برای فراهم کردن زمینه اجرایی شدن پروژه های طراحی شــده صادرات گاز به پاکستان و تا حدودی افغانستان و عمان خبر داده است.

 

او همچنین تازه ترین پروژه های در حال اجرای شــرکت ملی گاز ایران در کشور و به ویژه استان سیستان و بلوچستان را تشریح کرده است.

 

در ادامــه گفت وگــوی مجید چگنی، معــاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران را میخوانید.

 

 

آقای چگنی! اقدام های انجام شــده برای عبور بی دغدغه از زمستان 1400 را تشریح کنید؟

 

مهمترین اقدام هایی که سبب عبور بدون دغدغه از زمستان سال 1400 شد، آغاز سوآپ گازی از ترکمنستان به آذربایجان، افزایش ظرفیت انتقال گاز کشــور بــا به کارگیری 15 واحد توربوکمپرسور یدک در تأسیسات انتقال گاز، راه اندازی تأسیسات تقویت فشار خیرگو 8 و ارسنجان 8 و به ویژه اقدام های سنجیده و بهنگام برای مدیریت مصرف نیروگاه ها و صنایع از مهم ترین عوامل گذر از زمستان 1400 بودند.

 

 

سوخت های جایگزین چقدر با هماهنگی شرکت ملی گاز ایران تامین شد؟

 

با توجه به برآورد موازنه منفی عرضه و تقاضا در زمســتان امسال از فصل تابســتان، اقدام های ویژه ای از سوی شرکت ملی گاز ایران و شــرکت ملی پخش فرآورده های نفتی برای ذخیره ســوخت مایع در نیروگاه ها انجام شد، به نحوی که در آغاز آبان ماه مقدار ذخیره نفت گاز در نیروگاه ها 368 میلیون لیتر نسبت به پارسال بیشتر بوده است.

 

 

امسال چه مقدار از ذخیره سازی های گاز طبیعی استفاده شد؟

 

مقدار گاز تزریق شده به شبکه گاز کشور از مخازن ذخیره سازی در زمستان امسال تقریبا برابر با پارسال و به میزان 5.2 میلیارد مترمکعب بوده اســت، اما به دلیل شرایط ویژه شبکه شمال شرق کشور، مقدار برداشت گاز از مخزن شوریجه 154 میلیون مترمکعب بیشتر بوده است که این موضوع، همچنین سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از عوامل تأثیرگذار در مدیریت شبکه شمال شرق کشور در زمستان 1400 هستند.

 

 

برنامه صنعت گاز برای افزایش ذخیره ســازی برای سال های آینده چیست؟ پروژه ذخیره سازی جدیدی اجرایی می شود؟

 

مخــازن ذخیره ســازی موجود، مخزن ســراجه با ظرفیت ذخیره سازی یک میلیارد مترمکعب و شوریجه D با ظرفیت ذخیره سازی 2.25 میلیارد مترمکعب است.

 

مخازن ذخیره سازی در حال توســعه فاز دوم شــوریجه با ظرفیت ذخیره ســازی 2.25 میلیارد مترمکعب و شوریجه D با ظرفیت ذخیره سازی 0.5 میلیارد مترمکعب است.

 

 

برنامه شرکت ملی گاز ایران برای افزایش تولید و پالایش گاز در پارس جنوبی چیست و با پایان یافتن طرح های توسعه ای در پارس جنوبی چقدر به مقدار تولید افزوده می شود؟

 

با توجه به روند افت طبیعی تولید گاز از میدان های قدیمی تر در کشور از جمله میدان گازی پارس جنوبی و براساس نتایج مطالعه «نحوه بهره گیری حداکثری از ظرفیت پالایشگاه های منطقه عمومی غرب خلیج فارس» که از سوی شرکت ملی نفت ایران انجام شــده است، افزون بر تکمیل فاز 11 پارس جنوبی به عنوان آخرین فاز در حال توسعه در میدان گازی پارس جنوبی، احداث کمپرسورهای تقویت فشار سرچاهی و توسعه میدان های گازی جدید شــامل پارس شمالی، کیش، بلال، یلدا، گلشــن، فردوسی، فرزاد A و B ،لاوان، سلمان، فروز B و مدار با هدف تخصیص بهینه منابع گازی جدید پیش گفته به پالایشگاه های پارس جنوبی(به نحوی که انتقال، توزیع و فرآورش گاز در پالایشــگاه های فوق با حداقل هزینه انجام می شود)، در برنامه وزارت نفت است.

 

شــایان ذکر اســت تحقق برنامه های بالا در کنار توسعه میدان های جدید اختصاص یافته به پالایشــگاه های پارس جنوبی، ســبب حفظ و نگهداشت تولید گاز در منطقه پارس جنوبی و استفاده حداکثری از ظرفیت پالایشی ایجاد شده در آن منطقه خواهد شد.

 

در ضمن برآورد سرمایه گذاری مورد نیاز برای انجام اقدام های مزبور که سرانجام سبب افزایش تولید گاز در منطقه پارس جنوبی تا سقف 830 میلیون مترمکعب در روز تا افق 1415خواهد شد، حدود 40 میلیارد دلار است.

 

 

 

در 6 ماه گذشته چقدر به طول خطوط انتقال گاز و شبکه گازرسانی شهری و روستایی افزوده شده است؟

 

طول خطوط لوله احداث شده در 6 ماه اخیر 7.036 کیلومتر و شبکه گازرسانی در 6 ماهه گذشته 7697 کیلومتر(از ابتدای شهریور تا پایان دی ماه سال 1400) است.

 

 

چند شهر و روستای کشور به شبکه گاز کشور متصل هستند؟

 

طبق گزارش های شرکت های گاز استانی تا پایان دی ماه سال 1400، تعداد شهرهای گازرسانی شده 1216 و تعداد روستاهای گازرسانی شده 34884 هستند.

 

 

گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان به کجا رسیده است؟

 

گازرســانی به استان سیستان و بلوچستان و نقاط صنعتی و نیروگاهی این استان برای شرکت ملی گاز ایران اولویت بالایی دارد، به این منظور و با هدف تســریع در گازرسانی به استان، افزون بر ظرفیت های شرکت گاز استان سیستان و بلوچستان از ظرفیت های اجرایی سه شرکت گاز استانی دیگر نیز در قالب استان های معین برای پیشبرد برنامه های گازرسانی در سطح استان سیستان و بلوچستان استفاده می شود که شامل احداث 1110 کیلومتر خط انتقال با قطرهای 6 تا 56 اینچ است که به دلیل اهمیت موضوعی از جمله پروژه های اولویت دار شرکت ملی گاز ایران در برنامه ملی اقتصاد مقاومتی از سال 95 تاکنون بوده است.

 

از جمله خطوط لوله انتقال گاز در حال اجرا در این اســتان می توان به خط لوله ایرانشهر - چابهار - مکران/ کنارک(شامل چهار قطعه)، خط انتقال زاهدان - دوراهی دشــتک - زابل، ایرانشهر - پالیزان - خاش، خاش - میرجاوه و خطوط انتقال گاز خاش اشاره کرد.

 

خط انتقال گاز زاهدان - دوراهی دشتک با پیشرفت فیزیکی 96 درصد و دشتک - زابل با پیشرفت فیزیکی 93 درصد در حال اجراست و پیش بینی می شود تا پایان امسال تکمیل شود.

 

خط انتقال خاش - میرجاوه با پیشرفت فیزیکی 97 درصد هم رو به اتمام است.

 

با توجه به آنکه بهره برداری و تزریق گاز این خط منوط به تکمیل خط انتقال ایرانشهر - پالیزان - خاش با پیشــرفت حدود 93 درصدی است، از این رو پیش بینی زمان تزریق گاز پایان سه ماه نخست سال 1401 خواهد بود.

 

خطوط انتقال گاز مکــران - چابهار و مکران - کنارک نیز تکمیل شده، لیکن تزریق گاز به این خطوط منوط به تکمیل خطوط انتقال ایرانشــهر - مکران اســت که این خط هم با پیشــرفت 92 درصد در دست حال احداث است و پیش بینی می شود این بخش در سه ماه دوم سال 1401 تکمیل شود.

 

بر اساس تازه ترین گزارش عملکرد اقتصاد مقاومتی، پیشرفت فیزیکی خطوط انتقال گاز استان سیستان و بلوچستان به جز خوشه دوم خاش که در مرحله بررسی فنی است، تا پایان آذرماه 87.45 درصد بوده است.

 

همچنین در گازرسانی به شهرهای زاهدان، ایرانشهر، زابل، زهک، محمدآباد، دوست محمد، ادیمی، خاش، بمپور، محمدان، بزمان، دلگان، اســماعیل آباد و روستاهای خاش و روستاهای ایرانشهر و بمپور، حدود 36.8 کیلومتر شبکه تغذیه و توزیع و 81428 انشــعاب اجرا و 74 درصد علمک(نســبت به کل علمک های مورد نیاز) نصب شده است.

 

بر این اساس درصد شبکه تغذیه و توزیع احداث شده به کل متراژ مورد نیاز برای این شهرهای تا اواسط اسفند به این شرح است: زاهدان 100 درصد، ایرانشــهر 99 درصــد، زابل 76 درصد، زهــک و محمدآباد 38 درصد، دوست محمد و ادیمی 92 درصد، خاش 100 درصد، بمپور 70 درصد، محمدان 91 درصد، بزمان 96 درصد و دلگان 97 درصد.

 

درصد شبکه گازرسانی شده نسبت به شبکه اجرا شده در این شهرها نیز تا اواسط اسفند به این ترتیب است: زاهدان 93 درصد، ایرانشهر 85 درصد، زابل 21 درصد، زهک و محمدآباد صفر درصد، دوســت محمد و ادیمی صفر درصد، خاش صفــر درصد، بمپور 95 درصد، محمــدان 97 درصد، بزمان صفر درصد و دلگان صفر درصد که در مورد بخش های بدون گاز، موارد عمدتا ناشــی از تکمیل نشدن خطوط انتقال تأمین کننده گاز این شهرهاست که برنامه لازم برای تسریع در اجرای این خطوط انتقال گاز ارائه شده و در نشست های منظم در حال پیگیری است.

 

در بخش روستایی نیز بیش از 25 روستا توابع ایرانشهر و بمپور گازرسانی شده اند و 100 روستای دیگر از توابع این دو شهرستان و شهرستان خاش در مرحله اجرای شبکه گازرسانی است(درصد شــبکه تغذیه و توزیع احداث شده به کل متراژ مورد نیاز روستاهای توابع ایرانشهر و بمپور 100 درصد و برای اسماعیل آباد و روستاهای خاش 31 درصد است، به همین دلیل درصد شبکه گازرسانی شده روستاهای توابع ایرانشهر و بمپور به کل شبکه اجرا شده 46 درصد و برای اسماعیل آباد و روستاهای خاش صفر درصد است).

 

به ایــن ترتیب از کل مشــترکان پیش بینی شــده در این شهرســتان ها (237371 خانوار)، تعداد 106423 خانوار از گاز طبیعی بهره مند شده اند(درصد بهره مندی شهرستاهای فوق، 46 درصد است).

 

دیگر شهرهای استان مانند چابهار، کنارک، میرجاوه، ده رئیس، ریگ ملک و نوک آباد نیز در مرحله پیمان سپاری برای گازرسانی هستند و افزون بر موارد فوق، در بخش گازرسانی به صنایع، احداث خط انشعاب گاز واحدهای سیمان خاش، زابل و تیس، نیز توســط شرکت گاز اســتانی در حال اجراست که قرارداد انشعاب گاز امضا شده و پیشرفت خط سیمان خاش 80 درصد، سیمان زابل 45 درصد و سیمان تیس 2 درصد است.

 

 

تازه ترین پروژه های کلان در حال اجرای شرکت گاز را تشریح کنید؟

 

 88 عنوان پروژه مربوط به 19 طرح احداث خطوط لوله انتقال گاز و ایستگاه های تقویت فشــار (در خطوط چهارم، ششم، هفتم، هشتم، نهم و یازدهم سراسری/ احداث خطوط انتقال گاز شهرها/ تکمیل خطوط سراسری انتقال گاز/ خط انتقال گاز دوم شمال شمال شــرق/ گازرسانی در استان هرمزگان/ احداث تأسیسات زیربنایی و ساختمانی/ بهینه سازی تأسیسات خطوط و ایستگاه های در حال بهره برداری)، تعداد چهار طرح پالایشی مربوط به احداث پالایشگاه گاز پارسیان، پالایشگاه گاز ایلام و ارتقای تجهیزات اندازه گیری ایستگاه گاز صادراتی بازرگان و تعداد پنج طرح ذخیره سازی در مخازن شوریجه(فاز دوم)، سراجه(فاز دوم)، امکان سنجی ذخیره سازی گاز در ساختار گنبد نمکی نصرآباد کاشان، قزل تپه و میدان مختار از پروژه های کلان شرکت ملی گاز ایران است که از سوی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران در حال اجراست و کل اعتبار تخصیصی به این پروژه ها در بودجه سال 1400، 165571  میلیارد ریال است.

 

دیگر پروژه های کلان در حال اجرا برای بهبود پالایشگاه های گاز اســت که با اعتباری حدود 11830 میلیارد ریال در بودجه سال 1400 از سوی هشت شرکت پالایش گاز اجرا می شود.

 

دیگر پروژه های کلان گازرســانی به شــهرها و روستاها و مشترکان صنعتی با اعتبار 185392 میلیارد ریال در بودجه سال 1400 است که از سوی 31 شرکت گاز استانی اجرا می شود.

 

 

برنامه شرکت ملی گاز ایران برای توسعه روابط و دیپلماســی انرژی به ویژه با همسایگان مانند ترکیه، عراق، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و...  به تفکیک بیان کنید چیست؟

 

لطفا شــرکت ملی گاز ایران درباره ترکمنستان، تلاش خود را بر جذب گاز آن کشور برای مرزهای جنوبی و وارد کردن گاز آن کشور به ایران معطوف کرده است؛ خواه گاز وارداتی در ایران مصرف شود، خواه از ایران عبور کند.

 

برنامه شرکت ملی گاز ایران برای همکاری با ترکیه و عراق که زیرساخت های انتقال گاز ایران به آن کشورها متصل است، در درجه نخست این است تا قراردادهای جاری خود را با آنها با ظرفیت کامل اجرا و در گام بعدی، با توسعه زیرساخت های انتقال، به افزایش ظرفیت تجارت بین دو کشور اقدام کند.

 

کشورهایی که با آنها ارتباط زیرســاختی وجود ندارد، به دو دسته تقسیم می شوند؛ نخست کشورهایی که شبکه زیرساخت خطوط لوله برای انتقال گاز به آن کشورها طراحی شده، مانند پاکستان و تا حدودی افغانستان و عمان که در مورد این کشورها تلاش داریم زمینه اجرایی شدن این پروژه های طراحی شده فراهم و قرارداد گازی مربوطه، امضا و اجرا شود.

 

در باره دیگر کشورهای همسایه هم که کار چندانی انجام نشده و خطوط لوله ای طراحی نشده است، تلاش می شود زمینه های نزدیکی با این کشورها برای تعریف پروژه های مشترک فراهم شود.

 

«روزنامه امروز - 23 اسفند 1400»