رییس خانه معدن ایران گفت: به طور قطع ماشین سازی بخش معدن باید یک بازنگری در سیستم خود انجام دهد، زیرا در این بخش، نه برای پنج سال آینده بلکه برای ۵۰ سال آینده تصمیم می گیریم.
تقریبا برای همه مسجل شده بود که یکی از مشکلات و موانع تولید ات معدنی در کشور ماشین آلات صنعتی فرسوده و فقدان فناوری تولید است چرا که بسیاری از این ماشین آلات نیاز به قطعات، تعویض بخش هایی از دستگاه ها، تعمیر، به روز رسانی و ... هستند و در دوران کنونی با دلاری که بیش از ۳۰ هزار تومان است، بهسازی آنان قدری دشوار خواهد بود.
در حال حاضر بخش معدن کشور به دلیل تحریم، مضیقه ارزی و عدم واردات ماشین آلات زمین گیر شده است.
گویا بخش قابل توجهی از معادن نیز به دلیل نبود ماشین آلات به روز تعطیل است.
مطابق آخرین جلسه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید مقررشده به منظور حمایت از چگونگی تامین ماشین آلات معدنی مورد نیاز فعالان بخش معدن در کشور، از تولیدکنندگان داخل مانند هپکو و سایر برندهای ساخت داخل با توانمندی ایمیدرو و صندوق بیمه فعالیت های معدنی با هدف حمایت از معدنکاران و بالا بردن وضعیت تولید سازندگان ماشین آلات معدنی (ساخت داخل) استفاده کامل به عمل آورده شود.
ایران دارای ۸۱ نوع از انواع مختلف مواد معدنی است.
ذخایر اثبات شده سنگ آهن ایران به مقدار ۷.٢ میلیارد تن )هشت دهم درصد کل ذخایر جهان) و ذخایر سنگ معدن مس به مقدار ۶.٢ میلیارد تن )چهاردهم درصد از ذخایر جهانی) است.
ایران همچنین دارای ۱۱ میلیون تن روی )چهار درصد از ذخایر جهانی) است.
کل ذخایر اثبات شده معادن ایران در حدود ۶۰ میلیارد تن برآورد شده که با اجرای اولویت نخست اکتشافی کشور در گستره ای به مساحت ۵۰۰ هزار کیلومترمربع، انتظار می رود به بیش از ۱۰۰ میلیارد تن برسد.
از این رو بخش معدن و صنایع معدنی یکی از حوزه های مهم و اثرگذار در تولید و تجارت کشور به شمار می آید.
ماشین آلات بساز، صادرکن، چینی وارد کن!
در همین مورد یک فعال حوزه معدن به بازار گفت: دولت رویکرد جدیدی برای واردات ماشین آلات معدنی در نظر گرفته است اما برای واردات پیش شرط غیرممکنی را اعمال کرده که عملا نمی توان به واردات ماشین آلات معدنی دل خوش کرد.
دولت اخیرا گفته است شرط واردات ماشین آلات دست چندم چینی این است که ماشین آلات ایرانی به چین صادر کنیم.
آیا با وجود تحریم ها ما امکان تولید ماشین آلات معدنی داشته ایم؟
شهرام شریعتی توضیح داد: چنانچه ما توانایی ساخت ماشین آلات به روز چینی را داشتیم که فعالیت معادن ایرانی تعطیل نبود.
ایران در تولید تمام ماشین آلات واسطه به قطعات خارجی هاست.
بنابراین ایران به شکل صد در صد تولیدکننده هیچ نوع ماشین آلاتی تولید نمی شود.
او با اشاره به وضعیت تولید ماشین آلات معدنی بیان کرد: اکنون هیچ آمار و ارقامی از ناوگان معدنی کشور مبنی بر میزان تولید شرکت های داخلی وجود ندارد و ناوگان معدنی کشور فاقد هر گونه آماری است.
اعداد و آمار اعام شده در این سال ها پشتوانه درست و دقیقی ندارد؛ چرا که کامیونی که یک روز بار معدن، یک روز غات و روز دیگر شوینده حمل می کند جزو ناوگان عمومی محسوب می شود در حالی که روی سخن ما با ناوگان تخصصی معدن کشور است.
به گفته شریعتی؛ اتفاق بسیار عجیب این است که بخواهیم از قطعات چینی در ماشین آلات اروپایی استفاده کنیم که این امر در خصوص قطعات اصلی و حساس یک دستگاه جای سوال دارد.
چنانچه قرار است واردات ماشین آلات درجه چندمی چین آزاد شود بهتر است این اتفاق نیافتد چرا که ماشین آلات دست چندمی چین نیز نمی تواند معادن ایران را از مرگ تدریجی نجات دهد.
«محمدرضا بهرامن» نیز در این رابطه افزود: متولی بخش معدن باید نیاز این بخش را به سایر بخش ها انتقال دهد.
این چارچوب کار است و اکنون متولی بخش معدن هم در حال انجام همین کار است.
وی بیان داشت: چشم انداز توسعه بخش معدن در اختیار متولی آن است و باید برای رسیدن به آن از همه ابزارها و عوامل استفاده کند.
بهرامن یادآور شد: هپکو به عنوان نخستین مجموعه در راستای تامین ماشین آلات معدنی در کشور، شروع کار آن از حدود سال ۵۵ زده شد که آن زمان کشور هم در بخش عمران و هم در بخش معدن نیازمند ماشین آلات بود.
همان زمان به طور شفاف ماشین آلات معدنی موردنیاز برای توسعه این بخش تعریف شد.
وی گفت: برنامه ریزی هپکو هم تامین ماشین آلات معدنی موردنیاز بود، ابزار آن روز لودرهای ال ۹۰ ، ال ۱٢۰ تا ال ۴۷۰ مشابه کوماتسو بود، اما امروز معدنکاری سنگین شده و در مقیاس بزرگ قرار گرفته و با ابزار و ماشین آلات کوچک نمی توان کار را به پیش برد.
رییس خانه معدن ایران تاکید کرد: امروز هپکو باید خودش را با ساخت ماشین آلات سنگین و موضوع اقتصادی بودن تولید ماشین آلات تطبیق دهد که آیا اقتصادی هست یا خیر؟ وی ادامه داد: امروز حتی اگر با همین ذخایر معدنی موجودمان هم بخواهیم جلو برویم زمان نیاز داریم، این در حالی است که اکتشافات ما روزبه روز در حال افزایش است و استراتژی ما نیز به همان نسبت فراتر می رود و بر این اساس نیازمند تجهیزات هستیم.
بهرامن تصریح کرد: واردات همه این تجهیزات اشتباه است و باید بتوانیم حداقل بخشی از نیاز کشور را در داخل تولید کنیم، یعنی صنعت داخلی کشور بر اساس نیاز باید یک بازنگری در درون خودش انجام دهد.
امروز به طور مثال صنعت شن و ماسه خودش را توسعه داده و بخش شن و ماسه نیز از حالت «خیلی سنتی» به حالت مدرن، اقتصادی و سیستماتیک تغییر داده است که نمونه ای از به روز شدن با شرایط جدی است.
دردسرهای ماشین آلات فرسوده
یکی از کسانی که با این مشکل روبرو است با اشاره به خاطره ای در همین مورد، می گوید: دستگاه سی ان سی مخصوص خراطی یعنی بازوی رباتیکی که همزمان چندین چوب را به صورت یکسان در محفظه ای برش می دهد از ترکیه وارد شد این دستگاه در مقطعی دچار خرابی عمده ای شد که نیاز به تعمیر آن ایجاد شد مقرر شد تا دو تکنسین از کشور ترکیه بیایند و دستگاه را تعمیر کنند آن زمان دلار حدود ۱۳ هزار تومان بود و سه روز اقامت و تعمیر دستگاه برای شرکت ۷۵ میلیون تومان هزینه برداشت.
این صنعتگر سابق که به واسطه فروش کارگاه خود تمایلی به نام بردن از خود ندارد چرا که به عقیده وی امکان دارد این اظهار نظر بر کار صاحب جدید کارگاه اثر بگذارد، اضافه می کند: اخیرا متوجه شدم دوباره دستگاه خراب شده البته من دیگر آنجا کار نمی کنم اما از همان جا با من تماس گرفتند چرا که ارتباطم را حفظ کرده ام و ا برآوردهایی که صورت گرفته بیش از دو برابر میزان چند سال قبل باید امروز هزینه دستگاهی شود که خودش را ٢۰۰ میلیون تومان خریدیم و امروز هشت میلیارد تومان است.
وی می افزاید: مشکل اینجا است که ما بعضا فناوری را داریم اما کشور سازنده کدهایی را در روی دستگاه سوار کرده که نمی توان آن را به راحتی شکست این کار صورت می گیرد تا زمان تعمیر و یا سروئیس حتی آپ گرید دستگاه ها مجبور باشیم با همان ها تماس بگیریم لذا این تنها یک مورد از چندین و چند مشکلاتی است که بر اثر دستگاه ها بر تولید ما تحمیل می شود و ما هم چاره ای جز تن دادن نداریم البته باید گفت من جوانان خوبی داریم که توان بالایی نیز دارند اما همه چیز هم در توان علمی خاصه نمی شود.
تفکیک موانع تولید معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران در سفر به استان سمنان ضمن اشاره به تفکیک مشکلات تولید و رکود واحدهای صنعتی بیان کرد: در سال جاری دو هزار واحد راکد به چرخه تولید بازخواهد گشت همچنین احیای این تعداد واحدهای راکد صنعتی منجر به اشتغال ۳۴ هزار نفر می شود.
عزیز الله قربانی گفت: ۴۴ درصد از این واحدها مشکل کمبود نقدینگی، ۱۶ درصد عدم تقاضا و بازار، ۱۰ درصد فرسودگی ماشین آلات، ۱۰ درصد ضعف فناوری، ۱۱ درصد کمبود مواد اولیه، ۹ درصد مشکلات حقوقی و هشت درصد دارای مشکلات زیرساختی است همچنین باید گفت سال گذشته دو هزار و ۶۷ واحد صنعتی راکد به چرخه تولید بازگشت و برای ۳۹ هزار نفر اشتغال ایجاد شد.
این امر نشان می دهد که بخش قابل توجهی از واحدهای تولیدی ما به دلیل مشکلات مرتبط با دستگاه ها و ماشین آلات فرسوده درگیر و دار مشکلات هستند و بعضا حتی خط تولید آنها خاموش شده است موضوعی که به نظر می رسد با ورود دانش بنیان ها به آن در سالی که به نام همین شرکت ها نیز نامگذاری شده، بتوان بخشی از مشکلات را حل کرد.
مشاوره و برنامه ریزی کارشناس اقتصادی
با بیان اینکه دانش بنیان ها زمینه های کار فراوانی دارند که یکی از مهمترین آنها همین موضوع سرویس و به روز سازی دستگاه ها و ماشین آلات صنعتی محسوب می شود، ابراز کرد: باید از ظرفیت دانش بنیان ها و جوانان مستعد ایران اسامی برای بهسازی ماشین آلات فرسوده استفاده کرد و حتی بر روی توان تولید دستگاه های جدید با هزینه کمتر و نمونه مشابه ایرانی اقدام کرد تا از شر این معضل خاص شویم.
سیدرضا طباطبایی با بیان اینکه تولید گران صنعتی ایران اسامی توانسته اند تولیدات خوبی داشته باشند اما انصافا باید پذیرفت که بعضا با نمونه های خارجی فاصله داریم برای مثال در زمینه صنعت کاغذ همچنان به دستگاه های چینی و آلمانی یا در زمینه تولیدات غذایی به دستگاه های ایتالیایی و... وابسته هستیم چه بهتر که بتوانیم با ورود دانش بنیان ها دو تحول اساسی را در زمینه تولیدات کشورمان ایجاد کنیم، گفت: نخستین تحول ارتقای کیفی تولیدات داخلی با توجه به امکانات فناوری دانش بنیان ها است و دومین تحویل ساخت دستگاه هایی با هزینه های کمتر و کمک به صنعتگران برای کاهش هزینه های تولید است.
وی افزود: با حمایت های خوبی که دولت سیزدهم چه در زمینه تسهیات و چه در زمینه های مشاوره ای و برنامه ریزی و بازار یابی و ... صورت می دهد می توان امیدوار بود که امسال بتوانیم از ظرفیت دانش بنیان ها به خصوص در زمینه رفع معضل بزرگ تولید یعنی فرسودگی ماشین آلات صنعتی بهره بگیریم.
«روزنامه اقتصادی اسکناس - 22 خرداد 1401»
[/sect id=[file]] |