مالک عبادتی
صاحب نظــران دنیای کارآفرینی بر ایــن باورند که برای توســعه و ترویج کارآفرینی در یک جامعه ابتدا باید توسعه کســب و کارهای کوچک اتفاق بیفتد و کســب و کار کوچک قارچ گونه و به صورت گسترده در یک کشور رشــد یابد از میان این کسب و کارها، کســب و کارهای کارآفرینانه خواهد رویید و بسط خواهد یافت.
برای اینکه کارآفرینی عامل توســعه اقتصادی شود بسترســازی مناسب و فرهنگ سازی صحیح هر دو لازم است.
بسترسازی مناسب با بهبود فضای کســب و کار اتفاق می افتد.
برخی از کشورها فضــای بهبودیافته ای در کســب و کار و کارآفرینی ایجاد کردند و زمینه را برای توســعه کســب و کار و کارآفرینی مهیا کردند کاهش تعداد مجوزها، وجود زیرساخت های مناسب، تســریع فرایند ثبت و کوتاه کردن زمان ثبت شــرکت، بهبــود قوانین و مقررات حمایتی، وجود مشوق ها و برانگیزاننده های مالیاتی، امکان دسترســی به منابــع و ســادگی در دریافت تســهیلات همگی از مواردی است که بستر مناسبی را بــرای کارآفرینی و کســب و کار فراهم کمی کند.
بانک جهانــی و مجمع جهانی اقتصاد ســالانه رتبه کشــورها را با توجه به مواردی که ذکر شد نسبت به سایر کشورها مقایســه می کنند و رتبه کشورها را بر اســاس بهبود فضای کســب و کار تعیین می کنند.
عامل دیگــری که به ایجــاد فضــای کارآفرینی در کشورها کمک می کند فرهنگ سازی است.
در برخی فرهنگ هــا باور جمعی جامعه اینســت که کار کــردن و تلاش کردن و مســئولیت پذیری پسندیده است و یا در کشــور چین این باور عمومی وجود دارد که ثروتمند بودن باشــکوه است.
چنین فرهنگی در باور جامعه تقدیس ثروت مولد و ارزش تولید را می کارد.
در برخی جوامــع مانند ژاپن نیز در مدارس به کودکان می آموزند کــه کار با ارزش است و مســئولیت پذیری ارزشــمند است و چون در کشورشــان منابع معدنی و ذخایر کم و ناکافی است نیروی انســانی منبع مهمی است و به توسعه نیروی انســانی و مدیریت منابع اهمیت می دهند.
برای استفاده بهینه از منابع و ذخایر فرهنگ صرفه جویی و حفظ منابع برای مدت طولانی، اســتفاده صحیــح از منایع آموزش داده می شــود.
به منظور بکارگیری بهینه از منابع توجه بــه نظم و مدیریت زمان در فرهنگ عمومی این کشور نهادینه شد و از کودکی هر ژاپنی آموخت که هر منبعی را به اندازه نیازش مصرف کند و نظــم و انضباط فردی و توجه به وقت و زمــان در تمام بخش هــای زندگی اعم از فردی و اجتماعی بسیار مهم است.
یادگیری عمیق نظــم و بکارگیری آن در زندگــی و کار اقتصاد را به طور بهینه به سمت تولید بهتر و بیشتر و کارآمدتر هدایت می کند.
چنین نگاه و نگرشــی بی تردید به توســعه اقتصادی می انجامــد.
در فرهنگی که کار کردن عملی ارزشی اســت تمام افراد جامعه به کار و تولید و مولد بودن توجه ویژه ای دارند این فرهنگ از کوچکتریــن بخــش جامعه که خانواده اســت شروع شــده و در کل جامعه منتشر می شود.
پس از دوران جنگ جهانــی دوم ژاپنی ها که دچار بحران اقتصادی و رکود شدید شده بودند با تلاش چند تن از رهبران این کشور نفرت آمریکایی انگیزه حرکت و برندسازی محصولات و تولیدات با کیفیت ژاپنی در تمام دنیا را در وجود مردم ژاپن شعله ور کرد و با انگیزه عمیق و درونی و مشارکت جمعی و اتحاد این هدف را محقق کردند.
توسعه اقتصادی با تشویق و ایجاد فرهنگ کار و تقدیس ثــروت مولد در جامعه اتفاق می افتد. فرهنگ عمومی و باور جمعی جامعه باید این باشد که ثروت و ثروتمندی ارزشمند است و کار و تولید و مولد بودن در جامعه جاری و ســاری باشد.
به تازگی مفهومی به نام کســب و کار اجتماعی در اقتصاد مطرح شده که نگاه متفاوتی به سرمایه داری را القا می کند.
نگاهی که می گوید انســان به عنوان اشرف مخلوقات مورد توجه اســت و هدف کسب و کار نگاه نوع دوستانه به انسان است و تنها سودآوری صرف بدون توجه به انســان و به هــر قیمتی در این اقتصاد جای ندارد.
این فلســفه و نگاه سرمایه داری را زیر ســوال برده و آن را به شــدت متزلزل ساخته است.
کسب و کار اجتماعی که هدف آن حل مسائل اجتماعی و تبدیل دنیا به جای بهتری برای زندگی انسان است این نوع جدید نظریه اقتصادی است که توسط اقتصاددان بنگلادشــی محمد یونس مطرح شده است.
چند سالی اســت که این نوع جدیدی از سرمایه داری در اقتصاد مطرح شــده است این نوع جدید ســرمایه داری که توســط برنده جایزه نوبل اقتصاد پروفســور محمد یونس مطرح شده است.
او کسی اســت که دکترای اقتصاد دارد و بنگلادشی است.
اولین بار این نظریه را در علم اقتصاد پیشنهاد کرد و با ایــن نظریه تحولی در نظام ســرمایه داری اقتصادی مطرح کرد.
یونس کســب و کار اجتماعی را به عنــوان نوع جدیــدی از ســرمایه داری که به جای تاکید بر سود فردی به ســود اجتماعی تمرکز می کند.
پروفســور یونس در بنگلادش بحث وام و اعتبار خرد را برای کمک به زنان روســتایی معرفی کرد.
او بانــک گرامیــن را در بنگلادش تاســیس کرد و با این کار بــه زنان روســتایی وام داد تا با این وام اندک کســب و کار خود را ایجاد کنند.
کسب و کارهای خانگــی که اقتصاد خانوار روستایی شــان را می چرخاند.
زنان روســتایی بنگلادشــی با تهیه صنایع دســتی ماننــد دســتبند و گردنبند، کیف و غیره از گونی و کنــف و هر نوع مــاده اولیه که در دسترسشان اســت این محصولات دستی را تولید می کنند و می فروشــند.
این زنــان از محل درآمد و سود کســب و کار، وامی که گرفته بودند را پرداخت می کردند.
در ایــن نوع کســب و کار که هدف حل مســائل اجتماعی است به مشــکلات اجتماعی که معضل یا مســاله بغرنج آن جامعــه پرداخته و آن معضل را حل می کننــد.
بحــران آب، آلودگی آب و محیط زیســت، فقر، زنان، بیکاری و ســایر موارد از مشکلاتی اســت که جوامع در حال توسعه با آن مواجه هستند اما مســائل اجتماعی تنها گریبانگیر کشــورهای در حال توســعه نیســت بســیاری از کشــورهای توســعه یافته نیز به فراخور شــرایط جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی مشکلاتی دارند که در برخی موارد لاینحل و دشوار است.
در جامعه ژاپن، موضوع از هم گســیختگی اجتماعی ِ و پیری جمعیت از معضلات این کشور است.
افرادی که در کسب و کار اجتماعی سرمایه گذاری می کنند مانند سهام داران بقیه کســب و کارها نیستند که از محل سهامشان ســود بگیرند بلکه سود سهم در این کسب و کار صرف توسعه آن می شود و تنها اصل پول خویش را دریافت می کنند.
کســب و کار اجتماعی یک کسب و کار پایدار است که برای حل یک معضل و مسئله اجتماعی پایه ریزی شــده است و می تواند ســودآور هم باشــد با این تفاوت که ســود این نوع کسب و کار صرف توســعه خودش می شود و معمولا ســهام داران این نوع کســب و کار اعضای جامعه ای است که یک مشــکل بغرنج و دشــوار دارند و در این کسب و کار برای ایجاد زندگی بهتر سهم دارند.
هدف اصلی این کسب و کار کمک به حل مسائل اجتماعی و تبدیل دنیا به محلی برای زندگی بهتر است.
«روزنامه اقتصاد مردم – 29 آذر 1401»
[/sect id=[file]] |