چتر «خبر سوخته» بر سر بازار ارز

در لحظه نگارش این مطلب هر دلار نزدیک به ۴۲ هزارتومان در بازار آزاد معامله می‌شود و برآیند بازار ارز در ایران از مهرماه امسال مجددا در مدار افزایشی قرار گرفته و متاسفانه در سه ماه گذشته، بیش از یکصدهزار ریال هر دلار آمریکا با افزایش قیمت مواجه شده است.

لحظه نگارش این مطلب هر دلار نزدیک به ۴۲ هزارتومان در بازار آزاد معامله می‌شود و برآیند آمارهای مربوط به افزایش حجم نقدینگی، رشد پایه پولی، میزان کسری بودجه و معلق ماندن مذاکرات برجامی هم چشم‌انداز روشنی در مقابل دید تحلیلگران قرار نداده است.

تجربه تلاطم‌های ارزی گذشته کشور نشان می‌دهد هر بار بر اثر تحولات منفی سیاسی و یا اقتصادی فنر نرخ ارز رها می‌شود، سیاستگذار پولی و ارزی با مجموعه‌ای از ترفندها تلاش می کند روند افزایشی قیمت را متوقف کند اما شوربختانه سیگنال‌های بانک مرکزی دیگر کارساز نیست و سرمایه‌گذاران خرد و کلان با عدم اعتماد نسبت به وعده‌های اعلامی، براساس داده‌های واقعی و ملموس دست به معامله می زنند.

نکته بعدی این است که اگر زمانی سلاطین ارز و سکه به عنوان بازیگردان بازار معرفی می‌شدند و همزمان با انتشار اخبار مثبت از مذاکره، آزادسازی منابع ارزی در خارج و گشایش اقتصادی تا حدودی سیاستگذار می توانست موج سهمگین تقاضا برای تبدیل ریال به ارزهای خارجی و سکه را کنترل کند، امروز اثبات شده تا زمانی که در واقعیت تحول خاصی در عرصه سیاست خارجی و اقتصاد رخ ندهد، کماکان باید انتظار ثبت رکوردهای جدید قیمتی را در تابلوی صرافی‌ها داشته باشیم.

وزرای اقتصادی دولت سیزدهم به این نکته مهم توجه کنند که استفاده از «اخبار سوخته» چاره‌ساز این آشفته‌بازار نخواهد بود.

نگارنده به خاطر دارد که حداقل در همین دو سال گذشته بر مبنای خبرهای منتشر شده‌ در برخی رسانه‌ها،بالغ بر ۱۰ بار مبلغ ۷ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی در آستانه برگشت به کشور بوده اما عملا نه تنها چنین اتفاقی نیفتاده که برخی مستندات نشان‌ می دهد بدلیل تحریم‌ها، طلب‌های ارزی ایران از سایر کشورها هم سر به فلک گذاشته و دیپلماسی دولت هم‌نتوانسته کمکی به تسهیل آزادسازی این منابع ارزی حیاتی کند.

بنابراین، فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران خرد و صاحبان پس‌اندازهای ریالی انتظار دارند اگر وزیر محترم نفت بارها تاکید می کند بسیار بیشتر از دولت قبلی نفت فروخته شده و تمام بهای حاصل از فروش آن هم وصول شده، در زمان مراجعه به بازار اثر چنین اخباری را هم ببیند نه آنکه با نرخ‌های نجومی و اعداد شگفت‌انگیز روبه رو شود.

به هر روی توصیه می‌شود در مرتبه نخست رئیس کل بانک مرکزی متوجه اظهارات خود و پیامدهای اعلام اخبار مختلف در خصوص شرایط ارزی کشور باشد و سایر وزرای اقتصادی هم این موضوع را در نظر بگیرند که بازار سرگردان و تب‌دار امروز کشور تنها نیاز به درمان واقعی و فوری دارد و «خبردرمانی» هیچگونه کمکی به برون‌رفت از وضعیت فعلی نخواهد کرد.

البته شاید بازارساز در کوتاه مدت بتواند با مجموعه‌ای از اقدامات به طور موقت از افزایش تقاضا جلوگیری کند اما در نهایت اداره دستوری اقتصاد تنها دامنه بحران ارزی را گسترش می‌دهد و دست‌آخر بازهم رکوردهای جدیدی مردم را شگفت‌زده و پریشان خواهد کرد.

«روزنامه تجارت - 7دی 1401»